Ως ένα από τα δυναμικότερα κομμάτια του real estate εξελίσσεται ο κλάδος των logistics με τις επενδύσεις και τις τιμές να αυξάνονται θεαματικά και το παρατηρητήριο αξιών της Geoaxis να εκτιμά ότι θα συνεχιστεί η άνοδος της ζήτησης και των ενοικίων. Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, το 2023 καταγράφηκε εξαιρετικά αισιόδοξη πορεία στα logistics, τόσο σε επίπεδο ζήτησης όσο και σε επίπεδο αξιών, ενώ σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη για το 2024 εκτιμάται ότι θα παραμείνει – αν και με μικρότερη ταχύτητα – η σταθεροποίηση των αποδόσεων πέριξ του 7% και η συνεχιζόμενη αύξηση της ζήτησης και ενοικίων (βρισκόμαστε ήδη στα επίπεδα των 5,5 ευρώ/τ.μ./μήνα)
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την Geoaxis, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές που ανοίγονται για τον κλάδο είναι μοναδικές εάν καταφέρει η Ελλάδα να αναδειχθεί συγκοινωνιακός κόμβος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και σημείο σύνδεσης μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και της Ασίας.
Οι προκλήσεις
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η πανδημία έδρασε ως επιταχυντής των τάσεων που υπήρχαν στην αγορά των αποθηκών τα τελευταία χρόνια. Η μεγάλη στροφή στο ηλεκτρονικό εμπόριο ευνόησε τόσο πολύ τον κλάδο που πλέον μια εξαιρετικά μεγάλη πλειοψηφία επενδυτών και funds ψάχνουν να τοποθετηθούν, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο μεγάλος ανταγωνισμός σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά έχουν ωθήσει τις αξίες σε πρωτοφανή επίπεδα. Το 2023 καταγράφηκε σημαντική πτώση στις νέες συμφωνίες και αποσυμπίεση στις αποδόσεις λόγω των πολέμων και των υψηλών επιτοκίων. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε ότι στη Γερμανία και στη Γαλλία οι αποδόσεις κινούνται πλέον στο 5,0% – 5,5% με κενότητα στο 2%. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024.
Οπως φαίνεται από τα στοιχεία, η αγορά στην Ελλάδα, αν και εξαιρετικά μικρή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, θα ακολουθήσει την ίδια θετική πορεία. Η ζήτηση θα δυναμώσει και άλλο, ενώ προβλέπουμε σημαντική αιχμή για τους χώρους ψυχρής αποθήκευσης τα επόμενα χρόνια.
Στο σύνολό του ο κλάδος έχει να αντιμετωπίσει πέντε προκλήσεις: Η διαθέσιμη γη για νέες αναπτύξεις θα είναι όλο και πιο δύσκολη (άρα και πιο ακριβή) στην εύρεσή της. Οι πολεοδομικοί περιορισμοί θα ενταθούν. Το κόστος κατασκευής θα είναι δύσκολο να προβλεφθεί καθώς υλικά και πληθωρισμός θα είναι παράγοντες αβεβαιότητας. Το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό θα είναι δύσκολο να βρεθεί και να διατηρηθεί, ιδιαίτερα σε εκτός αστικών κέντρων περιοχές και, τέλος, η ανάπτυξη με όρους ESG θα επιφέρει αλλαγές στον τρόπο διακίνησης των προϊόντων με προσπάθεια μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
