Οι εταιρείες θα δουν τα κέρδη τους να μειώνονται καθώς θα κάνουν την ψηφιακή μετάβαση, διότι απαιτεί υψηλή αρχική επένδυση, οπότε θα πρέπει να βρούμε μηχανισμούς χρηματοδότησης, αν θέλουμε να προετοιμαστούν για την επόμενη φάση, δηλώνει στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» η Ανέτ Αρις, ανώτερη συνεργάτρια καθηγήτρια Στρατηγικής στο INSEAD και αντιπρόεδρος του ΔΣ της ASML, της κορυφαίας εταιρείας παγκοσμίως στη βιομηχανία ημιαγωγών. Η ολλανδή ειδικός, η οποία θα συμμετάσχει στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (11-13 Απριλίου), μιλάει για τη γενεσιουργό τεχνητή νοημοσύνη, τα πλεονεκτήματα, τους κινδύνους, αλλά και τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν ακόμη γενικευμένη χρήση.
Εχετε γράψει το βιβλίο «Μονοπάτι μέσα από τον ψηφιακό λαβύρινθο» και πράγματι η ψηφιοποίηση είναι για πολλούς ένας λαβύρινθος. Τι μονοπάτια υπάρχουν;
Προσπάθησα να επικεντρωθώ στις θεμελιώδεις αλλαγές. Ποιες είναι αυτές; Πρώτον, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα φυσικά προϊόντα έχουν μετατραπεί σε πληροφορία, επηρεάζοντας σημαντικά το πώς λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Για τον λόγο αυτόν έχουμε μεγάλες επιχειρήσεις τεχνολογίας, τις big tech, γι’ αυτό έχουμε μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης, αν δούμε ποιος κατέχει το cloud, για παράδειγμα. Δεύτερον, τα data μπορεί να συνδυαστούν με πολλούς νέους τρόπους, οπότε έχουμε πληροφορίες δεύτερης τάξης, οδηγώντας σε νέες καινοτομίες αλλά και σε αρνητικές εξελίξεις, όπως είναι οι διακρίσεις, η χειραγώγηση, η πόλωση. Τρίτον, οι εξελίξεις είναι ταχύτατες. Πρέπει να σκεφτόμαστε με βάση τις καμπύλες ισχύος και τα σημεία ανατροπής.
Είπατε ότι οι εξελίξεις κινούνται ταχύτατα, αλλά στην πραγματικότητα δεν βλέπουμε γρήγορες εξελίξεις στην καθημερινή μας ζωή.
Αυτό ακριβώς εννοώ με σημεία ανατροπής. Οταν μια νέα τεχνολογία φτάνει στο σημείο που προκαλεί σημαντικές αλλαγές. Ας δούμε τις διαφημίσεις. Για πολύ καιρό, παρότι υπήρχε ήδη το Διαδίκτυο, οι εφημερίδες και η τηλεόραση δεν είδαν σημαντική μείωση. Αλλά καθώς το ψηφιακό διαφημιστικό οικοσύστημα τελικά ωρίμασε, μεγάλο μέρος της διαφημιστικής δαπάνης πήγε αρκετά γρήγορα στα ψηφιακά μέσα και ειδικά στις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Θα δούμε το ίδιο στη γενεσιουργό τεχνητή νοημοσύνη. Για να υιοθετήσουν τα άτομα μια νέα τεχνολογία πρέπει να κάνει τη ζωή καλύτερη, να είναι εύκολη στη χρήση και να έχει προσιτή τιμή. Για τις εταιρείες είναι πιο πολύπλοκο. Πρέπει επιπλέον να «μιλούν μεταξύ τους την ίδια γλώσσα». Τείνει να υπάρχει μια καθυστέρηση 5-6 ετών στην υιοθέτηση μιας νέας τεχνολογίας από τις εταιρείες σε σχέση με το πότε γίνεται σε ατομικό επίπεδο, διότι χρειάζεται χρόνος για να προσαρμοστούν οι εταιρείες εσωτερικά και να δημιουργηθεί το κατάλληλο οικοσύστημα ανάμεσά τους. Βλέπουμε φοιτητές να χρησιμοποιούν ChatGTP, αλλά σε εταιρικό επίπεδο βρίσκεται σε πιλοτικό στάδιο. Δεν είναι ακόμη αρκετά αξιόπιστο και δεν μπορεί να γίνει σε κλίμακα. Αλλά μόλις φτάσει το σημείο καμπής οι εξελίξεις θα είναι γρήγορες.
Μπορούμε να εκτιμήσουμε πότε θα έχουμε το σημείο καμπής;
Οχι. Παρακολουθώ ορισμένους έμμεσους δείκτες, πόσες επενδύσεις γίνονται στη γενεσιουργό ΤΝ, πόσοι άνθρωποι δουλεύουν στη νέα τεχνολογία, τι δραστηριότητα υπάρχει γύρω από τον καθορισμό στάνταρντ κ.λπ. Τότε το σημείο καμπής πλησιάζει, αλλά είναι δύσκολο να προβλέψεις πότε. Αν δούμε μόνο τους τελευταίους μήνες τι επενδύουν οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες για την ανάπτυξη εργαλείων γενεσιουργού ΤΝ και τι μπορούν να κάνουν σε διάφορα πεδία, στο gaming, στη ρομποτική, στην κυβερνοασφάλεια, πόσα χρήματα ξοδεύουν για να αναπτύξουν με μεμονωμένες εταιρείες περιπτώσεις χρήσης εταιρικής γενεσιουργού ΤΝ, διαπιστώνουμε ότι διατίθενται πολλά κεφάλαια και γνώση. Κάθε μήνα παρουσιάζουν νέα καταπληκτικά προϊόντα. Τους τελευταίους μήνες η Google λάνσαρε, για παράδειγμα, το GENI 1.0, η Amazon το Olympus, η OpenAI το Sora. Παράλληλα όμως υπάρχουν σημαντικά εμπόδια. Το σημαντικότερο είναι ότι οι περισσότερες εταιρείες δεν έχουν τα data τους σε τάξη, οπότε χρειάζονται χρόνο για να τα οργανώσουν έτσι ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για ΤΝ. Επιπλέον, η ΤΝ δεν είναι ακόμη αξιόπιστη, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα, και χρειάζεται ακόμη δουλειά για να μάθουν προτροπές ΤΝ και να ελέγξουν τα αποτελέσματα. Θα χρειαστεί χρόνος μέχρι, για παράδειγμα, μια εταιρεία να είναι σίγουρη ότι μπορεί να έχει ένα chat box να συνομιλεί με τους πελάτες αντί μια υπηρεσία καταναλωτών.
Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν ήδη μεγάλη δύναμη, δεν θέλουμε να χειροτερέψει η κατάσταση.
Χειροτερεύει ήδη. Θα ελέγχουν ακόμα μεγαλύτερο μέρος του cloud και των data. Η ζήτηση για το cloud και τις υπηρεσίες του θα αυξηθεί δραματικά με τη γενεσιουργό ΤΝ. Η πιθανότητα να ενισχυθεί η δύναμή τους είναι μεγάλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «ξύπνησε» έγκαιρα και έχει υιοθετήσει εκτεταμένους και καλά σχεδιασμένους κανονισμούς, τους DMA, DSA, AI Act. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν συνειδητοποιήσει τι χρειάζεται για να ρυθμιστεί, το πρόβλημα είναι η ταχύτητα και το να συμφωνήσουν όλοι, αλλά με την ψηφιοποίηση είναι ευκολότερο σε σύγκριση με άλλα πεδία, ίσως γιατί δεν έχουμε big tech στην Ευρώπη.
Μήπως κινδυνεύει η Ευρώπη
να έχει μόνο μικρές επιχειρήσεις;
Οι big tech δραστηριοποιούνται μόνο σε συγκεκριμένους τομείς, δεν θα επηρεάσουν τους μεγάλους κλάδους μας. Ο κίνδυνος είναι να μειωθεί η κερδοφορία τους, καθώς θα εξαρτώνται περισσότερο από τις υπηρεσίες των big tech. Σε σχέση με την ψηφιοποίηση οι μεγαλύτερες εταιρείες θα έχουν πλεονέκτημα, καθώς έχοντας περισσότερα data θα μπορούν να δημιουργήσουν ευκολότερα ψηφιακές πλατφόρμες και εργαλεία. Αντίθετα, οι μικρότερες εταιρείες δεν έχουν την κλίμακα για μεγάλες επενδύσεις στην ψηφιακή μετάβαση, θα υπάρχουν όμως περισσότερα διαθέσιμα εργαλεία software ως υπηρεσία (SaaS), διευκολύνοντας ορισμένες δραστηριότητές τους.
Αρα υπάρχει η δυνατότητα μικρές εταιρείες να γίνουν μεγαλύτερες;
Εχει σημασία οι εν ενεργεία παίκτες να επικεντρωθούν στο πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ΤΝ για να γίνουν πιο παραγωγικοί, για να βελτιώσουν τα προϊόντα τους. Οι εταιρείες που θα είναι μπροστά από την καμπύλη θα έχουν σαφές πλεονέκτημα.
Στην πορεία αυτή η χρηματοδότηση θα είναι σημαντική. Πώς θα γίνει;
Η δυσκολία με την ψηφιακή μετάβαση είναι ότι απαιτεί μεγάλη αρχική επένδυση. Πολλές εταιρείες θα δουν τα κέρδη τους να μειώνονται καθώς θα κάνουν την ψηφιακή μετάβαση. Και στις κεφαλαιαγορές δεν αρέσει αυτό, οπότε θα πρέπει να βρούμε μηχανισμούς χρηματοδότησης της αρχικής επένδυσης αν θέλουμε να προετοιμαστούν οι εταιρείες μας για την επόμενη φάση.
