Δεδομένου ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα πρέπει να θεωρείται δημόσιο αγαθό, πολλά διεθνή ιδρύματα αφοσιώνονται στη δημιουργία των συνθηκών για τη διατήρησή της. Η γεωπολιτική σύγκρουση, ωστόσο, συχνά φέρνει μια αλλαγή στη σκέψη: ξαφνικά, η αστάθεια γίνεται χρήσιμο εργαλείο για την προστασία των συμφερόντων κάποιου. Στην τρέχουσα εποχή των εμπορικών πολέμων, των διασυνοριακών αλυσίδων εφοδιασμού και των περιορισμών στην πρόσβαση σε βασικές τεχνολογίες – αποκαλέστε το «γεωτεχνοπολιτική» – αναδύεται μια νεότερη εκδοχή αυτής της παλιάς δυναμικής. Εάν η ιστορία αποτελεί οδηγό, ο οικονομικός πόλεμος είναι στη γωνία.
Και των δύο παγκοσμίων πολέμων στον 20ο αιώνα προηγήθηκαν ο σχηματισμός αντίπαλων μπλοκ και η αύξηση των στοχευμένων οικονομικών επιθέσεων. Καθώς οι διπλωματικές εντάσεις κλιμακώθηκαν, κάθε πλευρά προσπάθησε να υπονομεύσει τις ικανότητες της άλλης μέσω οικονομικού πολέμου φθοράς.
Τα τρωτά σημεία είναι εμφανή παγκοσμίως. Το καθεστώς χαμηλών επιτοκίων των τελευταίων 15 ετών τροφοδότησε την έκρηξη των κατασκευών σε όλο τον κόσμο, αλλά ο Covid-19 άλλαξε τα πρότυπα ζωής και εργασίας, οδηγώντας σε μια αλλαγή στις προσδοκίες σχετικά με τον τρόπο χρήσης των κτιρίων και των σχετικών υποδομών. Με τη μείωση της εργασίας στα γραφεία στα μεγάλα κέντρα των πόλεων, τα εμπορικά ακίνητα έχουν μείνει ιδιαίτερα ευάλωτα. Γινόμαστε ήδη μάρτυρες της θεαματικής κατάρρευσης κορυφαίων κατασκευαστών ακινήτων όπως η Evergrande στην Κίνα και η Signa στην Αυστρία και την Κεντρική Ευρώπη.
Αναταραχή πλήττει και τα χρηματιστήρια όπως σε Ρωσία και Κίνα. Θα μπορούσε κανείς να ερμηνεύσει αυτά τα σήματα της αγοράς ως μια οικονομική ετυμηγορία κατά της Ρωσίας και της Κίνας.
Είναι δύσκολο να σκεφτούμε κάποια μέθοδο που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι για να πυροδοτήσουν μια κατάρρευση στην ευρύτερη Δύση. Ο Πούτιν έκανε έκκληση για επίθεση στην κυρίαρχη οικονομική θέση της Αμερικής. Εκανε κάτι παρόμοιο με τις προηγούμενες απειλές του για πυρηνικό πόλεμο.
Ωστόσο, με τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ευπάθειες που είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, οι εχθροπραξίες σε αυτό το θέατρο υβριδικού πολέμου φαίνονται πολύ πιο εύλογες από τη χρήση πυρηνικών όπλων. Οι αντίπαλοι της Αμερικής, και μπορούμε να είμαστε σίγουροι για αυτό, θα βασίζονται όλο και περισσότερο στη δύναμη των λόγων για να ανοίξουν ρωγμές σε μεγάλες δυτικές αγορές.
Ο Χάρολντ Τζέιμς είναι καθηγητής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Princeton University
