Στο φετινό Φόρουμ Ανάπτυξης της Κίνας (η ετήσια συνάντηση υψηλότερου επιπέδου μεταξύ ανώτατων κινεζικών στελεχών χάραξης πολιτικής και κορυφαίων CEOs, νυν και πρώην πολιτικών και ακαδημαϊκών σαν εμένα), η συζήτηση επικεντρώθηκε ακριβώς στον κίνδυνο να πέσει η Κίνα στην τρομακτική «παγίδα μεσαίου εισοδήματος». Εξάλλου, λίγες αναδυόμενες οικονομίες έχουν ενταχθεί με επιτυχία στις τάξεις των χωρών υψηλού εισοδήματος.
Θα αποτελέσει η Κίνα εξαίρεση σε αυτό το μοτίβο; Υστερα από 30 και πλέον χρόνια κατά τα οποία η Κίνα πέτυχε ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 10%, η οικονομία της επιβραδύνθηκε απότομα αυτή τη δεκαετία. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η ανάπτυξη της Κίνας θα πέσει στο 3,4% ετησίως έως το 2028 και, δεδομένων των τρεχουσών πολιτικών του, πολλοί αναλυτές αναμένουν ότι ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξής της θα είναι μόνο 3% μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας. Εάν συμβεί αυτό, η Κίνα θα βρεθεί πράγματι στην παγίδα του μεσαίου εισοδήματος.
Επιπλέον, τα προβλήματα της Κίνας είναι δομικά και όχι κυκλικά. Μεταξύ άλλων παραγόντων, η επιβράδυνση οφείλεται στην ταχεία γήρανση, σε μια φούσκα ακινήτων, σε μια τεράστια υπερχείλιση ιδιωτικού και δημόσιου χρέους (τώρα κοντά στο 300% του ΑΕΠ) και στη μετατόπιση από τις προσανατολισμένες στην αγορά μεταρρυθμίσεις πίσω στον κρατικό καπιταλισμό.
Σε αυτή τη νέα περίοδο απο-παγκοσμιοποίησης και προστατευτισμού, η Κίνα φαίνεται να έχει αγγίξει τα όρια της ανάπτυξης που καθοδηγείται από τις εξαγωγές. Ως εκ τούτου, η Κίνα χρειάζεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που θα επικεντρώνεται στις εγχώριες υπηρεσίες – και όχι στα αγαθά – και στην ιδιωτική κατανάλωση.
Ενώ η Κίνα χρειάζεται προφανώς να ενισχύσει την εμπιστοσύνη του ιδιωτικού τομέα και να αναζωογονήσει την ανάπτυξη με ένα πιο βιώσιμο οικονομικό μοντέλο, δεν είναι σαφές ότι οι κινέζοι ηγέτες εκτιμούν πλήρως τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Πολλοί παρατηρητές έχουν πιο απαισιόδοξη ερμηνεία. Σημειώνουν ότι ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δημιούργησε νέες κομματικές επιτροπές για την οικονομική και οικονομικές υποθέσεις που αντικαθιστούν τους κρατικούς φορείς. Εχει περικυκλωθεί από συμβούλους οι οποίοι είναι συμπαθείς στο ξεπερασμένο δόγμα του κρατικού καπιταλισμού.
Δηλώσεις για μεταρρυθμίσεις και προσέλκυση ξένων επενδύσεων σημαίνουν λίγα. Αυτό που έχει σημασία είναι οι πραγματικές πολιτικές που θα ακολουθήσει η Κίνα το επόμενο έτος, οι οποίες θα δείξουν εάν μπορεί να παρακάμψει την παγίδα του μεσαίου εισοδήματος και να επιστρέψει στο μονοπάτι της πιο εύρωστης ανάπτυξης.
Ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στη Stern School of Business του New York University Stern School of Business και συνιδρυτής της Atlas Capital Team
