Δίχως να αποτελεί έκπληξη ότι στόχο της παραπληροφόρησης αποτελεί συνήθως το αναγνωστικό κοινό ή και κράτη, δεν εκπλήσσει ίσως το γεγονός ότι ακόμα και οι εταιρικοί κολοσσοί πέφτουν θύματα μη αξιόπιστων ειδήσεων.
Τι σημαίνει όμως «μη αξιόπιστη» δημοσίευση; Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων στρατηγικής επικοινωνίας Kekst, είναι αυτή που δημοσιεύει επανειλημμένα ψευδές περιεχόμενο, δεν συλλέγει και δεν παρουσιάζει πληροφορίες με υπευθυνότητα, δεν διορθώνει ή διευκρινίζει λάθη, συνδυάζει περιεχόμενο ειδήσεων και γνώμης, χρησιμοποιεί παραπλανητικούς τίτλους, δεν αποκαλύπτει ιδιοκτησία ή χρηματοδότηση, δεν διαφήμιση ετικέτας, δεν αποκαλύπτει την ιδιοκτησία του και δεν κατονομάζει τους συγγραφείς του.
Με την τεχνητή νοημοσύνη να καλπάζει, οι δημιουργοί παραπληροφόρησης βελτιώνουν τις συναλλαγές τους και επιλέγουν δυνητικά πιο κερδοφόρους στόχους.
Έτσι, όπως εξηγεί η Elisabeth Braw, επιστημονικός συνεργάτης του European Leadership Network η παραπληροφόρηση που απευθύνεται σε μεμονωμένες εταιρείες αυξάνεται ταχύτατα.
Έκθεση της Kekst έδειξε ότι το 95% των εταιρειών FTSE 100 (οι 100 κορυφαίες εταιρείες του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου) αναφέρθηκαν συχνά από μη αξιόπιστες δημοσιεύσεις το πρώτο 6μηνο του 2023.
Πρόκειται για 35% περισσότερο από το προηγούμενο έτος. Υπήρχαν 348.000 κοινοποιήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των άρθρων αυτών των εκδόσεων σχετικά με τις εταιρείες του FTSE 100, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα σχεδόν 10 εκατ. εμφανίσεις.
«Ορισμένα από τα άρθρα είναι πιθανό να προκλήθηκαν από ανταγωνιστές των εταιρειών, ενώ άλλα ήταν αποτέλεσμα κακής ποιότητας δημοσιογραφίας, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές ότι εχθρικά κράτη εργαλειοποιούν την παραπληροφόρηση που στοχεύει δυτικές επιχειρήσεις» αναφέρει η Braw σε ανάλυσή της στο Foreign Policy, η οποία, όμως εκτιμά αυτό είναι πολύ πιθανό να μπουν στο παιχνίδι και εχθρικά κράτη.
Όταν η ζημιά έχει γίνει
Η παραπληροφόρηση σήμερα εκτείνεται πέρα από τα απλά bots στο X (Twitter). Περισσότερες από 100 μη αξιόπιστες εκδόσεις καλύπτουν τακτικά εταιρείες του FTSE 100, αναφέρει η έκθεση της Kekst.
Αλλά σε μια εποχή ευπιστίας και άπειρου περιεχομένου, είναι εύκολο για αυτούς να δημοσιεύσουν ένα άρθρο που φαίνεται ορθό με μια γρήγορη ματιά, το οποίο στη συνέχεια ανοίγει τον δρόμο του σε ενδιαφερόμενους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι μοιράζονται με ενθουσιασμό τα ευρήματα επειδή δεν έχουν ιδέα πώς για τον εντοπισμό παραπληροφόρησης.
Μια άποψη της οικονομικής περιοχής του Σίτι του Λονδίνου, όπως φαίνεται από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, Βρετανία, 25 Φεβρουαρίου 2017 (REUTERS/Neil Hall).
«Δεν έχουμε παρατηρήσει άμεσα αυτήν την τάση, αλλά βλέπουμε τη χρήση παραπληροφόρησης για να εξαναγκάσουν αφηγήσεις που είναι κακόβουλες και χρησιμοποιούνται για να δώσουν πλεονέκτημα σε άλλους στην αγορά», δήλωσε ο Σιμόν Μπέργκμαν, διευθύνων σύμβουλος της Saatchi World Services. μου είπε. «Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν οι οργανισμοί έχουν κρατική υποστήριξη ή λειτουργούν εκτός του συστήματος που βασίζεται σε κανόνες και των κανονικών νομικών πλαισίων, και έχει γίνει πιο εμφανές μετά τον κορονοϊό και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Ωστόσο, μέχρι να αντιληφθεί η εταιρεία την ανακρίβεια του δημοσιεύματος έχει γίνει σημαντική ζημιά σύμφωνα με το δημοσίευμα του Foreign Policy. Όταν η εταιρεία ανακαλύπτει τα ψέματα, είναι πιθανό να τα ανακαλύψει και το χρηματιστήριο, και επειδή οι έμποροι πρέπει να αντιδράσουν γρήγορα, μια εταιρεία που στοχεύεται από παραπληροφόρηση αντιμετωπίζει πτώση της τιμής της μετοχής.
«Πολλοί οργανισμοί δεν συνειδητοποιούν ότι είναι θύματα αυτής της δραστηριότητας μέχρι να είναι πολύ αργά και να αντιδρούν, συνήθως κακώς και με ελάχιστη κατανόηση της πολυπλοκότητας και των θετικών και αρνητικών της αντίκρουσης», είπε ο Μπέργκμαν. «Μια έξυπνη προληπτική προσέγγιση για τη διαχείριση της δικής τους αφήγησης και εταιρικών μηνυμάτων μπορεί να τους προστατεύσει από αυτό το είδος δραστηριότητας, αλλά εξαρτάται από το τι προσπαθούν να προστατεύσουν: τιμή μετοχής, εταιρική φήμη, αξία μετόχων ή κριτική αντίληψη του κοινού».
Σε μια έκθεση του 2021, η PWC εξήγησε πόσο εύκολο και φθηνό ήταν να δημιουργηθεί μια καμπάνια παραπληροφόρησης: «15-45 δολάρια για τη δημιουργία ενός άρθρου 1.000 χαρακτήρων, 65 δολάρια για να επικοινωνήσετε απευθείας με μια πηγή μέσων για τη διάδοση υλικού, 100 δολάρια για 10 σχόλια για ανάρτηση σε ένα δεδομένο άρθρο ή είδηση. 350-550 δολάρια για μάρκετινγκ μέσων κοινωνικής δικτύωσης και 1.500 δολάρια για υπηρεσίες βελτιστοποίησης μηχανών αναζήτησης για την προώθηση αναρτήσεων και άρθρων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μια περίοδο 10 έως 15 ημερών».
Στόχος δυτικές χώρες
Δεδομένης αυτής της εξαιρετικής ευκολίας, ήταν μόνο θέμα χρόνου να ανακαλύψουν οι κρατικές ομάδες ότι η στόχευση δυτικών εταιρειών ήταν ένας εύκολος τρόπος να βλάψουν τις δυτικές χώρες. «Η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει μια εταιρεία ως βολικό στόχο», δήλωσε ο Janis Sarts, διευθυντής του Κέντρου Αριστείας Στρατηγικών Επικοινωνιών του ΝΑΤΟ στη Ρίγα. «Φυσικά, η εταιρεία υποφέρει, αλλά δεν είναι ο πρωταρχικός στόχος».
Δεν υπάρχουν ακόμη ιατροδικαστικά στοιχεία ότι η Ρωσία ή άλλη εχθρική χώρα βρίσκεται πίσω από την άνοδο των εκστρατειών εταιρικής παραπληροφόρησης, αν και ένα εχθρικό κράτος είναι γνωστό ότι τροφοδότησε τα ψευδή ευρήματα που συνδέουν το 5G με τον κοροναϊό, τα οποία προκάλεσαν φόβο στους δυτικούς κατοίκους και καθυστέρησαν την ανάπτυξη του 5G σε πολλές χώρες. Η ταχεία αύξηση των εκστρατειών παραπληροφόρησης εναντίον εταιρειών, ωστόσο, υποδηλώνει ότι δεν είναι πλέον μια δραστηριότητα που αφορά απλώς ζηλόφθονους ανταγωνιστές.
Μια πτώση της τιμής της μετοχής που βασίζεται στην παραπληροφόρηση δεν θα διαρκέσει πολύ, επειδή η επηρεαζόμενη εταιρεία θα ειδοποιήσει γρήγορα τις αγορές για την παραπληροφόρηση. Αλλά ακόμη και μια προσωρινή βουτιά είναι επιβλαβής, λέει η Braw. «Σκεφτείτε την επίδραση στην οικονομική κατάσταση μιας χώρας εάν πολλές μεγάλες εταιρείες στοχοποιηθούν ταυτόχρονα από εκστρατείες παραπληροφόρησης. Το χρηματιστήριο θα ταλαντευόταν και οι παγκόσμιες αγορές θα άρχιζαν να αμφιβάλλουν για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας».
Αν και οι δυτικές εταιρείες γνωρίζουν τους κινδύνους, η Elisabeth Braw προειδοποιεί ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι βρίσκονται σε απόσταση βολής, όχι επειδή είναι από μόνες τους αμφιλεγόμενες, αλλά επειδή αποτελούν εύκολο στόχο παραπληροφόρησης. Οι ομάδες επικοινωνίας θα πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν σκοτεινές δημοσιεύσεις που δεν διαθέτουν ονόματα συγγραφέων και στοιχεία ιδιοκτησίας. Ή όπως το έθεσε ο Μπέργκμαν, «παρακολουθήστε έξυπνα το περιβάλλον πληροφοριών με καλά τεχνολογικά εργαλεία και ανθρώπους που καταλαβαίνουν πού και πώς να κοιτάξουν».
