Ο πιο αμφιλεγόμενος περιφερειακός κανονισμός στην ιστορία της ναυτιλίας τέθηκε χθες σε ισχύ με την ένταξη του κλάδου στοΣύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό σημαίνει ότι τα πλοία που επισκέπτονται λιμένες της ΕΕ θα πρέπει να αντισταθμίζουν τις ισχύουσες εκπομπές CO2 κατά το ταξίδι τους μέσω της αγοράς ισοδύναμου αριθμού δικαιωμάτων (EUA), που σημαίνει μια επιπλέον επιβάρυνση στο μεταφορικό κόστος.
Το σχέδιο είναι μέρος του πακέτου μέτρων απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές «Fit for 55» που στοχεύει στη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) κατά 55% από τα επίπεδα του 1990 έως το 2030. Ο κανονισμός καλύπτειόλα τα πλοία άνω των 5.000 GT που πραγματοποιούν ταξίδια μεταξύ λιμένων της ΕΕ. Οσα πλοία αναχωρούν ή προσεγγίζουν λιμάνι της ΕΕ από/για τρίτο εκτός Ενωσης πληρώνουν δικαιώματα μόνο για το 50% των εκπομπών που παράγονται στο ταξίδι. Τα πλοία θα πληρώσουν το 40% των εκπομπών που θα πραγματοποιηθούν το 2024, μεταβαίνοντας στο 70% το 2025 και στο 100% το 2026.
Σύμφωνα με τις χθεσινές τιμές, το δικαίωμα εκπομπής (EUA) ήταν αξίας 75,45 ευρώ ανά μετρικό τόνο CO2, ενώ, όπως εκτιμούν αναλυτές του shipandbunker.com, με κόστος EUA 85,67 δολ. ανά τόνο CO2 (77,60 ευρώ), για τους 3.114 τόνους CO2 που παράγονται ανά έναν τόνο μαζούτ που καταναλώνεται το κόστος του EUA είναι στα 106,71 δολ./μετρικό τόνο για ένα ταξίδι εντός της ΕΕ το 2024, στα 186,74 δολ./τόνο το 2025 και 266,78 δολ./τόνο το 2026.
Αντιδράσεις
Οι διεθνείς φορείς της ναυτιλίας έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην ένταξη του κλάδου στο «περιφερειακό» αυτό μέτρο της ΕΕ, θεωρώντας ότι δεν λύνει τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Το EU ETS θα αντιμετωπίσει μόνο το 7% των εκπομπών μιας βιομηχανίας που συμβάλλει στο 2% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα και δεν είναι παρά ένας φόρος, δήλωσε πρόσφατα ο Emanuele Grimaldi, πρόεδρος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS) και τάχθηκε υπέρ μιας παγκόσμιας προσέγγισης στο πρόβλημα.
Μιλώντας πρόσφατα στην COP28 η πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Μελίνα Τραυλού τόνισε μεταξύ άλλων αναφορικά με τη μείωση των ρύπων από τη ναυτιλία: «Εχουμε όλοι ένα κοινό όραμα. Αλλά συχνά χάνεται στη μετάφραση. Αυτό οδηγεί σε σύγχυση, αβεβαιότητα και μερικές φορές και σε περιφερειακές αποφάσεις, όπως το επικείμενο EU ETS της ΕΕ στη ναυτιλία. Δεν μπορούμε να έχουμε περιφερειακές λύσεις για μια παγκόσμια βιομηχανία και για περιουσιακά στοιχεία που μετακινούνται παγκοσμίως. Αυτό υπονομεύει τις προσπάθειες του ΙΜΟ να εισαγάγει παγκόσμιες λύσεις που εξασφαλίζουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο».
