Μεγάλη αύξηση στις απάτες με κάρτες και ηλεκτρονικές συναλλαγές καταγράφει η Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος. Η συνολική αξία των συναλλαγών με κάρτες αυξήθηκε το 2023 κατά 9% και ανήλθε σε 103 δισ. ευρώ. Το 92% των συναλλαγών γίνεται με χρεωστικές. Το 2023 καταγράφηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των συναλλαγών απάτης κατά 43% σε σχέση με το 2022. Αντίστοιχα, ο αριθμός των περιστατικών απάτης ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των συναλλαγών, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02%, αυξήθηκε κατά 25% συγκριτικά με το 2022, και αντιστοιχεί σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 5.400 συναλλαγές. Κατ’ αντιστοιχία με τον αριθμό συναλλαγών απάτης, η αξία της απάτης αυξήθηκε κατά 46% σε σχέση με το 2022 και ως ποσοστό της συνολικής αξίας των συναλλαγών παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, 0,02%, αντιστοιχώντας σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4.300 ευρώ αξία συναλλαγών, αλλά το ποσοστό αυτό παρουσιάζεται αυξημένο κατά 34% σε σχέση με το 2022. Εντυπωσιακό είναι ότι και κατά το 2023, οι κάτοχοι και οι αποδέκτες υπηρεσιών πληρωμών επωμίστηκαν το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας. Συγκεκριμένα, οι κάτοχοι καρτών πλήρωσαν το 59% της ζημίας και οι αποδέκτες (π.χ. έμποροι) το 34%. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που εκδίδουν κάρτες επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 7%. Οι περισσότερες συναλλαγές απάτης αφορούν συναλλαγές μέσω Διαδικτύου. Τα περιστατικά αυτά αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, όπως και τα προηγούμενα έτη.
Κίνδυνοι
Οσον αφορά την οικονομία, τις τράπεζες, τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την αγορά ακινήτων, η Εκθεση διαπιστώνει βελτιώσεις και θετικές προοπτικές, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τους κινδύνους που ελλοχεύουν, κυρίως λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων. Οι κυριότερες επισημάνσεις ανά τομέα είναι οι εξής:
n Οικονομία. Η ανάπτυξη αναμένεται στο 2,3% το 2024 και 2,5% το 2025. Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 2,8% το 2024 και 2,2% το 2025. Οι κίνδυνοι συνδέονται κυρίως με α) τυχόν επιδείνωση του ρυθμού ανάπτυξης της ευρωζώνης σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές κρίσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, καθώς και τις επιπτώσεις τους στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, β) ενδεχόμενες φυσικές καταστροφές που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, γ) χαμηλότερο του αναμενομένου ρυθμό εφαρμογής των δράσεων του NextGenerationEU (NGEU) και δ) τυχόν καθυστερήσεις στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.
n Ακίνητα. Οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά ακινήτων για το επόμενο διάστημα παραμένουν συγκρατημένα θετικές, καθώς οι αβεβαιότητες που σχετίζονται με τη γεωπολιτική αστάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Οι συνθήκες αυξημένου πληθωρισμού και κόστους κατασκευής, αλλά και υψηλών επιτοκίων, επηρεάζουν αρνητικά το περιθώριο επενδυτικού κέρδους, γεγονός που ενδέχεται σταδιακά να επηρεάσει και τις τιμές της εγχώριας αγοράς, η οποία τα τελευταία έτη τροφοδοτείται σημαντικά από τις ξένες επενδύσεις. Βραχυπρόθεσμα ωστόσο, οι τιμές εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν την ανοδική τους τάση όσο η ζήτηση από το εξωτερικό διατηρείται ισχυρή.
n Τράπεζες. Συνιστάται περαιτέρω ενίσχυση της κερδοφορίας και των κεφαλαίων τους. Χαλάρωσαν τους όρους χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά το α’ τρίμηνο του 2024, ύστερα από τρία χρόνια.
n Νοικοκυριά. Αυξήθηκε το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων, λόγω αύξησης των επιτοκίων. Ωστόσο, στα δάνεια πέρασε η μισή αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ (άνοδος κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες από τον Ιούλιο 2022). Η μεγαλύτερη επιβάρυνση παρατηρήθηκε στα μακροπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια.
n Κόκκινα δάνεια. Μειώθηκαν κατά 24%, στο 6,6% των συνολικών χορηγήσεων, αλλά η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις δανείων, παρά σε διευθετήσεις, διαγραφές ή εισπράξεις.
