Με τη σύσταση επιτροπής ειδικών από τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών ξεκινάει το προσεχές διάστημα η αναμόρφωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), με στόχο να δοθεί ανάσα στους750.000 συνταξιούχουςμε σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ. Στόχο των παρεμβάσεων θα αποτελέσει η αναμόρφωση των κλάσεων που έχουν θεσπιστεί από το 2010, ώστε να γίνουν δικαιότερες και πιο αναλογικές σε σχέση με το εισόδημα των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει ριζική αναμόρφωση της κλίμακας εισφορών με στόχο να περιοριστεί η επιβάρυνση των συνταξιούχων. Οι αλλαγές θα συμπεριληφθούν στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου που θα κατατεθεί στη Βουλή.
Στο τραπέζι θα βρεθούν τρία σενάρια για την αναμόρφωση της ΕΑΣ.
Το πρώτο σενάριο προβλέπει τηνοριζόντια μείωση για την εισφορά αλληλεγγύης στο 50%. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξεταστεί με αναλογιστική οικονομική μελέτη, προκειμένου να διαπιστωθεί το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των παρεμβάσεων για τον ΕΦΚΑ.
Το δεύτερο σενάριο αφορά την υπάρχουσα κλίμακα, την επιβολή εισφοράς ανά κλίμακα μόνο όμως για το υπερβάλλον ποσό της σύνταξης και όχι για το σύνολό της. Να μην επιβάλλεται η ΕΑΣ από το «πρώτο ευρώ», αλλά μόνο στο ποσό που υπερβαίνει το πλαφόν κάθε κλιμακίου. Δηλαδή, σε μια σύνταξη 1.500 ευρώ, για παράδειγμα, επιβάλλεται σήμερα παρακράτηση (ΕΑΣ) 3%, που ισούται με 45 ευρώ. Ωστόσο αν αυτή επιβληθεί μόνο στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ, δηλαδή στα 100 ευρώ, με μεγαλύτερο όμως συντελεστή, η εισφορά μειώνεται αισθητά.
Το τρίτο σενάριο αφορά τη δημιουργία νέων διαφορετικών κλιμακίων με μεγαλύτερα ποσοστά παρακράτησης, αλλά μόνο στο επιπλέον ποσό της σύνταξης και όχι στο σύνολό της.
Η Εισφορά Αλληλεγγύης είναι ένα μέτρο που τέθηκε σε ισχύ το 2010, με τους εκπροσώπους των συνταξιούχων να εκτιμούν πως τα έσοδα στον «κουμπαρά» έχουν φθάσει τα επίπεδα των 9 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι η ΕΑΣ αφορά περισσότερους από 750.000 συνταξιούχους, οι οποίοι αναμένεται να αυξηθούν από την 1.1.2024 και μετά, καθώς κάποιοι θα αλλάξουν κλιμάκιο λόγω της αύξησης 3% που έχει προγραμματιστεί να δοθεί στις συντάξεις. Ανέρχεται στις μεν κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν μηνιαίως τα 1.400 ευρώ από 3% έως 14%, στις δε επικουρικές που υπερβαίνουν τα 300 ευρώ από 3% έως 10%, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.
Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι υψηλοσυνταξιούχοι και ΕΦΚΑ εισφέρουν στον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών (ΑΚΑΓΕ)περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ. Τα μισά είναι απευθείας από τις «τσέπες» των συνταξιούχων και τα υπόλοιπα τα εισφέρει ο ΕΦΚΑ. Στόχος είναι η δημιουργία και διατήρηση ενός κεφαλαίου που θα βοηθήσει σε δύσκολες εποχές στην προστασία των συνταξιοδοτικών παροχών. Να σημειωθεί ότι και από την αντίστοιχη εισφορά στις επικουρικές προστίθενται περί τα 120 εκατ. ευρώ ετησίως.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στο ΑΚΑΓΕ, τον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών, έχουν πλέον σωρευτεί κεφάλαια ύψους 12-14 δισ. ευρώ. Πρόκειται για σημαντικό ποσό, το οποίο δεν «αντέχει» να καλύψει ετησίως ο προϋπολογισμός.
Κλίμακα. Σήμερα, η ΕΑΣ επιβάλλεται κυρίως σε συνταξιούχους του Δημοσίου, του ΙΚΑ, Ταμείων ΔΕΚΟ και Τραπεζών, του ΕΤΑΑ και του ΝΑΤ με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ. Οι κρατήσεις ξεκινούν από 3% και αλλάζουν ανά 300 ευρώ σύνταξης, ενώ επιβάλλονται στο σύνολο της σύνταξης ως εξής:
€1.400 – €1.700
η κράτηση είναι 3%,
σε όλο το ποσό.
€1.700,01 – €2.000
η κράτηση είναι 6%,
επίσης σε όλο το ποσό.
€2.000,01 – €2.300
η κράτηση σε όλο το ποσό
είναι 7%.
€2.300,01 – €2.600
η κράτηση είναι 9%.
€2.600,01 – €2.900
η κράτηση είναι 10%.
€2.900,01 – €3.200
η κράτηση είναι 12%.
€3.200,01 – €3.500
η κράτηση είναι 13%.
€3.500,01 και άνω
η κράτηση είναι 14%,
πάντα σε όλο το ποσό.
Μηδενίζει τις ετήσιες αυξήσεις
Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων που θεσπίστηκε από το 2010 είναι ημόνη μνημονιακή κράτηση που διατηρήθηκε και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου. Το πρόβλημα που δημιουργεί η ΕΑΣ είναι ότι η κράτηση μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων. Αυτό διαπιστώθηκε από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη και ήδη συζητούνται προτάσεις για δικαιότερη κατανομή και πάντως για μείωση της ΕΑΣ σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
Για παράδειγμα, νέος συνταξιούχος με σύνταξη 1.395 ευρώ δεν έχει κράτηση ΕΑΣ γιατί είναι κάτω από τα 1.400 ευρώ. Με την αύξηση κατά 3% που έλαβε για το 2024 η σύνταξή του ανήλθε στα 1.436,85 ευρώ και είχε την κράτηση ΕΑΣ της πρώτης κλίμακας με 3%. Πρακτικά η αύξηση μηδενίζεται λόγω ΕΑΣ.
Η αύξηση που θα πάρει είναι 41,85 ευρώ, αλλά λόγω της ΕΑΣ η σύνταξή του θα γυρίσει στα 1.400 ευρώ και το όφελός του θα είναι μόλις 5 ευρώ.
