Ενα σημαντικό βήμα που μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια μέτρα μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα (18-22 Μαρτίου 2024) στην 81η σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Υστερα από ένα πλούσιο παρασκήνιο διαπραγματεύσεων, πάνω από 50 χώρες, μεταξύ των οποίων τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης με προεξάρχοντα τον ρόλο της Ελλάδας, τάχθηκαν υπέρ της υιοθέτησης ενός τεχνικού και ενός παράλληλου αγορακεντρικού μέτρου με τη μορφή ενός τέλους (levy) στο καύσιμο. Στην περίπτωση που τελικά η λύση αυτή υιοθετηθεί μέχρι την άνοιξη του 2025, θα πρόκειται για μια στρατηγικής σημασίας για την παγκόσμια ναυτιλία απόφαση, καθώς θα μπουν στο περιθώριο τα περιφερειακά μέτρα για τον κλάδο, όπως είναι η ένταξή του στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων που αποφάσισε η ΕΕ, από τις αρχές του τρέχοντος έτους…
Υπενθυμίζεται ότι η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών έχει ταχθεί υπέρ παγκόσμιου μέτρου όπως ένα τέλος άνθρακα στη διεθνή ναυτιλία, ώστε να αποφευχθούν περιφερειακά μέτρα που δημιουργούν προβλήματα μη υγιούς ανταγωνισμού.
Διαπραγματεύσεις
Εως το επόμενο ραντεβού στις 30 Σεπτεμβρίου – 4 Οκτωβρίου της αρμόδιας Ομάδας Εργασίας που λειτουργεί με εντολή της MEPC, αναμένεται ένα διάστημα έντονων διαπραγματεύσεων που θα αφορούν και το πώς θα διατεθούν τα κεφάλαια που θα συγκεντρώνονται από το τέλος άνθρακα. Οπως αναφέρουν στα «ΝΕΑ» παράγοντες που παρακολουθούν από πολύ κοντά τις διαπραγματεύσεις στον ΙΜΟ, πολλές χώρες της ΕΕ έχουν υπολογίσει στους προϋπολογισμούς τους έσοδα από την ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων. Στην περίπτωση που τελικά η ναυτιλία απενταχθεί, όπως προέβλεψε πρόσφατα και ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να αναζητηθούν από το παγκόσμιο τέλος που θα υιοθετηθεί από τον ΙΜΟ. Ωστόσο για τα κεφάλαια από το τέλος άνθρακα ερίζουν όλες οι χώρες του πλανήτη και κυρίως οι αναπτυσσόμενες της Λατινικής Αμερικής, οι οποίες θεωρούν, λόγω της μεγάλης απόστασής τους από τις διεθνείς αγορές της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Κίνας, ότι τα προϊόντα τους θα είναι λιγότερο ανταγωνιστικά, αφού το μεταφορικό κόστος θα επιβαρύνεται πολύ περισσότερο, και αναζητούν αντίμετρα μείωσης της ανταγωνιστικότητάς τους.
Στη MEPC 81 το ενδιαφέρον όλων επικεντρώθηκε στη συζήτηση των αντιπροσωπειών τόσο για τα τεχνικά όσο και τα οικονομικά μέτρα που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση της στρατηγικής του ΙΜΟ για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, που υιοθετήθηκε επίσημα τον Ιούλιο του 2023 (GHG 2023). Ο στόχος για τον Απρίλιο του 2025 (83η Σύνοδος της Επιτροπής MEPC) είναι διττός: να καθοριστούν ένα παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων των πλοίων, το οποίο θα επιτρέψει την εκπλήρωση των στόχων του ΙΜΟ και θα αφορά τη σταδιακή μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) στο καύσιμο, και ένα οικονομικό μέτρο, το οποίο θα συνίσταται στην εφαρμογή μηχανισμού τιμολόγησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στη θάλασσα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύγκλιση απόψεων
Πηγές από το υπουργείο Ναυτιλίας αναφέρουν ότι, αν και έχει αρχίσει να διαφαίνεται σύγκλιση απόψεων περί της σκοπιμότητας υιοθέτησης των δύο αυτών μέτρων, δεν υπήρξαν τελικές αποφάσεις για το περιεχόμενό τους. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις αφορούν κυρίως τη μεθοδολογία και τα ποσοστά μείωσης της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) στα χρησιμοποιούμενα ναυτιλιακά καύσιμα, καθώς και τον τρόπο, τη μεθοδολογία και το ύψος τιμολόγησης.
Σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου υπάρχουν δύο κυρίαρχες τάσεις μέσα στη συνεδρίαση (με πολλές διαφοροποιήσεις ανά θέματα και προτάσεις). Η μία τάση αποτελείται από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα μικρά νησιωτικά κράτη και την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και τον Καναδά.
Τη δεύτερη τάση συγκροτούν οι χώρες της Λατινοαμερικανικής Ηπείρου, η Κίνα, η Νότια Αφρική και χώρες της Αραβικής Χερσονήσου όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αν και όλοι οι συνασπισμοί χωρών δεν αντίκεινται επί της αρχής στην τιμολόγηση του άνθρακα, το επίπεδο και η μεθοδολογία τιμολόγησης διαφέρουν σημαντικά από πρόταση σε πρόταση.
