Την ανησυχία του για τη διάχυση της σύγκρουσης που μαίνεται στη Γάζα στην ευρύτερη περιοχή μεταφέρει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο δρ Αμπντουλάζιζ Σαγκέρ, πρόεδρος του Gulf Research Centre. Ο σαουδάραβας ειδικός σε ζητήματα του Κόλπου, ο οποίος θα συμμετάσχει στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (10-13 Απριλίου), τονίζει ότι η Σαουδική Αραβία έχει διαμηνύσει στις ΗΠΑ ότι για την προσέγγιση με το Ισραήλ απαιτείται αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
«Η σαουδαραβική διπλωματία υποστηρίζει ότι είναι λάθος να επικεντρωνόμαστε μόνο σε μια σύντομη κατάπαυση του πυρός. Αυτό συνεπάγεται ότι το υπάρχον status quo, που είναι οι έντονοι βομβαρδισμοί αμάχων στη Γάζα, θα συνεχιστεί» λέει ο σουδάραβας ειδικός σε θέματα πολιτικής και στρατηγικής του Κόλπου. «Το Ριάντ ηγείται μιας διπλωματικής προσπάθειας σχεδιασμένης να δημιουργήσει ένα διεθνές αφήγημα που αμφισβητεί τη νομιμότητα της ισραηλινής στρατιωτικής επίθεσης και τη διπλωματική κάλυψη των ΗΠΑ, την οποία χρησιμοποιεί». Οπως επεξηγεί ο Σαγκέρ, ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας του Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν «ηγείται μιας διπλωματικής επιτροπής με εντολή του Αραβικού Συνδέσμου και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας να περιοδεύσει σε διεθνείς πρωτεύουσες και να επιχειρηματολογήσει για άμεση κατάπαυση του πυρός». Στόχος της Σαουδικής Αραβίας είναι «να τερματίσει τη διαμάχη και να επέλθει σταθερότητα στην ευρύτερη Μέση Ανατολή». Ο Σαγκέρ υπενθυμίζει ότι πολύ πριν από τον Οκτώβριο του 2023 η Σαουδική Αραβία ήταν ανάμεσα σε έναν μικρό αριθμό αραβικών κρατών που απέρριπταν τη Χαμάς. «Η Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης. Κατέβαλε πολιτικές προσπάθειες για να βοηθήσει τον παλαιστινιακό λαό να ανακτήσει τα δικαιώματά του», ενώ παίζει ηγετικό ρόλο στην προσπάθεια «δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ και υποστηρίζει ακούραστα την ειρηνευτική διαδικασία».
Διεθνής διάλογος. Σχετικά με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, θεωρεί ότι τα χτυπήματα κατά των Χούθι υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελούν «αναγνώριση της διεθνούς κακοδιαχείρισης του πολέμου και της ειρήνης στην Υεμένη, ιδιαίτερα με την επιβολή της Συμφωνίας της Στοκχόλμης το 2018». Επισημαίνει πάντως ότι οι πρόσφατες επιθέσεις εγείρουν ανησυχίες για διάχυση της σύγκρουσης που μαίνεται μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα σε όλη τη Μέση Ανατολή. «Η τρέχουσα κλιμάκωση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι ένα ζήτημα που η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει συλλογικά», λέει, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα του «επιδιώκει να αυξήσει τη χρήση του διεθνούς διαλόγου και της συνεργασίας με τα μέλη της ομάδας εργασίας του συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ για να πιέσουν τους Χούθι και να αποτρέψουν περισσότερες επιθέσεις». Ξεκαθαρίζει επίσης ότι η χώρα του δεν ενδιαφέρεται για καμία στρατιωτική κλιμάκωση στην Ερυθρά Θάλασσα, ούτε θέλει να υπονομεύσει ή να απειλήσει τις θετικές ειρηνευτικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις με τους Χούθι της Υεμένης, «εξελίξεις που αποδεικνύονται θετικές για τον τερματισμό της παρατεταμένης σύγκρουσης στην Υεμένη».
Οι σχέσεις Σ. Αραβίας – Ισραήλ. Σχετικά με τη διαδικασία προσέγγισης μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, που είχε ξεκινήσει πριν από τη σύγκρουση στη Γάζα, δηλώνει ότι έκτοτε «κάθε βήμα προς την εξομάλυνση στις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ έχει σταματήσει». Οπως τονίζει, «η Σαουδική Αραβία είπε στις ΗΠΑ ότι δεν θα ανοίξει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ εάν δεν αναγνωριστεί ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Η ισραηλινή επίθεση κατά της Λωρίδας της Γάζας πρέπει επίσης να σταματήσει και οι ισραηλινές δυνάμεις πρέπει να αποσυρθούν από το έδαφος». Ξεκαθαρίζει ότι «η προσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας στο θέμα της σύναψης σχέσεων με το Ισραήλ ήταν από την αρχή αυστηρά υπό όρους. Η πιο σημαντική προϋπόθεση ήταν να εξασφαλιστεί μια σταθερή δέσμευση για μια δίκαιη, οριστική, διαρκή και συνολική διευθέτηση του παλαιστινιακού ζητήματος». Αναγνωρίζει, πάντως, ότι η συμφωνία εξομάλυνσης με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, η οποία προχωρούσε λίγες εβδομάδες πριν από την 7η Οκτωβρίου, «θα αποτελούσε μια σημαντική γεωπολιτική αλλαγή στην περιοχή».
Οι σχέσεις με το Ιράν. Σχετικά με την πορεία των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας – Ιράν μετά την αποκατάστασή τους πέρυσι με τη μεσολάβηση της Κίνας με αντάλλαγμα η Τεχεράνη να σταματήσει να υποστηρίζει τους Χούθι, ο Σαγκέρ εκτιμά ότι τα συνολικά μηνύματα και η διαμόρφωση των δεσμών ήταν θετικά. «Αυτό που είναι περαιτέρω σαφές είναι ότι δεν υπήρξαν επιθέσεις με πυραύλους από το Ιράν και τις πολιτοφυλακές του στη Σαουδική Αραβία και οι άμεσες βολές από την Υεμένη ή αλλού στην περιοχή έχουν πράγματι σταματήσει. Αυτό υποδηλώνει ότι η ύφεση Ιράν – Σαουδικής Αραβίας έχει βελτιώσει προς το παρόν τη δυναμική της εσωτερικής ασφάλειας. Η συμφωνία άμβλυνε επίσης την πίεση στην κυβέρνηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας μειώνοντας την απομόνωσή της στην περιοχή ενόψει του διεθνούς ελέγχου που επιβάλλεται από τις κυρώσεις».
Ωστόσο, όπως λέει, «εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά διχαστικά ζητήματα» και «κύριο μέλημα» για τη χώρα του «παραμένει η δέσμευση του Ιράν σε πολιτικές μη παρέμβασης στο βασίλειο και στην ευρύτερη αραβική περιοχή», ενώ θεωρεί ότι «παραμένει η ανάγκη να αναθεωρήσει η Τεχεράνη τις περιφερειακές της πολιτικές και να δείξει ξεκάθαρα ότι η Ισλαμική Δημοκρατία είναι έτοιμη να επιδιώξει μια πιο συνεργατική σχέση». Επισημαίνει ότι το Ιράν χρησιμοποίησε την κρίση στη Γάζα για να υποστηρίξει τους πληρεξούσιούς του στην Υεμένη και το Ιράκ. «Υπάρχει μεγάλη ανησυχία ότι η συμπεριφορά και οι φιλοδοξίες της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή έχουν ενισχυθεί από την επιχείρηση Al Aqsa Flood της Χαμάς, η οποία ήδη φαίνεται στις αυξημένες ενέργειες και επιθέσεις από ομάδες που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένων των Χούθι στην Υεμένη, της ιρακινής σιιτικής πολιτοφυλακής και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Στην Ερυθρά Θάλασσα, η επικίνδυνη κλιμάκωση των Χούθι κατά της διεθνούς ναυτιλίας έχει ανοίξει ένα σαφές μέτωπο κλιμάκωσης.
τη Συρία, όπου το Ιράν εξακολουθεί να είναι βαθιά ριζωμένο και όπου δεν έχει λάβει απτά μέτρα για να αποτρέψει το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και όπλων, η απειλή ακόμη και για κοντινά έθνη όπως η Ιορδανία θα μπορούσε να ενταθεί. Ολες αυτές οι ενέργειες υπονομεύουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Σαουδικής Αραβίας». Υποστηρίζει ότι ενώ υπάρχει περιθώριο για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ σε τομείς όπως η ασφάλεια, η οικονομία, ο τουρισμός και οι μεταφορές, «πρέπει να συμβούν πολύ περισσότερα στο μέτωπο της περιφερειακής ασφάλειας προτού υπάρξει πραγματική απτή συνεργασία».
