Δεύτερη ζωή σε ρούχα που δεν χρησιμοποιούνται και θα μπορούν να αξιοποιηθούν και πάλι, είτε ως δευτερογενή υλικά, π.χ. νήματα, ή ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ακόμα και βιοκαυσίμων, θα επιχειρηθεί μέσω της δημιουργίας ενός συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης των ρούχων και άλλων αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, τα οποία σήμερα δεν χρησιμοποιούνται. Το μηχανισμό αυτό ετοιμάζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου της ένδυσης και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και μέσω του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) ώστε εμπορεύματα, υπολείμματα και παλιά ενδύματα να μπουν στη διαδικασία της κυκλικής οικονομίας και να αποκτήσουν ξανά χρήση ακόμα και με άλλη μορφή.
Στην πρωτοβουλία αυτή έχουν ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον τους και μεγάλες αλυσίδες εμπορίας ρούχων εκτός από τις βιοτεχνίες του κλάδου.
Με δεδομένο ότι ο κλάδος της ένδυσης αποτελεί τον τέταρτο μεγαλύτερο μολυντή του περιβάλλοντος παγκοσμίως, η ανακύκλωση των ενδυμάτων αποτελεί μια σημαντική προοπτική αλλά και υποχρέωση βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας και για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
92 εκατ. τόνοι απόβλητα
Το πρόβλημα είναι πιεστικό καθώς παράγονται παγκοσμίως 92 εκατ. τόνοι απόβλητα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ενώ το 2030 αναμένεται αύξηση 60% σε σύγκριση με το 2015 και μάλιστα την ίδια ώρα που η ανακύκλωσή τους παγκοσμίως δεν ξεπερνά το 1% και στην Ελλάδα είναι περιορισμένη.
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα χρησιμοποιούνται πλέον για πολύ λιγότερο χρόνο από ό,τι στο παρελθόν. Υπολογίζεται ότι 1,7 – 2,1 εκατομμύρια τόνοι απόβλητα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων συλλέγονται κάθε χρόνο σε ολόκληρη την ΕΕ και από αυτά το 1,3 εκατομμύρια τόνοι ενώ μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν, εξάγονται σε άλλες χώρες. Το υπόλοιπο ποσοστό υφίσταται επεξεργασία και σε μικρά τεμάχια ή ίνες χρησιμοποιούνται για την κατασκευή προϊόντων που καλύπτουν ανάγκες, θερμομόνωσης, υλικών στην αυτοκινητοβιομηχανία, επιπλοποιία και άλλους τομείς.
Στη χώρα μας περίπου το 15% – 20% των απορριπτόμενων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πηγαίνουν για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση, ενώ τα υπόλοιπα αποτεφρώνονται ή πετιούνται στις χωματερές. Η αποτελεσματικότερη διαχείριση των αποβλήτων είναι το πρώτο βήμα για την καθιέρωση μιας κυκλικής οικονομίας, όπου τα περισσότερα αν όχι όλα τα προϊόντα και υλικά κλωστοϋφαντουργίας θα ανακυκλώνονται και θα επαναχρησιμοποιούνται ξανά και ξανά. Σήμερα οι χώρες της ΕΕ παράγουν 12,6 εκατ. τόνους κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων ετησίως, ενώ μόνο τα ρούχα και τα υποδήματα αντιπροσωπεύουν 5,2 εκατ. τόνους.
Επενδύσεις
Για να αντιληφθεί κανείς την έκταση του λεγόμενου fashion waste, αρκεί σκεφτεί ότι κάθε ευρωπαίος πολίτης παράγει δώδεκα κιλά ενδυματολογικών απορριμμάτων κάθε χρόνο και από αυτά μόλις το 1/5 συλλέγεται χωριστά για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση.
Για να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος της επεξεργασίας και ανακύκλωσης αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που επιδιώκει η ΕΕ θα χρειαστούν επενδύσεις ύψους 6-7 δισ. ευρώ έως το 2030 και συστήματα ανάλογα με αυτά για άλλα προϊόντα όπως οι συσκευασίες, οι μπαταρίες και ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός. Ωστόσο θεωρείται ότι η ανακύκλωση των ρούχων είναι μια δύσκολη υπόθεση και δεν είναι όπως η ανακύκλωση χαρτιού, γυαλιού ή μετάλλου καθώς υλικά των ρούχων μεταβάλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια της χρήσης τους ή μπορεί να αποτελούνται από πολλά υλικά και μείγματα ινών που θέλουν πιο σύνθετους τρόπους επεξεργασίας. Σήμερα στην Ελλάδα ανακυκλώνεται το 35% των ρούχων (καινούργιων και παλιών) με τον στόχο να είναι ο διπλασιασμός τους έως 2030.
