Μετά το λάδι που ήδη τείνει να μετατραπεί σε είδος πολυτελείας στη χώρα μας αλλά και σε όλη την Ευρώπη (στην Ισπανία πλέον μπαίνουν και αντικλεπτικά στα μπουκάλια λαδιού στα σουπερμάρκετ), σειρά παίρνουν και άλλα αγροτικά προϊόντα που θα φέρουν ρίγη… ανησυχίας στους καταναλωτές. Η κλιματική αλλαγή, που φέρνει βροχές εκτός των παραδοσιακών περιόδων βροχόπτωσης, ξηρασίες και καύσωνες, πλήττει τις σοδειές και μειώνει την παραγωγή, με αποτέλεσμα αυτή να μην μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση.
Παράλληλα, οι αυξήσεις των τιμών για λιπάσματα, μεταφορές, ενέργεια, που σχετίζονται και με γεωπολιτικές εξελίξεις όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που αυξάνει τις τιμές των προϊόντων και οδηγεί στην περαιτέρω αφαίμαξη του εισοδήματος των νοικοκυριών.
Οι καλλιέργειες απαιτούν πλέον περισσότερα έξοδα και περισσότερη φροντίδα και εργασία. Ολα αυτά δικαιολογούν εν μέρει τις αυξήσεις που παρατηρούνται, όμως ακόμα και με αυτά τα δεδομένα που επικρατούν οι ανατιμήσεις είναι υπέρμετρες, με το φαινόμενο της ασύμμετρης αύξησης των τιμών παραγωγής και των τιμών στο ράφι να είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της ελληνικής αγοράς αυτή τη στιγμή. Ντομάτες, πορτοκάλια, μήλα, σταφύλια γνωρίζουν τον τελευταίο καιρό μεγάλη αύξηση των τιμών τους, οι οποίες είχαν ήδη καταγράψει σημαντικές αυξήσεις και το προηγούμενο διάστημα.
Αυξήσεις
Η κλιματική αλλαγή αλλά και οι αυξήσεις στο ενεργειακό κόστος δεν είναι ένα φαινόμενο ελληνικό αλλά του συνόλου της Γηραιάς Ηπείρου και όχι μόνο. Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT – HELLAS, η αύξηση των τιμών αποτελεί ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο. «Τα οπωροκηπευτικά φέτος είχαν μια μείωση σε όλες τις ομοιοπαραγωγικές χώρες λόγω καιρικών συνθηκών. Σχεδόν από την αρχή του χρόνου συναντάται αύξηση των τιμών λόγω της μειωμένης προσφοράς.
Παράλληλα, ξεκίνησε μια υποκατανάλωση φρούτων και λαχανικών στις καταναλώτριες χώρες, η οποία συνεχίζεται έως σήμερα. Με τη μείωση της κατανάλωσης έχουμε μείωση της παραγωγής και αύξηση των τιμών. Η αύξηση στις τιμές στα οπωροκηπευτικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο τον τελευταίο χρόνο τοποθετείται στο 16% με 17% μεσοσταθμικά».
Οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα σε ολόκληρη την Ευρώπη, ωστόσο δεν παρατηρούνται οι τεράστιες αποκλίσεις που συναντά κανείς στην ελληνική αγορά. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μέσα στον Νοέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), οι εγχώριες ντομάτες πωλούνταν – επικρατούσα τιμή – στη χονδρική αγορά στα 1,40 ευρώ το κιλό, ενώ η αντίστοιχη επικρατούσα τιμή πέρυσι, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ήταν στο 1 ευρώ, αύξηση δηλαδή 40%.
Σύμφωνα με τον ειδικό σύμβουλο του INCOFRUIT – HELLAS, οι αυξήσεις μπορεί να αποδοθούν στη γενικότερη εικόνα που επικρατεί με την οψίμιση της ωρίμανσης στις θερμοκηπιακές ντομάτες της Κρήτης, τις ελλείψεις στην Πελοπόννησο, τη μείωση της θερινής παραγωγής λόγω των καιρικών συνθηκών και τη διακοπή της τροφοδοσίας από το Μαρόκο. Ομως, όπως υπογραμμίζει ο Γιώργος Πολυχρονάκης, «παρά τις συνθήκες που επικρατούν, η αύξηση σε αυτή την τιμή δεν δικαιολογείται». Μάλιστα, ο ίδιος βλέπει περαιτέρω αύξηση στα κηπευτικά θερμοκηπίου.
Αλλο ένα προϊόν που γνωρίζει μεγάλη αύξηση είναι και τα μήλα Στάρκιν, από 0,70 ευρώ το κιλό τον Νοέμβριο του 2022 στα 1,20 ευρώ τον ίδιο μήνα φέτος.
Παραγωγή σταφυλιών
«Πικρή» γεύση θα έχει και το κρασί που θα πίνουν οι έλληνες καταναλωτές, αφού το σταφύλι δέχθηκε ισχυρά καιρικά πλήγματα την προηγούμενη περίοδο.
Οπως αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο Παρασκευάς Κορδοπάτης, διευθυντής του Κλαδικού Εθνικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Αμπελοοινικών Προϊόντων «ΚΕΟΣΟΕ», η παραγωγή των σταφυλιών επλήγη σημαντικά από τις άκαιρες βροχοπτώσεις του Μαΐου, την ξηρασία αλλά και τους καύσωνες του Ιουλίου. «Τα φαινόμενα βροχοπτώσεων ενέτειναν πέρα από το φυσιολογικό την προσβολή των αμπελώνων με περονόσπορο, κατάσταση που δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπιστεί από τους αμπελουργούς και επεκτάθηκε σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας, με εξαίρεση τη Βόρεια Ελλάδα που επλήγη σε μικρότερο βαθμό. Η επέλαση του καύσωνα δημιούργησε προβλήματα και στην ποιότητα του σταφυλιού, «έκαψε» πάρα πολλά τσαμπιά και μείωσε σημαντικά την παραγωγή. Η μείωση στις περιοχές είναι τουλάχιστον 50%, ενώ στην Κρήτη, στα Ιόνια Νησιά και στη Νεμέα η ζημιά βρίσκεται στο 70%-80%».
Ωστόσο, όπως εξηγεί ο ίδιος, η σταφυλική παραγωγή εξαγοράστηκε περίπου 5%-15% παραπάνω σε σχέση με τις περσινές τιμές, γεγονός που δεν δικαιολογεί την αύξηση που συναντά κανείς στην τιμή του κρασιού. «Βλέπουμε μια αύξηση κατά 36,5% στους οίνους χωρίς γεωγραφική ένδειξη και κατά 40% στους οίνους με γεωγραφική ένδειξη. Είναι μια αύξηση κατά 10%-15% που δεν δικαιολογείται από εκείνη των τιμών της πρωτογενούς παραγωγής. Πέρυσι η τιμή του οίνου χωρίς γεωγραφική ένδειξη ήταν στα 0,55 ευρώ το λίτρο, ενώ τώρα έχει φτάσει στα 0,75 ευρώ το λίτρο».
