Η διεκδίκηση δικαιώματος επί ακίνητης ιδιοκτησίας προϋποθέτει την παρουσία όλων των αναγκαίων διαδίκων για να μπορέσει το Δικαστήριο να κρίνει και αποφασίσει τα επίδικα ζητήματα οριστικά και τελεσίδικα. Η παράλειψη συμπερίληψης αναγκαίου διαδίκου στερεί σε αυτόν το δικαίωμα να πληροφορηθεί για τη διαδικασία και να ακουστεί η θέση του, καθιστώντας το δικαστικό μέτρο ατελέσφορο.
Σε τέτοια περίπτωση, το δικαστήριο υποχρεώνεται εκ των πραγμάτων να διαπιστώσει το γεγονός, να σημειώσει την απουσία του αναγκαίου διαδίκου και χωρίς να υπεισέλθει στην ουσία της διαφοράς απορρίπτει την αγωγή.
Ακόμη και όπου αναγκαίος διάδικος είχε συμπεριληφθεί στην αγωγή, αλλά αυτή δεν του επιδόθηκε και το κλητήριο ένταλμα έληξε, θεωρείται απών, πράγμα που πλήττει τη διαδικασία έστω και αν δεν ζητείται θεραπεία εναντίον του. Το ζήτημα δεν είναι δικονομικό αλλά θεμελιακό, εφόσον είναι αδύνατο να διαταχθεί η ακύρωση της εγγραφής ακίνητης ιδιοκτησίας, χωρίς προηγουμένως να λάβει γνώση της δικαστικής διαδικασίας ο επηρεαζόμενος αρχικός ή μεταγενέστερος ιδιοκτήτης.
Οι περιπτώσεις είναι πολυάριθμες, ιδιαίτερα μεταξύ συγγενικών προσώπων μεταξύ των οποίων διενεργούνται μεταβιβάσεις ακίνητης ιδιοκτησίας και εκ των υστέρων ζητείται η ακύρωση εγγραφής, είτε λόγω δόλου, πλάνης, ψευδών παραστάσεων ή χωρίς εξουσιοδότηση. Εφόσον οι μεταβιβάσεις αλληλοσυνδέονται, η κάθε μια είναι παρεπόμενη της άλλης και συνεπώς τα πρόσωπα που εμπλέκονται είναι αναγκαίοι διάδικοι.
Απόφαση Εφετείου
Το Εφετείο στην απόφαση που εξέδωσε στην Π.Ε.184/2019, ημερ.14.01.2025, ο ενάγων εφεσίβαλε την πρωτόδικη απόφαση που απέρριψε την αγωγή του, επειδή έκρινε ότι δεν βρίσκονταν ενώπιον του όλοι οι αναγκαίοι διάδικοι. Έτσι δεν μπορούσαν να αποφασιστούν όλα τα εγειρόμενα ζητήματα κατά τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων προσώπων. Η παράλειψη του διαδίκου να προσθέσει στην αγωγή όλους τους αναγκαίους διαδίκους κρίθηκε ότι ήταν μοιραία για την κατάληξη της.
Συγκεκριμένα, ήταν η θέση του ενάγοντα ότι τρία επίδικα κτήματα που ανήκαν στην κληρονομιά συγγενικού του προσώπου, ο διαχειριστής τα πώλησε και μεταβίβασε σε αγοραστή, ο οποίος ήταν και αυτός εναγόμενος, και ότι η πώληση και μεταβίβαση έγιναν καθ΄υπέρβαση του περί Διαχειρίσεως και Κληρονομιών Νόμου, των δικαιωμάτων του διαχειριστή, χωρίς την εξουσιοδότηση και την γνώση των κληρονόμων του αποβιώσαντα και χωρίς άδεια του Δικαστηρίου. Πρόβαλλε διάφορες αξιώσεις, μεταξύ των οποίων διάταγμα ακύρωσης των μεταβιβάσεων των τριών κτημάτων επ΄ονόματι του αγοραστή και διαζευκτικά αποζημιώσεις για ζημία που προκλήθηκε στην περιουσία του αποβιώσαντα.
Κατά την ακρόαση της αγωγής διαπιστώθηκε ότι ο διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα είχε κλείσει τη διαχείριση με την υποβολή τελικών λογαριασμών. Στο στάδιο των αγορεύσεων, ο διαχειριστής και ο αγοραστής, υποστήριξαν ότιη αγωγή δεν μπορούσε να επιτύχει με κανένα τρόπο αφού δεν ευρίσκονταν ενώπιον του Δικαστηρίου οι αναγκαίοι διάδικοι, δηλαδή οι λοιποί κληρονόμοι του αποβιώσαντα.
Πρωτόδικη κρίση
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η τυχόν έκδοση των διαταγμάτων που ζητούνται για τον διαχειριστή θα ανοίξει ουσιαστικά το δρόμο για ακύρωση όλων των πράξεων του με αποτέλεσμα μια παλαιά διαχείριση, στα πλαίσια της οποίας έγινε ο διαμοιρασμός μιας μεγάλης περιουσίας και η οποία έχει κλείσει, να ξανανοίξει, με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται για τους κληρονόμους ή τους κληρονόμους αυτών και χωρίς να έχει δοθεί σε αυτούς η ευκαιρία να συμμετάσχουν στη διαδικασία και να εκθέσουν τις απόψεις τους.
Γι’ αυτό, το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι ισχυρισμοί και οι θέσεις του ενάγοντα, ότι δηλαδή δεν λήφθηκε καμία άδεια ή εξουσιοδότηση από τους κληρονόμους για τις μεταβιβάσεις που έγιναν αλλά και ότι οι κληρονόμοι εξαπατήθηκαν, παρέμειναν μετέωρες.
Κατάληξη Εφετείου
Το Εφετείο παραπέμποντας στην αυθεντία Αγρότου κ.α. τόνισε ότι το ζήτημα της συνένωσης όλων των αναγκαίων διαδίκων πρέπει να εγείρεται εγκαίρως και αμέσως μετά την καταχώρηση της Έκθεσης Απαίτησης. Δεν έθεσε όμως κάποιο απαράβατο και άκαμπτο κανόνα και ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο εξηγεί ότι δεν υπήρχε ενώπιον του μαρτυρία ή στοιχεία αναφορικά με τους κληρονόμους του αποβιώσαντα ή τους κληρονόμους αυτών.
Κατέληξε ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου να προβαίνει στις αναγκαίες τροποποιήσεις ως προς τους διαδίκους, ώστε να καταστήσει δυνατή την αποτελεσματική εκδίκαση όλων των επίδικων θεμάτων, αλλά η επιλογή των εναγομένων σε μια αγωγή είναι δικαίωμα που ανήκει βασικά στον ενάγοντα. Σε αγωγές που έχουν ως αντικείμενο ακίνητη ιδιοκτησία, πρέπει να συνενώνονται ως διάδικοι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλιώτικα όλη η διαδικασία είναι θνησιγενής και άκυρη.
* Δικηγόρος στη Λάρνακα
Πηγή: philenews.com
