Η κατοχύρωση τουχαλλουμιού ΠΟΠ οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής και της αξίας του προϊόντος από το 2020 και μετά.
Η πορεία εξακολουθεί να είναι ανοδική όπως ανοδική είναι σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας καιη πορεία των κυπριακών εξαγωγών από το 2020 και μετά. Μάλιστα, για πρώτη χρονιά παρουσιάζεται φέτος, τουλάχιστον για το πρώτο τετράμηνο του 2024 (Ιανουάριος – Απρίλιος), το χαλλούμι έχει τη μεγαλύτερη αξία εξαγωγών στα καθαρά κυπριακά προϊόντα.
Ξεπέρασε ακόμα και τα φάρμακα που για χρόνια διατηρούσαν σταθερά την πρώτη θέση με ανοδική, μάλιστα, πορεία. Από το 2021 και μετά και παρά τα προβλήματα που προκύπτουν, είτε την περίοδο του κορωνοϊού, είτε τους πολέμους στη γειτονιά μας, οι εξαγωγές αυξάνονται.
Την κούρσα στην αξία των εξαγωγών εγχώριων παραγόμενων προϊόντων για το πρώτο τετράμηνο του 2024 κόβει η κατηγορία των πετρελαιοειδών με €216,7 εκατ. Το προϊόν αυτό, ωστόσο, εισάγεται στην Κύπρο, αλλάζει η σύστασή του και επανεξάγεται. Στα προϊόντα που παράγονται στην Κύπρο, το χαλλούμι έχει την πρώτη θέση σε αξία με €118,2 εκατ. και ακολουθούν τα φαρμακευτικά προϊόντα με €110,8 εκατ.
Σημειώνεται ότι το πρώτο τετράμηνο του 2024 οι εξαγωγές χαλλουμιού σε ποσότητα ήταν 15.227 τόνοι σε σύγκριση με 13.740 τόνους το πρώτο τετράμηνο του 2023 με αξία €111,8 εκατ. Δηλαδή, τους πρώτους μήνες του 2024 οι εξαγωγές χαλουμιού συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο είναι αυξημένες σε ποσότητα και σε αξία. Το 2023 η συνολική αξία των φαρμάκων ήταν €355,6 εκατ. σε σύγκριση με €336,4 το 2022 και €321 εκατ. το 2021. Αντίστοιχα, στο χαλλούμι η αξία ήταν €313,3 εκατ. το 2023, €285,2 εκατ. το 2022 και €263 εκατ. το 2021.
Σε ότι αφορά τη μέση τιμή του χαλλουμιού που εξάγεται μετά τις προδιαγραφές των παραγωγών με την ΠΟΠ έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Από το 2013 και μετά τη μεταβατική περίοδο που δόθηκε μέχρι και το 2021 η μέση τιμή κυμαινόταν από €6,64 – €6,77 το κιλό. Το 2022 η μέση τιμή αυξήθηκε στα €6,94 για να εκτοξευτεί το 2023 στα €8,07 το κιλό. Παρατηρήθηκε, δηλαδή, μία αύξηση €1,13 το κιλό το 2023 σε σύγκριση με το 2022. Φέτος, το πρώτο τετράμηνο η μέση τιμή είναι κατά €0,31 χαμηλότερη από το €2023 και κυμαίνεται στα €7,76 το κιλό.
Επομένως, οι στόχοι που έχουν τεθεί να διατηρηθεί το χαλλούμι ως το κύριο εξαγωγικό προϊόν είναι εφικτοί κι αυτό διασφαλίζεται με τη διατήρησή του ως ΠΟΠ του οποίου διασφαλίζει περαιτέρω δυναμική. Σε αυτό θα βοηθήσει και η προσπάθεια που καταβάλλεται από πλευράς κυβέρνησης για σταδιακή αύξηση της παραγωγής του αιγοπρόβειου γάλακτος και τη σταδιακή κατάργηση της εποχικότητας.
Κατέχοντας σήμερα την πρώτη θέση στις εξαγωγές κυπριακών προϊόντων και την πρώτη στις εξαγωγές φρέσκων και μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων, με κύριο εξαγωγικό προορισμό το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθεί η Σουηδία, αποτελεί μονόδρομο η προβολή και προώθηση του χαλλουμιού.
Από το 2017 μέχρι το 2023, η αξία των εξαγωγών χαλλουμιού διπλασιάστηκε, ενώ ο όγκος εξαγωγών κατά την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά περίπου 60%. Συγκεκριμένα, το 2017 η αξία των εξαγωγών ήταν €116,4 εκατ. σε σύγκριση με €313,3 εκατ. το 2023. Η ποσότητα το 2017 ήταν 24.421 τόνοι και το 2023 38.799 τόνοι.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία είναι διαχρονικά οι μεγαλύτερες αγορές για το χαλλούμι, με την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου να αποτελεί σχεδόν το 50% των εξαγωγών χαλλουμιού. Σημειώνεται ότι πλέον το Ηνωμένο Βασίλειο περιλαμβάνεται στο εμπόριο με τρίτες χώρες. Από τα €313,2 εκατ. που τα συνολικά έσοδα των εξαγωγών χαλλουμιού για το 2023 τα €148,5 εκατ. προήλθαν από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Σουηδία ακολουθεί με €29 εκατ. Στις κυριότερες αγορές για το χαλλούμι βρίσκεται η Αυστραλία με €17 εκατ. , η Γερμανία με €16,9 εκατ., η Ελλάδα με €14,3 εκατ., η Σαουδική Αραβία με €13,9 εκατ., η Πολωνία με €13,1 εκατ. και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με €10,2 εκατ. Δανία και Φιλανδία κλείνουν την πρώτη δεκάδα με €8,5 εκατ. και €8 εκατ., αντίστοιχα. Συνολικά χαλλούμι το 2023 εξάχθηκε σε 48 συνολικά χώρες.
Μέτρα για περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών
Σημειώνεται ότι η Υπηρεσία Εμπορίου του Υπουργείου Εμπορίου, έχει ωςβασική προτεραιότητα της την περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών εγχώριων κυπριακών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του χαλλουμιού, μέσω ενεργειών οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων σχέδια οικονομικής ενίσχυσης για την προβολή και προώθηση τόσο γεωργικών και βιομηχανικών προϊόντων όσο και των υπηρεσιών σε εμπορικές εκθέσεις στο εξωτερικό. Περαιτέρω, γίνεται αξιοποίηση των κυπριακών εμπορικών κέντρων στο εξωτερικό για επαφή των κυπριακών επιχειρήσεων με ξένες επιχειρήσεις και εισαγωγείς για συνεργασία και προώθηση των προϊόντων τους, καθώς και καταρτισμός μελετών και σχεδίων δράσης για ενίσχυση των εξαγωγών και της προώθησης των κυπριακών προϊόντων.
Από πλευράς τουυπουργείου Γεωργίας βρίσκεται σε εξέλιξη η ετοιμασία μέτρων που περιλαμβάνουν στοχευμένα κίνητρα για την αύξηση παραγωγής του αιγοπρόβειου γάλακτος και τον σταδιακό τερματισμό της εποχικότητας. Η έμφαση θα είναι στη δημιουργία σύγχρονων υποδομών, στη γενετική βελτίωση, στην αύξηση των παραγωγικών μονάδων κ.ά. Περαιτέρω, προγραμματίζεται η αύξηση του αριθμού των μονάδων αιγοπροβατοτροφίας και βελτίωση των υποδομών των υφιστάμενων κτηνοτροφικών μονάδων, καθώς επίσης και η παραχώρηση κινήτρων για τη μη περαιτέρω αύξηση του αγελαδινού γάλακτος, που συνδέεται με την παραγωγή χαλλουμιού και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μονάδων τους.
