Του Κώστα Ουρουντιώτη*
Αναφερόμαστε στην πρωτοσέλιδη δημοσίευση, καθώς και στο ρεπορτάζ του Φιλελευθέρου (8/10/24), για προσφορά για αποθήκευση ενέργειας από πελάτες του δικηγόρου κ. Ιωνά Νικολάου, το οποίο διαβάσαμε μ’ ενδιαφέρον. Θα θέλαμε να σημειώσουμε τα εξής:
Είναι γεγονός ότι το ζήτημα της αποθήκευσης παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ έχει απασχολήσει τους αρμόδιους (έστω και με καθυστέρηση). Ο κ. Νικολάου προτείνει εκ μέρους πελατών του να λύσει το πρόβλημα με σύστημα αποθήκευσης 800 μεγαβατώρων, με μπαταρίες υποθέτουμε, αξίας περίπου 135 εκατομμυρίων ευρώ. Θέλει όμως επιχορήγηση από το κράτος 45% του ποσού αυτού, δηλαδή γύρω στα 60 εκατομμύρια ευρώ.
Στο μεταξύ, πληροφορούμαστε ότι η ΑΗΚ προχωρεί με δικό της πρόγραμμααποθήκευσης ενέργειας, 162 μεγαβατώρων, που θα κοστίσει 62 εκατομμύρια ευρώ, μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Ο κ. Νικολάου θεωρεί ότι το σχέδιο της ΑΗΚ δεν είναι διαφανές, δεν είναι αμερόληπτο και αποκλείει τον ιδιωτικό τομέα, χωρίς όμως να εξηγεί γιατί. Η λογική του φαίνεται να είναι: Αφού το κράτος θα ξοδέψει 62 εκ. ευρώ για 162 μεγαβατώρες, δώστε μας εμάς τα 60 εκ. και θα εγκαταστήσουμε 800 μεγαβατώρες, έτσι βγαίνουμε όλοι κερδισμένοι.
Η ενθάρρυνση της τακτικής των μεγαλο-επενδύσεων από επιχειρηματίες που δεν αναλαμβάνουν το ρίσκο τους, αλλά αναμένουν το κράτος (δηλ. τον φορολογούμενο) να τους επιδοτήσει, είναι συνήθης στην Κύπρο, αλλά όχι πλέον αποδεκτή.
Θυμίζουμε ότι κάτι παρόμοιο συνέβηκε και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, περιλαμβανομένων και ΑΠΕ. Ενώ το κράτος είχε διαμορφώσει τις αμοιβές του παραγωγού ενέργειας σε λογικά επίπεδα, κι αναμέναμε, όπως γίνεται σε άλλες χώρες, να δημιουργηθούν τοπικές/κοινοτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας με όφελος για την τοπική κοινωνία, ενθαρρύνθηκε η ανάμειξη μεγαλο-επενδυτών.
Με την ισχύ τους ανέβασαν κατά πολύ τις αμοιβές παραγωγής, ώστε τελικά να μην έχουμε τις εξοικονομήσεις για τον πολίτη που αναμέναμε. Η διεθνής εμπειρία κατέδειξε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των παροχών δημόσιας ωφέλειας, με το σκεπτικό της πιο αποτελεσματικής διαχείρισης, αποδείχθηκαν απατηλές, διότι, πολύ φυσικά, οι επενδυτές απέβλεπαν στη μεγιστοποίηση του κέρδους από την επένδυση τους.
Δυστυχώς, οι μεγαλο-επενδυτές μάς έχουν συνηθίσει με ανέβασμα χρεώσεων και τιμών, αφού εξασφαλίσουν τα σχετικά συμβόλαια. Το κράτος έχει αποδειχθεί ανίκανο να ελέγξει καταστάσεις, με αποτέλεσμα τα κόστη να εκτοξεύονται και ο πολίτης να πληρώνει (δείτε τα πλείστα συγκοινωνιακά έργα, τις ΟΕΔΑ, τον Τερματικό Βασιλικού, κ.α.).
Εκείνο που μπορεί να λεχθεί υπέρ της ΑΗΚ είναι ότι, αν η αποθήκευση επιτευχθεί μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, θα υπάρχει ο επιπρόσθετος έλεγχος της Ευρώπης και του Γενικού Ελεγκτή.
Ως φορολογούμενοι, προτιμούμε ένα τέτοιο ρίσκο, παρά να επενδυθούν οι πόροι μας για δημιουργία ανεξέλεγκτου ιδιωτικού κέρδους, ενώ η δράση μπορεί και να μη τελεσφορήσει ποτέ. Δεν έχουμε κάτι εναντίον του συγκεκριμένου ιδιώτη, απλά το ιστορικό των μεγαλο-επενδύσεων στην Κύπρο είναι πετυχημένο μόνο όταν αφορά τα ιδιωτικά κεφάλαια των επενδυτών και σκανδαλωδώς ανεύθυνο όταν εμπλέκεται το κράτος, απολήγοντας πάντα εις βάρος του φορολογούμενου.
Ας μην αρπαζόμαστε από τη διαφορά μεταξύ των 800 κιλοβατώρων που προσφέρει ο κ. Νικολάου και των 162 της ΑΗΚ. Εκείνο που πρέπει να μας απασχολήσει πρώτιστα είναι οι ασφαλιστικές δικλείδες όπως, πότε θα ξοδευτούν τα κυπριακά λεφτά, πόσος χρόνος για το κάθε έργο και πόση περιβαλλοντική ζημιά θα προκαλέσει το καθένα;
Πέραν τούτου, πόσες μεγαλο-επενδύσεις και ρίσκα μπορεί συσσωρευτικά να επιδοτεί το κράτος μας; Ήδη οι ΟΕΔΑ και το GSI πρέπει να έχουν υπερφορτώσει τον φορολογούμενο. Ας δείξουμε επιτέλους ότι ως κράτος μπορούμε να αξιολογήσουμε με σωφροσύνη τα κόστη και το ρίσκο όταν ‘παίζουμε’ με ξένα λεφτά.
*Deputy Director
Laona Foundation
Πηγή: philenews.com
