Μέχρι τα μέσα του αιώνα, το 90% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ) για μηδενική παραγωγή ρύπων μέχρι το 2050.
Το 2022, το 46% της παγκόσμιας παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας ήταν καθαρή από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ μόλις το 40% των χωρών μπορούσε να καυχηθεί πως η κύρια πηγή παραγωγής ενέργειας ήταν «καθαρή, σύμφωνα με στοιχεία της GlobalData, της μητρικής εταιρείας του Energy Monitor, από όπου αντλήσαμε τα στοιχεία.
Ο διαδεδομένος ορισμός της «καθαρής ενέργειας» περιλαμβάνει τόσο την πυρηνική ενέργεια όσο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για σκοπούς κατάταξης. Ένας μικρός αριθμός χωρών αντλεί περισσότερο από το 95% της ενέργειάς του από καθαρές πηγές. Χρησιμοποιώντας στοιχεία από την GlobalData, βρήκαμε τα δέκα πιο καθαρά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, από τις χώρες που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο πηγών ενέργειας χωρίς άνθρακα -οι οποίες ορίζονται ως υδροηλεκτρική, γεωθερμική, αιολική, ηλιακή, βιομάζα και πυρηνική ενέργεια- στην ικανότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που είναι συνδεδεμένη στο δίκτυό τους.
Οι δέκα κορυφαίες χώρες με τα καθαρότερα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας έχουν όλες ένα κοινό: την υδροηλεκτρική ενέργεια, η οποία αξιοποιεί το τρεχούμενο νερό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με την GlobalData, η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσώπευε το 16% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2022, καθιστώντας την, την τρίτη μεγαλύτερη μεμονωμένη πηγή ενέργειας μετά τον άνθρακα (26%) και το φυσικό αέριο (24%).
10) Αλβανία: 94,8% καθαρή ενέργεια
Στη δέκατη θέση του καταλόγου των χωρών με τα καθαρότερα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται η Αλβανία, η οποία αντλεί το 94% της ηλεκτρικής της ενέργειας από υδροηλεκτρική ενέργεια.
Αν και η Αλβανία ήταν καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας τη δεκαετία του 1980, μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ζήτησης και της έλλειψης επενδύσεων, την ανάγκασαν να γίνει καθαρός εισαγωγέας, με τα τρία τέταρτα της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (και το 90% της εγχώριας παραγωγής) να προέρχεται από τον ποταμό Drin, στα βόρεια της χώρας.
9) Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: 95,5%
Στην ένατη θέση βρίσκεται η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), η οποία παράγει το 95,5% της ηλεκτρικής της ενέργειας από υδροηλεκτρική ενέργεια, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από το πετρέλαιο. Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό εκτείνεται σε μια τεράστια έκταση, που ισοδυναμεί με τα δύο τρίτα της Δυτικής Ευρώπης, και διαθέτει τεράστιους φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων ορυκτών όπως το κοβάλτιο και ο χαλκός, εκτός από το δυναμικό της υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Το μεγαλύτερο μέρος της υδροηλεκτρικής ενέργειας της ΛΔΚ προέρχεται από τα φράγματα Inga I και Inga II στην επαρχία Kongo Central, τα οποία έχουν συνδυασμένη εγκατεστημένη ισχύ 1.775 MW και επί του παρόντος λειτουργούν με χαμηλή απόδοση. Πράγματι, παρά το γεγονός ότι κατατάσσεται πρώτη μεταξύ των αφρικανικών χωρών για το υδροδυναμικό της, το μεγαλύτερο μέρος του δυναμικού αυτού παραμένει ανεκμετάλλευτο. Λόγω του αμφιλεγόμενου ιστορικού της πολιτικής αστάθειας, του εμφυλίου πολέμου και της συνακόλουθης υπανάπτυξης των υποδομών, το ποσοστό ηλεκτροδότησης 6% της ΛΔΚ είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ήπειρο, με μόλις το 19% των 108 εκατομμυρίων κατοίκων της να έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια.
8) Ισλανδία: 96,2%
Όγδοη στον κατάλογο είναι η Ισλανδία – η μόνη χώρα στην πρώτη δεκάδα που έχει σημαντικό ποσοστό (26%) της ηλεκτρικής της ενέργειας από γεωθερμία, ενώ το υπόλοιπο (70%) προέρχεται από υδροηλεκτρική ενέργεια, σύμφωνα με την GlobalData.
Βρίσκεται σε ένα από τα πιο ενεργά γεωλογικά εδάφη του κόσμου, σε ένα ηφαιστειακό hotspot, η γεωθερμία καλύπτει λίγο περισσότερο από το 80% των αναγκών της χώρας σε θέρμανση χώρων και νερού και λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο της συνολικής ενέργειας της χώρας.
Πράγματι, σύμφωνα με την GlobalData, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ισλανδίας έχει το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο (26%) γεωθερμικής ενέργειας παγκοσμίως μετά την Κένυα, όπου η γεωθερμία περιλαμβάνει σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού μείγματος ενέργειας. Σε απόλυτους όρους, η Ισλανδία είναι ο ένατος μεγαλύτερος παραγωγός γεωθερμικής ενέργειας στον κόσμο, σύμφωνα με την GlobalData.
7) Ελβετία: 97,4%
Το νούμερο επτά στην κατάταξη είναι η Ελβετία – η χώρα με τη μεγαλύτερη ποικιλία καθαρών πηγών ενέργειας από όλες στην δεκάδα. Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η Ελβετία έχει τη χαμηλότερη ένταση εκπομπής άνθρακα από όλες τις χώρες που αξιολογεί χάρη στον σχεδόν απαλλαγμένο από άνθρακα τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, στον οποίο κυριαρχούν η πυρηνική και η υδροηλεκτρική παραγωγή.
Ενώ η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, η ηλιακή ενέργεια κατέχει επίσης σημαντικό μερίδιο (18%), σύμφωνα με την GlobalData. Η Ελβετία είναι επίσης η μόνη χώρα στον κατάλογο που προμηθεύεται σημαντικό μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας από την πυρηνική ενέργεια (12%).
Το 2017, το 58,2% των Ελβετών πολιτών ψήφισε υπέρ των αναθεωρήσεων του ενεργειακού νόμου της χώρας, που θα επέτρεπαν τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας. Έκτοτε, η Ελβετία έχει επικεντρωθεί στην επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με την ελβετική κυβέρνηση να διαθέτει 450 εκατ. ελβετικά φράγκα (523,65 εκατ. δολάρια) για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση της κατασκευής και εγκατάστασης ηλιακών φωτοβολταϊκών το 2021.
6) Νορβηγία: 98.3%
Το έκτο καθαρότερο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο βρίσκεται στη Νορβηγία, μια χώρα στις βόρειες περιοχές της Ευρώπης. Γνωστή για τα σπηλαιώδη φιόρδ της, που περιβάλλονται από ελικοειδείς υδάτινους δρόμους, η Νορβηγία έχει αποδειχθεί πρωτοπόρος στον εξηλεκτρισμό, αφού κατασκεύασε τον πρώτο υδροηλεκτρικό σταθμό της στα τέλη του 19ου αιώνα. Η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει σήμερα το 84% της συνολικής δυναμικότητας του δικτύου της χώρας, σύμφωνα με την GlobalData, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από την αιολική ενέργεια (13%) και το φυσικό αέριο (2%).
Ωστόσο, αν και η Νορβηγία συχνά χαιρετίζεται ως μία από τις παγκόσμιες δυνάμεις καθαρής ενέργειας, αποτελεί παράδοξο γιατί είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη μετά τη Ρωσία και ο τέταρτος και 14ος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο, αντίστοιχα.
5) Αιθιοπία: 98,1%
Η Αιθιοπία, που βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής, παράγει την ηλεκτρική της ενέργεια από ένα σχετικά ευρύ μείγμα ανανεώσιμων πηγών. Η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει τα τρία τέταρτα της δυναμικότητας του δικτύου της και η χώρα ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός υδροηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Αφρική σε απόλυτους όρους το 2022 (4 GW).
Σύμφωνα με την GlobalData, η χώρα προμηθεύεται επίσης το 10% της ηλεκτρικής της ενέργειας από βιομάζα και το 10% από χερσαία αιολική ενέργεια.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ευνοϊκές συνθήκες ανέμου σε περιοχές όπως το Tigray και το Somali.
Δεδομένης της θέσης της στην υποσαχάρια Αφρική, η εξάρτηση της Αιθιοπίας από την υδροηλεκτρική ενέργεια την καθιστά ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, καθώς τα μεταβαλλόμενα πρότυπα βροχοπτώσεων, οι παρατεταμένες ξηρασίες και η αυξημένη μεταβλητότητα των υδάτων. Για παράδειγμα, η λεκάνη απορροής του ποταμού Όμο-Γκίμπε, η οποία διαθέτει τρία κλιμακωτά φράγματα και παράγει το 45% της υδροηλεκτρικής ενέργειας της Αιθιοπίας, αντιμετώπισε ελλείψεις νερού για υδροηλεκτρική ενέργεια την τελευταία δεκαετία λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
4) Νεπάλ: 98,4%
Τοποθετημένο ανάμεσα στην Κίνα και την Ινδία, στα βουνά των Ιμαλαΐων, το Νεπάλ αντλεί σχεδόν όλη την ηλεκτρική του ενέργεια (97%) από υδροηλεκτρική ενέργεια.
Παρόλο που η πλειοψηφία του συνολικού ενεργειακού εφοδιασμού του Νεπάλ προέρχεται από βιοκαύσιμα και απόβλητα, με 21 εκατομμύρια ανθρώπους να εξακολουθούν να εξαρτώνται από την παραδοσιακή βιομάζα για το μαγείρεμα, κατά την τελευταία δεκαετία το Νεπάλ έχει αυξήσει μαζικά τον αριθμό των κατοίκων με πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια. Με τη βοήθεια εκτεταμένων κινεζικών επενδύσεων, το Νεπάλ από μόλις 19% του πληθυσμού του που είχε πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια στις αρχές της χιλιετίας, έφτασε σήμερα σε ποσοστό άνω του 94%.
3) Λεσότο: 99,3%
Ενώ πολλές από τις χώρες σε αυτόν τον κατάλογο έχουν σχετικά μικρά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, το μικροσκοπικό ορεινό βασίλειο Λεσότο είναι η μόνη χώρα που βρίσκεται επίσης μεταξύ των δέκα μικρότερων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως, σύμφωνα με την GlobalData, με συνολική ισχύ μόλις 73 MW.
Η συντριπτική πλειονότητα της ηλεκτρικής ενέργειας του Λεσότο παράγεται από υδροηλεκτρική ενέργεια, κυρίως από το Lesotho Highlands Water Project, ενώ το υπόλοιπο (0,6%) προέρχεται από την ηλιακή ενέργεια και το πετρέλαιο. Πριν από μια δεκαετία, αναφέρθηκε ότι το Λεσότο επρόκειτο να επεκτείνει σε μεγάλο βαθμό το αιολικό και υδροηλεκτρικό δυναμικό του με ένα έργο πράσινης ενέργειας ύψους 15 δισ. δολαρίων.
Εκτός από την αφθονία υδροηλεκτρικής ενέργειας, το Λεσότο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη βιομάζα για την κάλυψη των αναγκών μαγειρέματος και θέρμανσης του αγροτικού κυρίως πληθυσμού του, καθώς και στον εισαγόμενο άνθρακα και το πετρέλαιο.
2) Μπουτάν: 99,8%
Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Μπουτάν, μια μικρή χώρα μεταξύ Ινδίας και Κίνας, η οποία παράγει σχεδόν το σύνολο (99,7%) της ηλεκτρικής της ενέργειας από υδροηλεκτρική ενέργεια.
Χάρη στη δέσμευση άνθρακα από τα δάση του και το τεράστιο δυναμικό υδροηλεκτρικής ενέργειας, το Μπουτάν, μαζί με το Σουρινάμ και τον Παναμά, είναι μία από τις μόλις τρεις χώρες με αρνητικό ισοζύγιο άνθρακα παγκοσμίως και εξάγει πάνω από το 75% της καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ινδία.
1) Παραγουάη: 100% καθαρή ενέργεια
Πρώτη στον κατάλογο των δέκα χωρών με τα καθαρότερα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας είναι η Παραγουάη, η οποία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο με 100% καθαρή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας μετά το κλείσιμο του τελευταίου εναπομείναντος θερμοηλεκτρικού σταθμού της τον Δεκέμβριο του 2021. Μια χώρα στη Νότια Αμερική με πληθυσμό λίγο κάτω από επτά εκατομμύρια κατοίκους, η ηλεκτρική ενέργεια της Παραγουάης τροφοδοτείται κατά 100% από υδροηλεκτρική ενέργεια. Σε απόλυτους όρους, η Παραγουάη διαθέτει την τρίτη υψηλότερη παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως, περίπου 9 GW, από το 2022.
Περίπου το 70% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της Παραγουάης τροφοδοτείται από το τεράστιο φράγμα Itaipu, το οποίο παράγει πλεόνασμα ενέργειας που εξάγεται σε γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας.
Από το περιοδικό Insider
Πηγή: philenews.com
