Ο πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού Αλασάν Ουαταρά απειλεί να βυθίσει τη μεγαλύτερη παραγωγό κακάο στον κόσμο σε έναν νέο κύκλο πολιτικών κρίσεων με την απόφασή του να διεκδικήσει μια αμφιλεγόμενη τέταρτη θητεία.
Οποιαδήποτε ενδεχόμενη εστία ανάφλεξης στη μεγαλύτερη οικονομία της γαλλόφωνης Δυτικής Αφρικής θα αυξήσει επίσης τον κίνδυνο εξάπλωσης προς το νότο της βίαιης εξέγερσης που μαστίζει τους βόρειους γείτονες της χώρας.
Για τους λόγους αυτούς, η Αφρικανική Ένωση, η Οικονομική Κοινότητα Δυτικοαφρικανικών Κρατών (Ecowas) και οι άλλοι ξένοι εταίροι της Ακτής Ελεφαντοστού – συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας – θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τους στενούς διπλωματικούς και προσωπικούς τους δεσμούς για να πείσουν τον Ουαταρά να παραιτηθεί στο τέλος της τρέχουσας θητείας του.
Οικονομικό διακύβευμα
Το οικονομικό διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Από το 2012 έως το 2019, η Ακτή Ελεφαντοστού σημείωσε μέσο ρυθμό ανάπτυξης 8,2%. Η οικονομία της προβλέπεται να είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Αφρική τα επόμενα δύο χρόνια, με μέσο όρο 6,5% έως το 2026. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Ουαταρά, το κατά κεφαλήν εισόδημα επεκτάθηκε σε 2.729 δολάρια (2023) από 1.654 δολάρια (2010). Όλα αυτά τα επιτεύγματα θα κινδύνευαν αν η πολιτική τάξη διαταρασσόταν.
Η ανάκαμψη της Ακτή Ελεφαντοστού κατά την τελευταία δεκαετία αντανακλάται στις δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με έρευνα του Afrobarometer 2023, ο Ουατάρα συγκεντρώνει ποσοστό αποδοχής 60,8%. Ωστόσο, η ίδια δημοσκόπηση διαπιστώνει ότι το 65,3% των Ιβοριανών είναι δυσαρεστημένο με τη δημοκρατία. Δυσοίωνα, πάνω από το 65% συμφωνεί ότι οι ένοπλες δυνάμεις έχουν το δικαίωμα να παρεμβαίνουν στην πολιτική όταν οι ηγέτες κάνουν κατάχρηση εξουσίας.
Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να ανησυχούν όσους ενδιαφέρονται να διασφαλίσουν την επικράτηση της συνταγματικότητας μετά την αποχώρηση του Ουαταρά από την εξουσία. Αντανακλούν επίσης το μποϊκοτάζ των ηγετικών στελεχών της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές του 2020, υπονομεύοντας έτσι τη νομιμότητά τους. (Ο Ουαταρά κέρδισε το 95,3% των ψήφων ως αποτέλεσμα).
Σταθερότητα και πολιτική αναταραχή
Παρά την τελευταία δεκαετία της σταθερότητας, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Ακτή Ελεφαντοστού δεν αγνοεί καταστάσεις πολιτικής αναταραχής. Η χώρα είχε ένα πραξικόπημα το 1999 και έκτοτε είχε δύο εμφύλιους πολέμους. Η δυνατότητα διεξαγωγής ανοικτών προεδρικών εκλογών το 2025 θα ήταν το απόλυτο μήνυμα ότι η Ακτή Ελεφαντοστού έχει επιτέλους ξεφύγει από τη δίνη της αστάθειας που την ταλαιπώρησε από τον θάνατο του πρώην προέδρου της, Φελίξ Ουφουέ-Μπουανί, το 1993. Θα εδραιώσει επίσης την κληρονομιά του Ουαταρά ως ηγέτη που σταθεροποίησε την οικονομία και θεσμοθέτησε την πολιτική.
Η Ακτή Ελεφαντοστού αποτελεί επίσης σημαντικό προπύργιο ενάντια στις μάχες των ανταρτών που συνεχίζουν να πλήττουν τα κράτη Μπουρκίνα Φάσο, Μάλι και Νίγηρας στα βόρειά της. Ένα πραξικόπημα στην οικονομική πρωτεύουσά της, το Αμπιτζάν, ένα ξέσπασμα συγκρούσεων ή κενά ασφαλείας λόγω πολιτικής παράλυσης θα μπορούσαν να αποτελέσουν την πόρτα στη βία από το βορρά. Δεν θα ήταν καλό επομένως να εξαπλωθεί η αστάθεια στην Ακτή Ελεφαντοστού και στους πολύ φτωχότερους και ασθενέστερους γείτονες της στα δυτικά: Λιβερία και Γουινέα.
Δημοκρατική εδραίωση
Το γεγονός ότι ο Ουατάρα ξέφυγε με μια αμφιλεγόμενη τρίτη θητεία το 2020 και στοχεύει σε μια ακόμη, αντανακλά μια παρατεταμένη πρόκληση για τη δημοκρατική εδραίωση στις αφρικανικές χώρες.
Συχνά, περιφερειακές οργανώσεις όπως η Αφρικανική Ένωση ή η Ecowasσπεύδουν να καταδικάσουν τα στρατιωτικά πραξικοπήματα, αλλά αγνοούν τα “συνταγματικά πραξικοπήματα” με τα οποία οι πρόεδροι μηδενίζουν τις θητείες τους μέσω συνταγματικών τροποποιήσεων (όπως έκανε ο Ουαταρά). Και τα δύο αποτελούν απειλές για τη δημοκρατική εδραίωση και αξίζουν το ίδιο επίπεδο σθεναρής καταδίκης.
Η εναλλαγή ηγεσίας είναι η πιο αληθινή δοκιμασία της πολιτικής ωριμότητας. Αν και πριν από μια δεκαετία ο Ουατάρα μπορεί να υποστήριζε ότι η υποψηφιότητά του αποτελούσε μια συμβολική εγγύηση της σταθερότητας, το επιχείρημα αυτό στερείται πλέον κάθε βάσης. Η Ακτή Ελεφαντοστού διαθέτει μια πληθώρα βιώσιμων προεδρικών υποψηφίων, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Λοράν Γκμπαγκμπό και του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της Credit Suisse Group AG Τιντζάν Τιάμ.
Οι ψηφοφόροι και οι πολιτικές ελίτ της Ακτής Ελεφαντοστού θα ήταν ορθό να διδαχθούν από τους αντίστοιχους της Σενεγάλης. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο πρόεδρος Αμπντουλαγιέ Γουάντ στηρίχθηκε στην Εθνοσυνέλευση για να τροποποιήσει το σύνταγμα, ισχυριζόμενος μετά ότι η κίνηση αυτή είχε μηδενίσει τη θητεία του. Τελικά, τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης συσπειρώθηκαν για να νικήσουν τον Γουάντ στις εκλογές του 2012.
Σε κίνδυνο η μελλοντική σταθερότητα
Το πρόβλημα εδώ είναι ότι ο συντονισμός εντός της ελίτ θα είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί στην Ακτή Ελεφαντοστού, όπου οι θεσμοί εξακολουθούν να υποφέρουν από την πρόσφατη ιστορία της πολιτικής αστάθειας. Μη ξεγελιόμαστε, οι δικαιολογίες για μια υποψηφιότητα Ουαταρά που μπορεί να είχαν λειτουργήσει το 2020 ή το 2015 δεν ισχύουν πλέον. Το να του επιτραπεί άλλη μια θητεία, θέτει σε κίνδυνο τη μελλοντική σταθερότητα.
Απόδοση – Επιμέλεια: Στάθης Κετιτζιάν
Πηγή: philenews.com
