Κάθε κεντρικός τραπεζίτης έρχεται κάποια στιγμή αντιμέτωπος με μια κρίσιμη συγκυρία που μπορεί να καθορίσει την καριέρα του. Καθώς η κρίση του ευρώ μαίνονταν το 2012, ο τότε επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι περιέγραφε το κοινό νόμισμα ως “μπάμπουρα”: Μπορεί να μην ξέρουμε ακριβώς πώς πετάει αυτή η ατελής νομισματική ένωση, αλλά πετάει. Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτό δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μόλις μερικούς μήνες αργότερα, με τον μπάμπουρα να κινδυνεύει να συγκρουστεί με ένα παροιμιώδες παρμπρίζ, ο Ντράγκι αξιοποίησε την υπαρξιακή πίεση για να οδηγήσει την ΕΚΤ σε μια νέα εποχή του “οτιδήποτε χρειαστεί”.
Το ευρώ δεν βρίσκεται σήμερα σε κρίση, αλλά ένα είδος εφησυχασμού είναι ορατό. Το πνεύμα του “οτιδήποτε χρειαστεί” δεν ήταν αρκετό για να τονώσει τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την εμπιστοσύνη σε μια ευρωζώνη που διασπάται από τις οικονομικές ανισορροπίες Βορρά-Νότου και τις γεωπολιτικές διαφορές Ανατολής-Δύσης. Ο πρόσφατος οδηγός του Ντράγκι για την άρση των διαρθρωτικών εμποδίων στην ανάπτυξη κινδυνεύει να μείνει για πάντα στο συρτάρι των Βρυξελλών.
Με τις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για τους δασμούς και την εξαγωγική μηχανή της Κίνας να παίρνει και πάλι μπρος, μια κρίσιμη στιγμή διαφαίνεται τώρα την Κριστίν Λαγκάρντ, τη διάδοχο του Ντράγκι ως “Madame Euro”. Το κενό ηγεσίας στη Γαλλία και τη Γερμανία απαιτεί από έναν θεσμό όπως η ΕΚΤ να αναλάβει δράση – όπως έκανε ο Ντράγκι πριν από μια δεκαετία και πλέον. Υπήρξε κάποια ευπρόσδεκτη αναγνώριση του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης με τέσσερις μειώσεις επιτοκίων από τον Ιούνιο. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, το βαρύ πυροβολικό παραμένει σε αδράνεια και η γλώσσα της ΕΚΤ παραμένει επιφυλακτική.
Ήρθε η ώρα να επανέλθει στην ατζέντα η ανάπτυξη και όχι η αναχαίτιση του πληθωρισμού, όπως έχουμε υποστηρίξει και στο παρελθόν: Διακυβεύεται η γεωπολιτική ισχύς της Ευρώπης. Από το 2019, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά 2,5% στη ζώνη του ευρώ έναντι 7,9% στις ΗΠΑ. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ στο μπλοκ αναμένεται να διαμορφωθεί κάτω από 1% φέτος. Το συχνά επαναλαμβανόμενο μάντρα των κεντρικών τραπεζιτών της ΕΕ ότι η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να κάνει τα πάντα είναι αληθές, αλλά και κοντόφθαλμο, δεδομένων των τεράστιων επενδυτικών αναγκών σε τεχνολογία, άμυνα και δράση για το κλίμα την επόμενη δεκαετία.
Η επιθετική μείωση των επιτοκίων για την τόνωση της ανάπτυξης είναι μια λεπτή εργασία – αν κάνετε πάρα πολλά πολύ γρήγορα, κινδυνεύετε να υποδαυλίσετε τον πληθωρισμό ή να μετατρέψετε την τελευταία διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου σε μια κατρακύλα που απειλεί την εμπιστοσύνη. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτή τη στιγμή είναι να κάνουμε πολύ λίγα σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης πιέζονται να περιορίσουν τα ελλείμματα και το χρέος, προκαλώντας περαιτέρω ασφυξία στη ζήτηση. Η τόνωση της εγχώριας κατανάλωσης και των επενδύσεων θα είναι υψίστης σημασίας σε έναν πιο προστατευτικό κόσμο – και απαιτεί η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. 
Το να καλύπτουμε τις παλιές ρωγμές δεν θα είναι αρκετό – ούτε και οι αναφορές στην “εντολή” της ΕΚΤ για σταθερότητα των τιμών. Στην πραγματικότητα, έχει μια διπλή εντολή που περιλαμβάνει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα – οι συνθήκες ύφεσης μπορούν εύκολα να διαταράξουν τη ροή της νομισματικής πολιτικής. Τα πρόσφατα σχόλια του επικεφαλής της Τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά Βιλερουά Ντε Γκαλό, ο οποίος φρόντισε να φανεί ευθυγραμμισμένος με τον Γιοαχίμ Νάγκελ, ήταν ενθαρρυντικά από αυτή την άποψη. Ξεκαθάρισε ότι, ενώ η σταθερότητα των τιμών είναι ο πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ, η τράπεζα πρέπει επίσης να “δώσει μεγάλη προσοχή” στον κίνδυνο “να μην πετύχουμε τον στόχο μας για τον πληθωρισμό και να διατηρούμε μια αδικαιολόγητα υποτονική οικονομική δραστηριότητα”. Ξεκαθάρισε επίσης ότι η αντιμετώπιση θεμάτων εκτός της σφαίρας της νομισματικής πολιτικής αποτελεί ευθύνη μιας κεντρικής τράπεζας. “Αν δεν υπερασπιστούμε εμείς το ανοιχτό εμπόριο, με δίκαιους κανόνες, ποιος θα το κάνει;”
Η επιμονή σε ένα υπερβολικά προσεκτικό σενάριο θα μπορούσε επίσης να στρέψει την απογοήτευση του κόσμου προς τους κεντρικούς τραπεζίτες και όχι μόνο προς τους πολιτικούς που πέφτουν σαν ντόμινο και τροφοδοτούν τα λαϊκιστικά κέρδη. Ορισμένοι Ευρωπαίοι επικεφαλής επιχειρήσεων αρχίζουν να ασκούν κατ’ιδίαν κριτική στους χειρισμούς της ΕΚΤ όσον αφορά στη νομισματική πολιτική, θεωρώντας την κυρίως υπεύθυνη για την πτώση της Ευρώπης σε σχέση με τις ΗΠΑ, από την υπερβολικά γραφειοκρατική εποπτεία του τραπεζικού τομέα έως την υπερβολικά σφιχτή νομισματική πολιτική της. Αυτό θα πρέπει να ανησυχεί τη Φρανκφούρτη: Πότε θα αρχίσουν άραγε οι διεθνείς επενδυτές και τα στελέχη να αμφισβητούν ανοιχτά τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του ευρώ;
Συνολικά, το μήνυμα θα πρέπει να είναι ότι ήρθε η ώρα για τη Λαγκάρντ και την ΕΚΤ να αναλάβουν έναν πιο ενεργό ηγετικό ρόλο. Αυτό ενέχει κινδύνους, αλλά και ανταμοιβή, αν η νομισματική πολιτική κινείται παράλληλα με τη δημοσιονομική πολιτική και όχι αντίθετα σε αυτήν. “Οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα να πουν ότι δεν αποτελούν τη μοναδική λύση… Τώρα, λόγω πολιτικών αποτυχιών, είναι”, λέει ο Ντέιβιντ Μαρς, πρόεδρος του think tank Official Monetary and Financial Institutions Forum και συγγραφέας πολλών βιβλίων για το ευρώ. Ώρα για τον μπάμπουρα να φτερουγίσει πιο δυνατά.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
BloombergOpinion
Πηγή: philenews.com
