Πλέγμα προστασίας για πληροφοριοδότες μέλη της Αστυνομίας – Ο «Φ» αποκαλύπτει την αστυνομική διάταξη
Πλέγμα προστασίας και για τα στελέχη της Αστυνομίας που είναι έτοιμα να καταγγείλουν τα κακά στραβά κι ανάποδα που ενδεχομένως να συμβαίνουν στο σώμα που υπηρετούν.
Η ηγεσία της αστυνομικής Δύναμης έχει προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες και πλέον έχει καταρτιστεί αστυνομική διάταξη για να προστατεύσει όσα μέλη της αναφέρουν παραβάσεις της εθνικής νομοθεσίας και του Ενωσιακού Δικαίου που έγιναν αντιληπτά στο εργασιακό τους περιβάλλον και στις οποίες έχουν υποπέσει νομικά και φυσικά πρόσωπα. Ο λόγος για τους πληροφοριοδότες, ευρύτερα γνωστούς με τον διεθνή όρο «whistleblowers».
Εντός του πρώτου 10ημέρου του τρέχοντος μήνα πήρε την τελική της μορφή και κοινοποιήθηκε στα μέλη της Αστυνομίας ηυπό αναφορά αστυνομική διάταξη, με την οποία πιστεύεται ότι θα ρυθμιστεί το όλο ζήτημα.
Ο εν λόγω κανονισμός έχει ως σκοπό να εναρμονιστεί η Αστυνομία με την υφιστάμενη νομοθεσία (περί Προστασίας Προσώπων που Αναφέρουν Παραβάσεις του Ενωσιακού και Εθνικού Δικαίου Νόμο). Ο Νόμος που ψηφίστηκε -με προσπάθειες, η έναρξη των οποίων τοποθετούνται χρονικά στο 2016– αποσκοπούσε στην εγκαθίδρυση ενός ισχυρού και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου προστασίας των εργαζομένων στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοιπροβαίνουν σε αποκάλυψη πληροφοριών που περιήλθαν στην κατοχή τους ή υπέπεσαν στην αντίληψή τους εντός του εργασιακού τους χώρου.
Η ψήφιση της νομοθεσίας τον Μάιο του 2022 κάλυπτε και τους πληροφοριοδότες της Αστυνομίας, ωστόσο, η αστυνομική διάταξη ήταν αναγκαία λόγω του γεγονότος ότι στο υπό αναφορά Σώμα Ασφαλείας έπρεπε να γίνουν ειδικές ρυθμίσεις ώστε να τύχει πλήρους εφαρμογής.
Εξάλλου, επισημάνσεις για τη ρύθμιση του θέματος των «Whistleblowers»» στην Αστυνομία είχαν γίνει στην πρόσφατη αξιολόγηση του αρμόδιου οργανισμού του Συμβουλίου της Ευρώπης, GRECO (Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς).
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», οι σημαντικότερες παράμετροι της αστυνομικής διάταξης έχουν να κάνουν, (1) με την μονάδα που θα διαχειρίζεται τις αναφορές από πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος, (2) την εκπαίδευση της ομάδας που διαχειρίζεται τους whistleblowers, αλλά και την ενημέρωση των μελών του σώματος για τη νομοθεσία, (3) τα μέτρα προστασίας των πληροφοριοδοτών και (4) το δικαίωμα για δημοσιοποίηση κακώς εχόντων.
Πιο αναλυτικά:
> Ως αρμόδια για την εφαρμογή της νομοθεσίας στο αστυνομικό σώμα έχει οριστεί η Διεύθυνση Επαγγελματικών Προτύπων & Επιθεωρήσεων (ΔΕΠΕ), η οποία είναι και το καθ’ ύλην αρμόδιο όργανο της Δύναμης για να ελέγχει παραβατική συμπεριφορά μελών της. Θα αναλάβει να στελεχώσει ομάδα χειρισμού αναφορών από πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος. Σε ό,τι αφορά την στελέχωση της εν λόγω ομάδας, ο υπεύθυνός και τα στελέχη της θα ορίζονται από τον διευθυντή της ΔΕΠΕ. Το «τιμ» αυτό θα έχει την ευθύνη για την παραλαβή, τον χειρισμό και την παρακολούθηση των αναφορών/καταγγελιών και πληροφοριών που υποβάλλονται μέσω των προβλεπόμενων διαδικασιών.
> Η ομάδα της ΔΕΠΕ θα ετοιμάζει και θα διανέμει σχετικό ενημερωτικό εγχειρίδιο. Θα περιλαμβάνονται σ’ αυτό πληροφορίες που καθορίζονται στο άρθρο 14 της νομοθεσίας (πληροφορίες για την παραλαβή αναφορών και την παρακολούθησή τους). Τα μέλη της ομάδας που ορίζονται ως υπεύθυνα για τον χειρισμό των αναφορών θα εκπαιδεύονται κυρίως για να παρέχουν πληροφορίες σε κάθε ενδιαφερόμενο πρόσωπο σχετικάμε τις διαδικασίες υποβολής αναφοράς, αλλά και την παραλαβή των αναφορών και εφαρμογή μέτρων παρακολούθησής τους.
> Για τους εργαζόμενους στην Αστυνομία που θα δίνουν πληροφορίες θα ισχύουν οι πρόνοιες της νομοθεσίας για προστασία τους. Κάτι το οποίο επισημαίνεται και στην αστυνομική διάταξη.
> Όπως συνάγεται από τις πρόνοιες της αστυνομικής διάταξης, ένας μέλος της Δύναμης μπορεί να προβαίνει σε «δημόσια αποκάλυψη», δηλαδή να αποκαλύψει πληροφορίες για παραβάσεις, δημόσια στον Τύπο, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η ρητή αναφορά στην αστυνομική διάταξη, έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού τα μέλη της Αστυνομίας στο πρόσφατο παρελθόν δεν είχαν πολλές δυνατότητες για να αναφέρουν υπηρεσιακά ζητήματα δημοσίως.
> Προβλέπεται η προστασία κατά των whistleblowers με τον τρόπο που καθορίζεται και στο σχετικό άρθρο της νομοθεσίας και το οποίο στέκει ως ασπίδα προστασίας για λήψη οποιονδήποτε μέτρων αντεκδίκησης κατά πληροφοριοδοτών και συνδεδεμένων με αυτών προσώπων.
Στις επισημάνσεις της GRECO η ρύθμιση από Αστυνομία
Η αστυνομική διάταξη εκδίδεται λίγο μετά τις επισημάνσεις που είχε κάνει για το αστυνομικό σώμα η GRECO στο πλαίσιο του πέμπτου γύρου αξιολόγησης. Τα όσα είχε εντοπίσει ο αρμόδιος οργανισμός του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αστυνομία Κύπρου, είχαν συζητηθεί ενδελεχώς σε δύο συνεδριάσεις της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών στα τέλη Οκτωβρίου και στις αρχές Νοεμβρίου, αντιστοίχως. Η GRECO στην παράγραφο 252 της έκθεσής της αναφερόταν στους whistleblowers και στις υποχρεώσεις της Αστυνομίας, κάνοντας λόγο για ανάγκη εγκαθίδρυσης «ενός αποτελεσματικού συστήματος πληροφοριοδότησης, όχι μόνο δια νόμου αλλά επίσης και στην πράξη». Προσέθετε ότι αυτό είναι κρίσιμο για την Αστυνομία και εξηγούσε γιατί: «{…}λόγω του “κώδικα σιωπής” που μπορεί να κυριαρχεί ανεπίσημα σε ιεραρχικές οργανώσεις {…} επίσης λόγω της απαίτησης της αυστηρής τήρησης της αρχής της ενδοϋπηρεσιακής πειθαρχίας και αφοσίωσης, καθώς επίσης και του καθήκοντος εμπιστευτικότητας που τηρούν οι αξιωματούχοι. Αυτό απαιτεί την ανάπτυξη επιπρόσθετων μέτρων για την ενθάρρυνση των αστυνομικών να μιλήσουν ανοικτά. Η GRECO συνιστά την ενίσχυση της προστασίας πληροφοριοδοτών, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων αναφορών και συμβουλευτικών καναλιών, καθώς και παροχή εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της Αστυνομίας και τακτική πληροφόρηση για διαθέσιμα ένδικα μέσα».
Να σημειωθεί ακόμη ότι στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών στις 8 του περασμένου Νοεμβρίου συζητήθηκαν εννέα επισημάνσεις/ συστάσεις για την Αστυνομία, με τον αρχηγό Αστυνομίας να παραδέχεται τις αδυναμίες που επισημαίνονται στην έκθεση της Επιτροπής.
Μάλιστα, είχε δεσμευτεί για συμμόρφωση με τις συστάσεις της GRECO εντός των επόμενων 18 μηνών. Είπε, μάλιστα, πως το αστυνομικό σώμα είναι δεκτικό και πρόθυμο για επίλυση των ζητημάτων. Με βάση τις αναφορές που είχε κάνει στη συγκεκριμένη κοινοβουλευτική συνεδρίαση η επικεφαλής της κυπριακής αντιπροσωπίας στην GRECO, Αλεξία Καλησπέρα, η Αστυνομία Κύπρου δεν είναι σε τραγικό στάδιο παρά τις όποιες ενέργειες πρέπει να γίνουν. Σχολίασε, μάλιστα, πως οι αξιολογητές της GRECO που συνέταξαν την έκθεση εκφράστηκαν με καλά λόγια για την Αστυνομία Κύπρου, λέγοντας πως ήταν «φιλική, πολύ ανοιχτή» και ότι «άνοιξε τα χαρτιά της».
Το θέμα με τους whistleblowers είχε εγείρει η βουλευτής Ειρήνη Χαραλαμπίδου, η οποία το 2016 είχε κάνει πρόταση Νόμου με ειδικές πρόνοιες στη βάση έκθεσης, προκειμένου να ρυθμιστεί το ζήτημα. Ακολούθησε υποβολή κυβερνητικού νομοσχεδίου που είχε να κάνει με πληροφοριοδότες που αφορούσαν την Αστυνομία και τη Νομική Υπηρεσία. Εν τέλει έγινε «πάντρεμα» της πρότασης Νόμου της κ. Χαραλαμπίδου με το εν λόγω νομοσχέδιο και επεξεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης επί θητείας Στέφης Δράκου. Το νομικό πλαίσιο έλαβε την έγκριση της Βουλής το 2022.
Πηγή: Philenews
