Νέα εποχή στη διαχείριση αποβλήτων – Τέσσερις πυλώνες δράσεων κόστους €90 εκατομμυρίων
Οργασμός ενεργειών, εργασιών και δράσεων για υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας για τη διαχείριση των αποβλήτων και την κυκλική οικονομία για επίτευξη των στόχων για διαλογή στην πηγή και χωριστή συλλογή δημοτικών αποβλήτων.
Το πρώτο μεγάλο στοίχημα είναι να μειωθούν οι ποσότητες δημοτικών αποβλήτωνπου απορρίπτονται στους χώρους υγειονομικής ταφής από το 67%, στο 10% μέχρι το 2035. Ένας ουτοπικός στόχος που για να υλοποιηθεί απαιτείται η συνεργασία όλων, αρμοδίων Yπηρεσιών, καταναλωτών, αλλά και ιδιωτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα. Και το δεύτερο στοίχημα αφορά την κυκλική οικονομία, ένα μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, το οποίο περιλαμβάνει την ανταλλαγή, επαναχρησιμοποίηση, επισκευή και ανακύκλωση των υπαρχόντων υλικών και προϊόντων όσο το δυνατόν περισσότερο προκειμένου να παραταθεί ο κύκλος ζωής τους.
Σήμερα το 40% του συνόλου των παραγόμενων δημοτικών αποβλήτων είναι οργανικά απόβλητα τροφίμων, κήπων και πάρκων. Λόγω του ότι στην Κύπρο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων από τα νοικοκυριά, τα οργανικά απόβλητα συλλέγονται μαζί με άλλα απόβλητα ως μεικτά. Ωστόσο, τη χωριστή συλλογή που αναμένεται να ξεκινήσει σε μεγάλα συμπλέγματα δήμων και κοινοτήτων τον Ιούλιο του 2024, στόχος είναι να επιτευχθεί έως και 60% χωριστή συλλογή.
Στη στρατηγική του κράτους για τη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων περιλαμβάνεται η ενίσχυση των υποδομών για την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων που θα συλλέγονται χωριστά. Προς επίτευξη του στόχου, προωθούνται έργα κατασκευής δύο νέων μονάδων επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων στις επαρχίες Πάφου και Αμμοχώστου, επέκταση της μονάδας ΟΕΔΑ Κόσιης για την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων που θα συλλέγονται χωριστά στις επαρχίες Λάρνακας και Λευκωσίας και εγκατάσταση έξι μονάδων αερόβιας επεξεργασίας (κομποστοποίησης) των οργανικών αποβλήτων σε συμπλέγματα κοινοτήτων.
Περαιτέρω, στόχος της διαλογής στην πηγή και οικιακή κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων είναι η μείωση του κόστους μεταφοράς αποβλήτων και αποκεντρωμένη επεξεργασία τους. Προς τοn σκοπό αυτό προκρίνεται η διαχείριση οργανικών αποβλήτων για εξυπηρέτηση απομακρυσμένων και ορεινών περιοχών μακριά από ΟΕΔΑ Κόσιης/ Πεντακώμου & ΧΥΤΑ Πάφου. Εκτός από την κατασκευή έξι μονάδων αερόβιας επεξεργασίας, θα γίνει διανομή 6.000 οικιακών κομποστοποιητών και 6.000 δεκάλιτρων κάδων. Εκτιμάται ότι το τελικό προϊόν θα τυγχάνει χρήση ως εδαφοβελτιωτικό από γεωργούς. Στόχος της χωριστής συλλογής των οργανικών αποβλήτων να επιτευχθεί με 155.000 τόνους έως το 2025 και 160.000 τόνους έως το 2030.
Σύμφωνα με τους Κανονισμούς για τη Διαχείριση Δημοτικών Αποβλήτων από τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προνοείται η υποχρεωτική εφαρμογή συστημάτων διαλογής στην πηγή και χωριστή συλλογή των δημοτικών αποβλήτων καθώς και συστήματα «Πληρώνω Όσο Πετώ» (ΠΟΠ) έως την 31η Ιουνίου 2024. Μέχρι το τέλος του χρόνου εκτιμάται να αρχίσει η χωριστή συλλογή ή ανακύκλωση στην πηγή των οργανικών αποβλήτων.
Μέσω του έργου επιδιώκεται η διαλογή στην πηγή, χωριστή συλλογή, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και μείωση των αποβλήτων που προορίζονται για υγειονομική ταφή.Το έργο θα υλοποιηθεί από 44 συμπλέγματα Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ), τα οποία μέσω του προγράμματος θα ενισχυθούν οικονομικά, ώστε να σχεδιάσουν τοπικό σχέδιο ορθής διαχείρισης αποβλήτων, μελέτες βιωσιμότητας, την προμήθεια και τοποθέτηση της κατάλληλης υποδομής για καθιέρωση διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής, την εφαρμογή τιμολογιακής πολιτικής με προπληρωμένη σακούλα για τη διαχείριση των μικτών αποβλήτων και την ενίσχυση του μηχανισμού παρακολούθησης της υλοποίησης και λειτουργίας του τοπικού προγράμματος (εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού των ΑΤΑ).
Συγκεκριμένα, έχουν προβεί σε αίτηση 15 συμπλέγματαδήμων και 29 συμπλέγματα κοινοτήτων. Από αυτές τις 44 εκδηλώσεις ενδιαφέροντος, έχουν προκηρύξει μίνι διαγωνισμό 14 συμπλέγματα δήμων και 17 συμπλέγματα κοινοτήτων με σκοπό την αγορά υπηρεσιών για την ετοιμασία «Μελέτης τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας του έργου». Σημειώνεται ότι οι αιτήσεις αφορούν συνολικά το 94% του συνολικού πληθυσμού.
Αναλόγως των αναγκών που θα αναδειχθούν μετά την ολοκλήρωση όλων των μελετών τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας του έργου ανά ΑΤΑ, θα προκηρυχθούν σχετικοί διαγωνισμοί και συμφωνίες πλαίσιο από το Τμήμα Περιβάλλοντος για την αγορά του αναγκαίου εξοπλισμού για τις ΑΤΑ (π.χ. κάδοι, κομποστοποιητές, σκιπ, απορριμματοφόρα, φορτηγό για οργανικά απόβλητα, θρυμματιστές, βιοδιασπώμενα σακούλια για οργανικά κ.ά.).
Τέσσερις πυλώνες δράσεων κυκλικής οικονομίας κόστους €90 εκατ.
Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης του υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) περιλαμβάνονται τέσσερις πυλώνες δράσεων οι οποίοι έχουν στόχο τη δημιουργία και ενίσχυση της κουλτούρας στην κυπριακή Κοινωνία σε θέματα κυκλικής οικονομίας συνολικού κόστους €90 εκατ.:
1. Δημιουργία Κουλτούρας Κυκλικής Οικονομίας: Ενημέρωση επιχειρηματικής κοινότητας καικαταναλωτών για προοπτικές και επιχειρηματικέςευκαιρίες που προσφέρει η κυκλική οικονομία • Εκστρατεία ενημέρωσης για «Πληρώνω όσο πετώ» για βιώσιμη διαχείριση δημοτικών αποβλήτων €4,4 εκατ. • Εκπαίδευση σε θέματα κυκλικότητας • Ενημέρωση για χρηματοδοτικά εργαλεία.
2. Κίνητρα για Επενδύσεις στην Κυκλική Οικονομία και Υποβοήθηση της Μετάβασης: Σχέδια χορηγιών «Go Circular» από το ΙδΕΚ • Σχέδιο χορηγιών για την ενίσχυση των επενδύσεων σε κυκλική οικονομία στις ΜΜΕ (€14,4 εκατ.) από το ΥΕΕΒ • Εφαρμογή κυκλικής οικονομίας στον ξενοδοχειακό τομέα.
3. Υποδομές Κυκλικής Οικονομίας: Μελέτη ιεράρχησης για καθορισμόαποβλήτων που θα αποχαρακτηριστούν • Δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας που θα παρέχει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να μοιράζονται εξοπλισμό, υπηρεσίες, εγκαταστάσεις, απόβλητα, κ.ά. • Παρακολούθηση, ενημέρωση, υιοθέτηση ευρωπαϊκών διεθνών προτύπων για τυποποίηση και πιστοποίηση κυκλικότητας και πιλοτικά προγράμματα σε σχέση με πρότυπα κυκλικότητας. • Ολοκληρωμένο σύστημα εποπτείας, πληροφόρησης, επικοινωνίας και παρακολούθησης έργων διαχείρισης αποβλήτων που υλοποιούνται €2 εκατ.
4. Διαχείριση Δημοτικών Αποβλήτων: «Πληρώνω όσο Πετώ»: Πρόγραμμα χωριστής συλλογής δημοτικών αποβλήτων €25 εκατ.• Πρόγραμμα πρόληψης, χωριστής συλλογής και αξιοποίησης αποβλήτων (ορεινέςπεριοχές).• Πράσινα σημεία: Κατασκευή και λειτουργία δικτύου πράσινων σημείων ανακύκλωσης για εξυπηρέτηση απομακρυσμένων κοινοτήτων €3,5 εκατ.• Διαλογή στην πηγή και οικιακή κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων €7 εκατ.• Κατασκευή κέντρων επισκευής και επαναχρησιμοποίησης: Λειτουργία δύο κέντρων που θα μπορούννα εξυπηρετούν και τις πέντε επαρχίες €4 εκατ.• Πρόληψη, μείωση και χωριστή συλλογή στερεών αποβλήτων Λεμεσού-Πάφου €5 εκατ.• Σχέδιο αξιοποίησης αποβλήτων που συλλέχθηκαν χωριστά €15 εκατ.• Δημιουργία πράσινων κιοσκιών σε απομακρυσμένες περιοχές.
Σύμφωνα με το ΥΕΕΒ, το σύνολο των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την κυκλική οικονομία υλοποιείται σύμφωνα με τον προγραμματισμό χωρίς να παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις. Σημειώνεται ότι αποτελεί ένα ευέλικτο σχέδιο το οποίο παρακολουθείται και αναθεωρείται όπου κρίνεται αναγκαίο. Αναμένεται η ολοκλήρωση της έκθεσης προόδου του Εθνικού Σχεδίου Δράσης και δημοσίευσή της.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα είναι τα ακόλουθα:
● Συμβολή στην αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης και ανάκτησης αποβλήτων.
● Συμβολή στη μείωση του ποσοστού των αποβλήτων που καταλήγει για ενταφιασμό σε χώρους υγειονομικής ταφής.
● Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την μείωση των χώρων υγειονομικής ταφής.
● Σχεδιασμός των συστημάτων διαλογής στην πηγή και χωριστή συλλογή για τα ακόλουθα ρεύματα αποβλήτων: Χαρτί/ χαρτόνι, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο, οργανικά/ βιολογικά απόβλητα (απόβλητα τροφίμων, κουζίνας, κήπων και παρόμοια).
● Καθορισμός ποσοτικών τοπικών στόχων χωριστής συλλογής.
● Σχεδιασμός για διάθεση και επεξεργασία των οργανικών/βιολογικών αποβλήτων.
● Καθιέρωση διαλογής στην πηγή και συλλογής και σε άλλα ρεύματα δημοτικών αποβλήτων, με στόχο την περαιτέρω προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση (π.χ. ρουχισμός, έπιπλα, ογκώδη, πλαστικά, επικίνδυνα οικιακά κ.λπ.).
|● Αναβάθμιση της υποδομής των ΑΤΑ σε εξοπλισμό διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής, όπου είναι απαραίτητο.
● Τιμολογιακή πολιτική μέσω της εφαρμογής «Πληρώνω Όσο Πετώ (ΠΟΠ)» με προπληρωμένη σακούλα.
● Υιοθέτηση δράσεων για ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σε θέματα πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και εκπαίδευσης για διαλογή στην πηγή, με στόχο τη μέγιστη ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συμμετοχή του πολίτη.
● Διάχυση περιβαλλοντικής πληροφόρησης που αφορά στη χωριστή συλλογή, επεξεργασία, επαναχρησιμοποίηση και διάθεση των δημοτικών αποβλήτων διαφόρων ρευμάτων αποβλήτων.
Πηγή: Philenews
