Κυβερνοασφάλεια, το επόμενο μεγάλο βήμα για τις γυναίκες!
«Θέλουμε περισσότερα κορίτσια και γυναίκες στα επαγγέλματα του κλάδου της κυβερνοασφάλειας, αφού θα έχει προηγηθεί η ελεύθερη επιλογή για τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό, μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις», τόνισε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων Τζόζη Χριστοδούλου, ενώ ο Επίτροπος Επικοινωνιών Γιώργος Μιχαηλίδης επεσήμανε ότι «ο τομέας της κυβερνοασφάλειας είναι ανδροκρατούμενος, τόσο διεθνώς, αλλά και στην Κύπρο, όπου σήμερα οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 15% των θέσεων εργασίας στον χώρο αυτό.
Όμως οι προοπτικές εργοδότησης είναι τεράστιες, αφού τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες που αποφοιτούν από προγράμματα σχετικά με τηνκυβερνοασφάλεια, μπορούν να εργαστούν άμεσα, ως μηχανικοί, ως σύμβουλοι διαφόρων ειδικοτήτων στον τομέα της ψηφιακής ασφάλειας, ως ερευνητές σε ερευνητικά έργα και προγράμματα, καθώς και σε άλλους τομείς που αναφύονται συνεχώς λόγω της ραγδαίας εξέλιξης του τομέα».Η Στέλλα Τσιτσούλα εκπρόσωπος του Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειαςέστειλε το δικό της ενθαρρυντικό μήνυμα ότι «η κυβερνοασφάλεια επιδιώκει να είναι το επόμενο μεγάλο βήμα στα μονοπάτια σταδιοδρομίας για τις γυναίκες». Μιλούσαν και οι τρεις στο συνέδριο με θέμα «Γυναίκες στην κυβερνοασφάλεια» που πραγματοποιήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2023, στο Εκπαιδευτικό Κέντρο της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας στη Λευκωσία (Έγκωμη), υπό την αιγίδα του Γραφείου Επιτρόπου Επικοινωνιών (Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας), του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων. Σημαντικές παρεμβάσεις για τις δράσεις, εμπειρίες και μεγάλες προοπτικές που προσφέρει ο επαγγελματικός κλάδος της κυβερνοασφάλειας, έγιναν στο συνέδριο από γυναίκες εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) και από άλλες προερχόμενες από τον ακαδημαϊκό, τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα σε Κύπρο και Ελλάδα.
«Ευπρόσδεκτες οι ιδέες σας, ελάτε να μιλήσουμε!»
Όπως ανέφερε στον χαιρετισμό του ο Γιώργος Μιχαηλίδης, «το Γραφείο Επιτρόπου Επικοινωνιών έχει καθήκον να επισημαίνει τη σημαντικότητα του τομέα της κυβερνοασφάλειας, γι’ αυτό θα συνεχίσει να προωθεί την ενημέρωση για ευαισθητοποίηση του κοινού και όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όπως είναι τα σχολεία και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, με διάφορες δραστηριότητες και εκστρατείες, ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ευνοεί τη συμμετοχή όλων, ανεξαρτήτως φύλου». Πρόσθεσε τα εξής, μεταξύ άλλων:
«Η κυβερνοασφάλεια είναι πλέον ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της εποχής μας. Στον ψηφιακό κόσμο που ζούμε, ο κυβερνοχώρος είναι ένας χώρος όπου καθημερινά συμβαίνουν αμέτρητες συναλλαγές και επικοινωνίες, τόσο σε προσωπικό όσο και επαγγελματικό επίπεδο. Η ασφάλεια των δεδομένων και των συστημάτων πληροφοριών, είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, αλλά και πολλών άλλων πτυχών της δημόσιας σφαίρας, όπως είναι η επιχειρηματικότητα και η οικονομία, η εκπαίδευση, η υγεία, ακόμη και η ασφάλεια των ίδιων των κρατών. Είναι γεγονός ότι τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε διεθνές επίπεδο, υπάρχουν τρωτά σημεία στον κυβερνοχώρο, όπως παράλληλα υπάρχουν και οι απειλές που ελλοχεύουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ανάγκες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα να αυξάνονται συνεχώς, σε σχέση με τον αριθμό του καταρτισμένου προσωπικού που μπορεί να επιτελέσει το σημαντικό έργο στο πολύ ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων της κυβερνοασφάλειας.
Σήμερα βρισκόμαστε ενώπιον προκλήσεων που αφορούν την έλλειψη των απαραίτητων ή επαρκών δεξιοτήτων που απαιτείται να έχει το προσωπικό, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Ναι, από την καθημερινή αλληλεπίδραση που έχουμε με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει έλλειψη αντίληψης των τεράστιων κινδύνων που ελλοχεύουν. Αυτό πηγάζει κυρίως από την έλλειψη κατάρτισης, δηλαδή την έλλειψη προσόντων και δεξιοτήτων, κάτι που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μεθοδικά, με δημιουργικότητα και καινοτομία. Δεν πρόκειται για φαινόμενο που αντιμετωπίζουμε μόνο στην Κύπρο. Πλέον είναι κοινώς παραδεκτή η έλλειψη του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού σε παγκόσμιο επίπεδο και μάλιστα υπολογίζεται σε εκατομμύρια θέσεις». Κατέληξε διαβεβαιώνοντας ότι «το Γραφείο του Επιτρόπου Επικοινωνιών είναι αποφασισμένο να συνεχίσει να εργάζεται τόσο για την ευαισθητοποίηση του κοινού, όσο και για την ενθάρρυνση περισσότερων γυναικών να ασχοληθούν με τον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Οι ιδέες σας είναι ευπρόσδεκτες, ελάτε να μιλήσουμε!».
Ποικιλομορφία και ισότητα στον κυβερνοχώρο
«Το ωραίο με τον χώρο της κυβερνοασφάλειας είναι ότι προσφέρει ευκαιρίες για μια εκπληκτική καριέρα για όλους, αξιοποιώντας τις δυνατότητες ταλαντούχων ατόμων, ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους και βεβαίως από διαφορετικά μεταξύ τους, υπόβαθρα», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ομιλία της στο συνέδριο με θέμα «Ποικιλομορφία και ισότητα στον κυβερνοχώρο», η Γεωργία Μπαφούτσου λειτουργός κυβερνοασφάλειας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA). «Είναι σημαντικό να καταλάβουμε – πρόσθεσε – ότι στον χώρο αυτό μπορούν να βρουν θέση, όχι μόνο άτομα με τεχνικό υπόβαθρο, αλλά και άτομα με ειδικότητες στις επικοινωνίες, στη διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού, στη νομική και στην εκπαίδευση».
Σε αυτή τη σημαντική πτυχή του θέματος, αναφέρθηκε και η Στέλλα Τσιτσούλα εκ μέρους του Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας λέγοντας ότι «υπάρχουν 12 ειδικότητες στην κυβερνοασφάλεια που θα αυξηθούν στις 30, γιατί αφορούν πολλές ειδικότητες και όχι μόνο αυτές της Πληροφορικής και των Μαθηματικών». Η κυρία Τσιτσούλα συμμετείχε σε συζήτηση στη διάρκεια του συνεδρίου με τίτλο «Χαρτογραφώντας τον χώρο της κυβερνοασφάλειας», το πάνελ της οποίας περιλάμβανε επίσης τη Μαρία Παπαφιλίππου λειτουργό κυβερνοασφάλειας ENISA, την Αριάνα Πανταζή διοικητικό στέλεχος της εταιρίας Cablenet και τον Γιώργο Χατζηχριστοφή ανώτερο μηχανικό κυβερνοασφάλειας στην Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας. Τη συζήτηση συντόνισε η εμπειρογνώμονας κυβερνοασφάλειας Ηρώ Χατζοπούλου.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στη διάρκεια της συζήτησης η Αριάνα Πανταζή, «πρέπει να καταρτισθούν προγράμματα ευαισθητοποίησης στις διευθυντικές θέσεις των εταιριών στην Κύπρο, γιατί υπάρχει μια μικρή ανωριμότητα σε ό,τι αφορά τη γνώση της κυβερνοασφάλειας και των κινδύνων και πρέπει να ληφθούν μέτρα για να αντιμετωπισθούν προκλήσεις σε πολλές κρίσιμες υποδομές».
Ο Γιώργος Χατζηχριστοφή ήταν πιο συγκεκριμένος σε ό,τι αφορά τους κινδύνους και είπε μεταξύ άλλων ότι «πρέπει να κινηθούμε πολύ γρήγορα για να καλύψουμε κάποια κενά, γιατί οι hackers είναι πολύ μπροστά σε αυτό το επίπεδο, χρησιμοποιούν πολύ την τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence) και πρέπει κι εμείς να τη χρησιμοποιούμε». Η Ηρώ Χατζοπούλου τόνισε στην κατάληξη της συζήτησης ότι «δεν κατεβάζουμε ρολά, υπάρχουν ευκαιρίες, αλλά πρέπει να επιδείξουμε αυτοπεποίθηση και θάρρος, να προσπαθήσουμε να εξοπλιστούμε με γνώσεις και μπορούμε να γίνουμε πολύ καλοί επαγγελματίες στον χώρο της κυβερνοασφάλειας».
Φοιτήτριες στην Τεχνολογία και Μηχανική 
«Η αντίληψη στο ευρύ κοινό για το τι κάνει κάποιο άτομο που είναι στον χώρο της κυβερνοασφάλειας, είναι αρκετά παρεξηγημένη ή καλύτερα περιορισμένη θα έλεγα», επεσήμανε στην ομιλία της με τίτλο «Η εκπαίδευση ως κλειδί για μείωση του έμφυλου χάσματος», η πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Frederick Νατάσσα Φρειδερίκου.
«Οι ικανότητες που απαιτούνται γι’ αυτό τον τομέα – είπε μεταξύ άλλων – δεν είναι μόνο τεχνικές, αλλά και πολλές άλλες που είναι ταυτισμένες και με «γυναικεία χαρακτηριστικά», όπως κριτική σκέψη και ανάλυση, επικοινωνία και διαχείριση κρίσεων, συνεργασία και εργασία σε ομάδα, ηθική και ακεραιότητα, προσοχή στη λεπτομέρεια και επίλυση προβλημάτων. Άρα θεωρώ πως είναι σημαντικό να μπορεί να προβληθεί και αυτή η πλευρά του επαγγέλματος, που αναμφίβολα θα το κάνει πιο ελκυστικό για περισσότερες γυναίκες. Χρειάζεται ίση εκπροσώπηση των φύλων για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του κόσμου μας. Τα κορίτσια και οι γυναίκες έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων που θα βελτιώσουν τη ζωή μας, γιατί φέρνουν μαζί τους διαφορετικές εμπειρίες, αντιλήψεις και ιδέες. Η ίση εκπροσώπηση των ανδρών και των γυναικών στους τομείς της τεχνολογίας και της μηχανικής, θα συμβάλει σε έναν πιο δίκαιο, πιο ανθεκτικό και πιο βιώσιμο κόσμο, αφού αυτή τη στιγμή οι λύσεις για πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, σχεδιάζονται κυρίως από άνδρες, με αποτέλεσμα πολλά προϊόντα και τεχνολογίες να μην ανταποκρίνονται στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών, ή οι λύσεις να είναι πάντα οι ίδιες αφού προέρχονται από την ίδια οπτική. Μόνο με τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία μπορεί να επιτευχθεί πραγματική καινοτομία, ανάπτυξη, ευρηματικότητα και δημιουργικότητα.
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, το καλοκαίρι του 2021, στο Πανεπιστήμιο ξεκινήσαμε μια μεγάλη μακροχρόνια εκστρατεία για να αντιμετωπίσουμε την υποεκπροσώπηση των κοριτσιών και για να προσελκύσουμε περισσότερες γυναίκες στους τομείς της Τεχνολογίας και της Μηχανικής. Το αποτέλεσμα μέχρι τώρα, είναι ότι το ποσοστό των φοιτητριών της Πολυτεχνικής Σχολής του πανεπιστημίου μας, αυξήθηκε από το 13.5% που ήταν το 2019, στο 22.62% σήμερα. Δεν λέω ότι πρέπει όλα τα κορίτσια να κατευθυνθούν προς τα επαγγέλματα STEM, αλλά ότι είναι σημαντικό για τον κάθε άνθρωπο, να κάνει αυτό που αγαπά. Τα στερεότυπα πρέπει να καταπολεμηθούν και στο σπίτι και στο σχολείο, αλλά και σε όλη την κοινωνία. Η λύση στο πρόβλημα της ισότητας δεν είναι άπιαστη και κάπου μακριά, βρίσκεται με τον κάθε ένα και την κάθε μία από εμάς. Βρίσκεται στο ποια μηνύματα δίνουμε ως γονιοί και ως εκπαιδευτικοί και πώς μεγαλώνουμε τα κορίτσια μας, αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται στο ποια μηνύματα δίνουμε και πώς μεγαλώνουμε τα αγόρια μας». Η κυρία Φρειδερίκου τέλειωσε την ομιλία της παρουσιάζοντας μια από τις «αγαπημένες» της φωτογραφίες, όπως είπε, από τον διεθνή διαγωνισμό Formula Student Racing Competition που έγινε τον Ιούλιο 2023 στην Ιταλία, στον οποίο συμμετείχε και η ομάδα φοιτητών FUF Racing Team του Frederick, με αγωνιστικό μονοθέσιο αυτοκινήτο τύπου Formula που κατασκεύασαν τα μέλη της ομάδας. Τόνισε ότι «ήμασταν από τις ελάχιστες ομάδες που είχαμε και γυναίκα οδηγό». Αναφερόταν στην 23χρονη φοιτήτρια Τώνια Παναγή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Frederick, η συμμετοχή της οποίας περιγράφεται σε ρεπορτάζ του υπογράφοντος, στην έκδοση του «Φιλελεύθερου» της 2ας Ιουλίου.philenews.com/kipros/koinonia/article/1342288/omadiko-pnevma-ke-afosiosi/).
Στερεότυπα και αναχρονιστικές αντιλήψεις
«Η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στην κυβερνοασφάλεια, όπως ισχύει για όλους τους τομείς της ζωής, ενισχύει και εμπλουτίζει τον κλάδο αυτό, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη, την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και κυρίως στην απήχηση των υπηρεσιών σε ολόκληρη την κοινωνία και ως εκ τούτου, η συμμετοχή των γυναικών κρίνεται απαραίτητη», τόνισε στον χαιρετισμό της η Επίτροπος Ισότητας Τζόζη Χριστοδούλου. Ακούμε συνεχώς – πρόσθεσε – ότι τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την τεχνολογία, είναι το μέλλον στην εργασία.
Το ανησυχητικό σε αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική, είναι ότι τα επαγγέλματα αυτά προσελκύουν πολύ περισσότερα αγόρια, από κορίτσια. Οι λόγοι δεν είναι η γενετική προδιάθεση των ανδρών, αλλά τα στερεότυπα και οι παραδοσιακές αναχρονιστικές αντιλήψεις που εμποδίζουν τα κορίτσια να τα επιλέξουν. Με τα σημερινά δεδομένα, βλέπουμε να διαιωνίζεται η ανισότητα και ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας αναμένεται να ωφελήσει δυσανάλογα τους άντρες, σε σύγκριση με τις γυναίκες. Αυτό σημαίνει ότι σχεδιάζουμε ένα τεχνολογικό μέλλον και μια κυβερνοασφάλεια που αφορά τους άντρες. Όταν σχεδιάζουμε πολιτικές, λαμβάνουμε αποφάσεις και αναλαμβάνουμε δράσεις, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της κυβερνοασφάλειας, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχει διαφορετικός αντίκτυπος στα δύο φύλα.
Πιστεύω πως η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών σε κάθε τομέα, από τη διακυβέρνηση της χώρας μέχρι την κουζίνα του σπιτιού μας, είναι απαραίτητη, αλλά και ουσιώδης για την πρόοδο και την ευημερία σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Όσο απαραίτητη είναι, λοιπόν η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, άλλο τόσο σημαντική είναι η συμμετοχή των αντρών στην κατανομή της εργασίας στο σπίτι και στην ανατροφή των παιδιών. Έχοντας αναφέρει αυτό, θέλω να τονίσω πως δεν πρόκειται για διαγωνισμό μεταξύ γυναικών και ανδρών, αλλά για την αξιοποίηση των ικανοτήτων και των εμπειριών σε όλους τους τομείς της ζωής».
ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΠΟΥ ΈΣΠΑΣΑΝ ΤΟΥΣ ΚΩΔΙΚΟΥΣ
ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ 
Οι πέντε Βρετανίδες της φωτογραφίας (από αριστερά Irene Dixon, Lorna Cockayne, Shirley Wheeldon, Joanna Chorley και Margaret Mortimer) έχουν κάθε λόγο να είναι περήφανες και να ποζάρουν χαμογελαστές μπροστά από τον Colossus, ένα από τους πρώτους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στον κόσμο, που στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Μουσείου Υπολογιστικών Συστημάτων στο ιστορικό Bletchley Park, σύμπλεγμα βικτωριανών κτιρίων σε απόσταση 72 χιλιομέτρων από το Λονδίνο.
Όταν ήταν νεαρές, στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, εργάστηκαν μαζί με χιλιάδες άλλες γυναίκες και άνδρες σε αυτό τον χώρο, που τότε ήταν το μυστικό κέντρο πληροφοριών του βρετανικού κράτους, όπου αποκρυπτογραφούσαν τα κωδικοποιημένα μηνύματα του αντίπαλου γερμανικού στρατού. Με την σκληρή δουλειά και τις πρωτοποριακές γνώσεις τους στον νεογέννητο τότε τομέα της κυβερνοασφάλειας, βοήθησαν τον Βρετανικό στρατό να έχει πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες και να αιφνιδιάσει τους Ναζί σε σημαντικές μάχες, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη των συμμάχων και στον συντομότερο τερματισμό του πολέμου. Στην άγνωστη δράση και προσφορά των γυναικών αυτών, αναφέρθηκε η Επίτροπος Ισότητας Τζόζη Χριστοδούλου μιλώντας στο συνέδριο με θέμα «Γυναίκες στην κυβερνοασφάλεια» που πραγματοποιήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2023 στο Εκπαιδευτικό Κέντρο της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας στη Λευκωσία.
«Πόσοι/ες από εμάς – είπε – γνωρίζουν ότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γυναίκες εργάζονταν ως ανθρώπινος υπολογιστής, υπολογίζοντας βαλλιστικά με το χέρι, ώστε ο στρατός να μπορεί να καθορίσει τις γωνίες βολής; Ή ότι την ίδια περίοδο, η επιχείρηση διάρρηξης κωδικών Bletchley Park αποτελείτο από σχεδόν 10 χιλιάδες άτομα, με το 75% να ήταν γυναίκες; Ωστόσο αυτές οι γυναίκες δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ, επίσημα, ως αναλύτριες, όπως οι άντρες συνάδελφοί τους. Τούς είχε μάλιστα ζητηθεί να περιγράψουν τη δουλειά τους ως…γραμματείς!». Επιπρόσθετα στις παρατηρήσεις της κυρίας Χριστοδούλου, θα έλεγα ότι είναι τραγικά ειρωνικό για τις γυναίκες, να έχουν καταφέρει τότε, έστω και ως…γραμματείς, να σπάσουν τους πολύπλοκους κωδικούς της πιο κλειστοφοβικής, σκοτεινής, δολοφονικής μηχανής που ήταν ο ναζισμός κι όμως να μην τους επιτρέπεται, ακόμα και σήμερα, ως προσοντούχες αναλύτριες, να έχουν πρόσβαση στους απλούς και εύκολους κωδικούς της ισότιμης συμμετοχής στη σύγχρονη, ανοικτή δημοκρατία της ενωμένης Ευρώπης.
Πηγή: Philenews
