Η Κύπρος υπέρ της παρακολούθησης δημοσιογράφων – Πρωτοφανής πρόνοια για «ρύθμιση» των ΜΜΕ
Η Κύπρος στηρίζει κανονισμό που απασχολεί ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αυτή τη στιγμή και προνοεί την παρακολούθησηδημοσιογράφων για λόγους ασφαλείας από κυβερνητικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Αυτή την είδηση επιβεβαίωσε στον «Φ» αρμόδια λειτουργός, η οποία εκπροσωπούσε την Κυπριακή Δημοκρατία στις αρχικές συζητήσεις για το σχετικό νομοθέτημα. Πρόκειται για τον κανονισμό που ρυθμίζει την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης της Ευρώπης (European Media Freedom Act -EMFA), το κείμενο του οποίου είναι στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των τριών αρμόδιων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, στις καθοριστικές αυτές επαφές συμμετέχουν το Συμβούλιο της Ευρώπης, το Ευρωκοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το επίμαχο άρθρο είναι το υπ. αριθμόν 4, το οποίοεπιτρέπει τηνπαρακολούθηση ηλεκτρονικών συσκευών δημοσιογράφων (υπολογιστές, προσωπικές τηλεφωνικές συσκευές) για λόγους εθνικής ασφαλείας και εφόσον οι κυβερνητικές υπηρεσίες που κάνουν τις υποκλοπέςπληρούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις.
Το θέμα δεν έτυχε ευρείας προβολής, ωστόσο, δημοσιογράφοι ευρωπαϊκών ΜΜΕ, στη βάση πρακτικού που διέρρευσε, πληροφορήθηκαν ότι υπό τον μανδύα της ενδυνάμωσης των ελευθεριών του ηλεκτρονικού και γραπτού Τύπου, προωθείται πρόνοια που υπό προϋποθέσεις καταπατά αρχές της ελευθεροτυπίας.
Η εφημερίδα μας στην προσπάθειά της να διασταυρώσει κατά πόσον ισχύει η πληροφόρηση, επικοινώνησε με την εκπρόσωπο του υπουργείου Παιδείας και του υφυπουργείου Πολιτισμού στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιβεβαίωσε τις πιο πάνω πληροφορίες, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι η θέση της ισπανικής προεδρίας είναι υπέρ της προσθήκης του άρθρου 4 και ηΚύπρος το στηρίζει μαζί με ένα μεγάλο αριθμό χωρών. «Η επεξεργασία αυτού του κανονισμού άρχισε τον Οκτώβριο του 2022 και παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι ένας ευρύς κανονισμός που αφορά την πολυφωνία και την ελευθερία των ΜΜΕ. Βρισκόμαστε στην τελική διαδικασία των συζητήσεων με το Ευρωκοινοβούλιο, για να συμφωνήσουμε στο τελικό κείμενο», μας είπε αρχικά.
Μετά από ερώτημά μας για το επίμαχο ζήτημα κι αν η Κύπρος τάχθηκε υπέρ του άρθρου που επιτρέπει –έστω υπό ειδικές συνθήκες– παρακολούθηση δημοσιογράφων, μας είπε: «Τα κράτη-μέλη εκπροσωπούνται στις διαπραγματεύσεις από την ισπανική προεδρία. Ως Κύπρος στηρίξαμε τη διαπραγματευτική γραμμή της προεδρίας». Σε άλλο σημείο διευκρίνισε ότι η πλειοψηφία των κρατών-μελών τάχθηκε υπέρ του σχετικού κειμένου τον Ιούνιο του 2023.
Επανήλθαμε και ρωτήσαμε την αρμόδια εκπρόσωπο στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία κατά πόσον στις θέσεις της ισπανικής προεδρίας που υποστηρίζει η Κύπρος, περιλαμβάνεται και το άρθρο 4, το οποίο κάνει λόγο για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Μας απάντησε καταφατικά, λέγοντας όμως ότι υπάρχουν συγκεκριμένες πρόνοιες, οι οποίες συζητούνται στο τελικό στάδιο. Δεν θέλησε να εισέλθει σε άλλες λεπτομέρειες.
Την Παρασκευή καταλήγουν
Η τελική συζήτηση μεταξύ των αρμόδιων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα γίνει την προσεχή Παρασκευή. Δέον να σημειωθεί ότι εφόσον ο συγκεκριμένος ευρωπαϊκός κανονισμός λάβει έγκριση, θα υπερισχύει των εθνικών νομοθεσιών των κρατών-μελών της ΕΕ. Πηγή του «Φ» από τις Βρυξέλλες εξέφρασε την εκτίμηση ότι το Ευρωκοινοβούλιο δεν πρόκειται να συγκατατεθεί σε ένα τέτοιο κείμενο που θα παραβιάζει αρχές της ελευθεροτυπίας και ότι θα υπάρχουν αρκετές χαλαρώσεις υπέρ του Τύπου.
Αποδυναμώνουν
Οιπληροφορίες Ευρωπαίων δημοσιογράφων που συμμετέχουν στην έρευνα, βέβαια, παρουσιάζουν διαφορετική εικόνα για την Κύπρο. Η Κύπρος, συγκεκριμένα, περιλαμβάνεται από τις κοινοπραξίες δημοσιογράφων ανάμεσα σε επτά κράτη-μέλη που δεν τάσσονται με σθένος υπέρ των δημοσιογράφων.
Συνάδελφος που συμμετείχε στην έρευνα και με την οποία μιλήσαμε, σχολίασε στη βάση ντοκουμέντων που διέρρευσαν και έτυχαν επεξεργασίας από τα δίκτυα δημοσιογράφων Investigate Europe, Disclose και Follow the Money, ότι «οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Φινλανδίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Σουηδίας και της Κύπρου, στις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπαθούν να αποδυναμώσουν τον εδραιωμένο νόμο της Ε.Ε. για την προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη». Πρόσθεσε ότι «αυτές οι επτά κυβερνήσεις επιδιώκουν ειδικότερα να νομιμοποιήσουν την παρακολούθηση των δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης κακόβουλου λογισμικού στους υπολογιστές και τα τηλέφωνά τους, αν οι Αρχές ασφαλείας κηρύξουν αυτό ως μέτρο για την “προστασία της εθνικής ασφάλειας”».
Η προϊστορία του κανονισμού και πρόνοια-παγίδα
Όπως μας εξήγησε ο συνάδελφος που συμμετείχε στην έρευνα, το Ευρωκοινοβούλιο στις 3 Οκτωβρίου ενέκρινε ένα κείμενο με μεγάλη πλειοψηφία, το οποίο θέτει περιορισμούς στις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων από αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με αυτό, οι παρακολουθήσεις μπορούν να επιτραπούν υπό τις ακόλουθες περιστάσεις:
- Να είναι άσχετες με τις δημοσιογραφικές επαγγελματικές δραστηριότητες.
- Να μην επηρεάζουν ή να παραβιάζουν το δημοσιογραφικό απόρρητο σε ό,τι αφορά τις πηγές τους.
- Να αιτιολογείται επαρκώς το σχετικό αίτημα και να αποσκοπεί στην παρεμπόδιση κακουργημάτων.
- Το σχετικό διάταγμα να εκδίδεται από ανεξάρτητη και αμερόληπτη δικαστική Αρχή.
- Να επιτηρείται από ανεξάρτητη και αμερόληπτη Αρχή.
Ωστόσο, συνέχισε η συνάδελφος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε προηγουμένως υιοθετήσει μια έκδοση του κανονισμού, υπό πίεση από κυβερνήσεις χωρών (πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Μανουέλ Μακρόν, είχε ασκήσει πιέσεις). Η εν λόγω πρόνοια που εγκρίθηκε από 25 κράτη-μέλη (τοποθετήθηκαν αρνητικά Ουγγαρία και Πολωνία) προσθέτει μια αμφιλεγόμενη παράγραφο στο άρθρο που απαγορεύει την κατασκοπεία σε δημοσιογράφους: «Το παρόν άρθρο δεν θίγει την ευθύνη των κρατών-μελών για την προστασία της εθνικής ασφάλειας».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των δικτύων δημοσιογράφων που επεξεργάστηκαν πρακτικά των συζητήσεων, αυτή η προσθήκη στη βάση νομολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης δύναται να αξιοποιηθεί σε βάρος της ελευθεροτυπίας και οι δημοσιογράφοι θα τίθενται με σχετική ευκολία υπό παρακολούθηση.
Να σημειωθεί ότι η έρευνα, το αποτέλεσμα της οποίας δημοσιεύει ο «Φ», θα δημοσιοποιηθεί και από ΜΜΕ από τη Γερμανία (Zeit Online), την Αυστρία (Standard), την Ισπανία (Infolibre), τη Φινλανδία (Iltalehti), την Ιταλία (ll Fatto Quotidiano), την Ελλάδα (Reporter United), τη Μάλτα (The Times of Malta), την Πολωνία (Gazeta Wyborcza) και την Πορτογαλία (Publico).
ΑΠΟΨΗ
«Έλλειψη ελαστικότητας»
Οι πληροφορίες Ευρωπαίων δημοσιογράφων που συμμετείχαν στην έρευνα και οι οποίες τέθηκαν ενώπιον του «Φ» στη βάση ντοκουμέντων, φανερώνουν ότι η Κύπρος δεν είχε ιδιαίτερες αναστολές σε ό,τι αφορά το άρθρο του 4 του κανονισμού. Η Κυπριακή Δημοκρατία παρουσιάζεται σε πρακτικό, μάλιστα, να υποστηρίζει τη θέση ότι «υπάρχει έλλειψη ελαστικότητας» σε ό,τι αφορά την πρόνοια για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Με απλά λόγια, ότι ήθελε τον κανονισμό πιο ελαστικό. Να γίνονται πιο εύκολα παρακολουθήσεις. Από τη στιγμή που η Κύπρος μόλις πριν από λίγους μήνες έχει κι επίσημα χαρακτηριστεί ως κόμβος διακίνησης λογισμικών παρακολουθήσεων, είναι ξεκάθαρο πως δεν έχουμε καμία ευαισθησία σε ό,τι αφορά αυτό το θέμα. Ούτε δημοσιογραφική παιδεία υπάρχει, αλλά ούτε κι απόλυτος σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Την ίδια στιγμή, οι πολίτες ακόμη δεν έχουν καταλάβει τι σημαίνει να εισβάλλει μια κυβερνητική υπηρεσία στην προσωπική σου ζωή στη βάση μιας τραβηγμένης υποψίας…
Πηγή: Philenews
