Από την αναπηρία στα παρκέ του χορού – Η συγκλονιστική Βιβή Χριστοδουλοπούλου που γεννήθηκε με ένα πόδι
Γεννημένη με σοβαρή και εμφανή αναπηρία, η Βιβή Χριστοδουλοπούλου, επαγγελματίας χορεύτρια – περφόρμερ, απόταξε πολύ νωρίς από πάνω της το ρόλο του αναπήρου – πρότυπο και των κλισέ της «δύναμης ψυχής» και όλων των κοινωνικών κατασκευών που διέπουν την αναπηρία. Ασχολείται επαγγελματικά με το χορό τα τελευταία 20 χρόνια ενώ διαθέτει ένα πλούσιο βιογραφικό… στιγμών που η κάθε μια συνθέτει το ψηφιδωτό ενός ανθρώπου που το μόνο σίγουρο, δεν τον καθόρισε η αναπηρία. Δύο δεκαετίες ισορροπίας των «ελλείψεων» ανάμεσα σε χιονισμένες πίστες αλπικού σκι και παραολυμπιακών αγώνων, παρκέ του χορού και δεκάδων πολλών άλλων είναι αυτά που καθορίζουν σήμερα την ταυτότητα της. Αποτελούν το κράμα του εαυτού της.
Ο δρόμος της την έβγαλε στην Κύπρο τις προηγούμενες βδομάδες μετά από πρόταση συνεργασίαςγια την παράσταση «Οn the Move» από την Κύπρια χορογράφο Έλενα Χριστοδουλίδου, μία παράσταση βασισμένη στην ποιοτική συλλογή του Ανδρέα Κουζέλη, «Παρτίδα». Μια απ’ αυτές τις συνεργασίες που σίγουρα υπάρχει κάποιος λόγος συνύπαρξης για να συμβούν, παρά τις επιφυλάξεις για το άγνωστο. Με την ευκαιρία της παρουσίας της Βιβής Χριστοδουλοπούλου στη Λευκωσία ανοίξαμε τη συζήτηση για τις πραγματικότητες της αναπηρίας μακριά από κλισέ και κοινωνικές νόρμες αλλά και την τόλμη να πατήσει το παρκέ του χορού προ 20ετίας… κάτι που δεν είχε σκεφτεί ποτέ πως θα μπορούσε να συμβεί.
Πάω να την συναντήσω με δεκάδες σκέψεις στο μυαλό μου. Παρακολουθώντας χρόνια τώρα τους ανθρώπους με αναπηρίες μου έδωσαν να καταλάβω πως για να μιλάς μαζί τους επί ίσοις όροις… αφήνεις την κουλτούρα της λύπησης και του «ηρωισμού» στο πατάκι της εισόδου και μετά μπαίνεις, κάθεσαι απέναντι τους και πατάς το rec στο μαγνητοφωνάκι. Με παρατηρεί και μετράει τις λέξεις μου. Κι αφού ξεκλειδώσαμε κι οι δύο μου λέει «ρώτα ότι θες»! 
Το πείσμα της ζωής
Η δική της πορεία ξεκινά κάπου στην Ελλάδα λίγο πριν την έλευση της δικτατορίας με τη γέννησή της. Με μείον το αριστερό πόδι και κύφωση και σκολίωση να συνυπάρχουν. Το πείσμα της ζωής όμως είχε πνεύσει πολύ σύντομα πάνω απ’ την ύπαρξή της.
Έζησε από πολύ νωρίς σε ιδρύματα, μακριά από τους γονείς. Μια συνθήκη δύσκολη για ένα παιδί να βρίσκεται μακριά από τους γονείς. Σήμερα λέει πως μπορεί να ήταν και καλύτερα διότι οι δυνατότητες που θα είχε αν ζούσε σε ένα χωριό της επαρχίας ενδεχομένως οι ευκαιρίες να μην υπήρχαν. Μεγαλώνοντας αντιλήφθηκε πως είναι διαφορετική. Όχι λόγω της αναπηρίας, του «ελαττώματος» όπως το θέλουν οι κοινωνικές ταμπέλες αλλά λόγω του τρόπου σκέψης και προσωπικής ανάπτυξης που επεδίωξε ως αντιστάθμισμα στον κόσμο γύρω της που έβαζε μπροστά το «Δεν μπορείς».
Επέλεξε τον δύσκολο δρόμο να βαδίσει. Την εξαίρεση του κανόνα. Τονίζει πως η αναπηρία είναι εκεί και δεν την κρύβει. Αν και η αναπηρία μεγάλη, δεν την εμπόδισε ποτέ να είναι φύσει ανήσυχη, υπερκινητική και δραστήρια.
Το 2003 της προτείνανε τον χορό. Κι έκτοτε δεν ωραιοποιεί την αναπηρία. Την προβάλει ουχί για να σοκάρει… ούτε να διδάξει ηρωισμούς αλλά διεκδικεί το χώρο και το χρόνο της να υπάρξει ισότιμα στο παρκέ του χορού με όλους τους ανθρώπους γύρω της που τολμάνε να το πατήσουν. Κι άλλωστε τι σημασία έχουν οι ατέλειες μπροστά σε ένα τέλειο περφόρμανς που αποτυπώνει εικόνες και συναισθήματα;
Ανοίγουμε τη συζήτηση για την προσβασιμότητα. Δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα κι ας συζητάμε καμιά 30αριά χρόνια τουλάχιστον, μου λέει. Κι ας μεταφράζουμε και ωραιοποιούμε ξένες ορολογίες, τίποτα δεν γίνεται. Πολλές φορές φταίνε και τα ίδια τα άτομα με αναπηρία κυρίως μεγαλύτεροι ηλικιακά άνθρωποι που νομίσαν πως οι επιλογές είναι μονόδρομος λόγω της ημιμάθειας σε πολλά επίπεδα. Αυτό όμως είναι μια άλλη και μεγάλη ιστορία, μας λέει. Μα σίγουρα όχι η δικιά της ιστορία…. Τίποτα δεν μπόρεσε να σταθεί εμπόδιο αφού το κύριο εργαλείο του ανθρώπινου σώματος είναι το μυαλό. Κι αν εκπαιδευτεί το μυαλό όλα γίνονται.
Μια 20ετία στο χορό
Κι ο χορός πως ήρθε στη ζωή σου Βιβή, τη ρωτώ! Με θράσος! Το δοκίμασε περισσότερο για ψυχολογικούς λόγους. Να δει πώς είναι η εμπειρία και η έκθεση του σώματος σε μια τέτοια συνθήκη. Με το πέρασμα των χρόνων βρήκε τον εαυτό της με πολλή δουλειά μέσα από τον σύγχρονο χορό που της πρόσφερε την ευχαρίστηση της έκφρασης των συναισθημάτων.
«Δεν σκεφτόμουν ποτέ ότι θα καταλήξω να γίνω χορεύτρια ή θα χορέψω επαγγελματικά. Δεν μου πέρασε καν από το μυαλό, καθώς γεννήθηκα με ένα πόδι. Όταν όμως είσαι εκ γενετής ανάπηρος από πολύ νωρίς αναγκάζεσαι να κάνεις κάποιες κινήσεις προκειμένου να βελτιώσεις την καθημερινότητα σου. Τις έκανα κι εγώ για να βελτιώσω την δική μου καθημερινότητα. Μοιάζει με την κινητική εξέλιξη ενός παιδιού. Το πρώτο στάδιο είναι το πάτωμα. Μετά ανεβαίνει σιγά – σιγά μέχρι να περπατήσει. Στο πέρασμα του χρόνου δούλεψε η ευρηματικότητα και η κινησιολογία. Κάποιες κινήσεις ήρθαν φυσιολογικά» μου λέει.
Όλα αυτά τα χρόνια σε μεικτές ομάδες χορού, σεμινάρια, παραστάσεις, παρατήρησε ένα ενδιαφέρον σημείο. Οι άνθρωποι που γεννιούνται με κάποιες κινητικές αναπηρίες έχουν την «πρώτη κίνηση». Αυτήν που οι χορευτές διδάσκονται. Ή η ισορροπία ή τα πλάγια βήματα ή τεχνικές του χορού. Κι εκεί κατάλαβε πως ο χορός είναι για όλους. Της λέω τη λέξη συμπερίληψη και γελάει. «Δεν είμαι της συμπερίληψης» μου λέει. «Αν ήμουν της συμπερίληψης θα αναγνώριζα ότι υπάρχει διαφορά. Δεν αναπροσδιορίζομαι ως διαφορετική που χρειάζεται συμπερίληψη».
«Δεν με ενδιαφέρει να εκπαιδεύσω το κοινό»
Η πλούσια χορευτική πορεία της Βιβής φανερώνει πως πια δεν την ενδιαφέρει να εκπαιδεύσει ή να πείσει το κοινό να μην παραξενεύεται πώς μπορεί ένας άνθρωπος με αναπηρία να χορέψει. Μπορεί προ πολλών ετών να ήταν ένα θέαμα παράξενο. Το ταμπού όμως φαίνεται να έχει σπάσει αφού υπάρχουν αρκετές μεικτές ομάδες χορού εδώ και αρκετά χρόνια και οι χορευτές με αναπηρίες δεν προσδιορίζονται από την ταμπέλα της αναπηρίας αλλά ως ισότιμοι χορευτές. Αυτό που θα ήθελε όμως είναι η παρουσία περισσότερων ατόμων με αναπηρίες σε μαθήματα χορού. Να το τολμήσουν. Να ενσωματωθούν στην εκπαίδευση και το χορό. Χωρίς «ειδικούς δασκάλους». Χωρίς όμως να οδηγηθούμε στο μοντέλο «ολυμπιακοί», «παραολυμπιακοί» που επιχειρείται να ενταχθεί και στις τέχνες. 
Στο αλπικό σκι
Ο αθλητισμός μπήκε στη ζωή της Βιβής για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής της. Ξεκίνησε σιγά σιγά αλλά σύντομα κατάλαβε πως είναι για τα δύσκολα. Αντιμετώπισε τις φωνές που της έλεγαν «μα δεν φοβάσαι» και μπήκε στο αλπικό σκι. Εκπαιδεύτηκε και έφτασε μέχρι τους παραολυμπιακούς του 2010 στο Βανκούβερ του Καναδά. Οι δυσκολίες στο διάβα της ήταν αρκετές. Οι τραυματισμοί το ίδιο. Όμως κατάφερε να είναι η πρώτη Ελληνίδα γυναίκα στην ιστορία, που τερμάτισε, κι ας μην είχε καμιά σημασία το μετάλλιο. Φτάνει που πέρασε τη γραμμή του τερματισμού.
«Να σταματήσει το μοντέλο της λύπησης»
Αντιλαμβάνομαι το «κλείδωμα» της στην αρχή της συνέντευξης. Συναίνεσε μεν στη συνέντευξή λόγω της παράστασης, αλλά μου επισημαίνει πως δεν της αρέσουν οι ιστορίες «μαθημάτων ζωής» και «λύπησης» της αναπηρίας. Τα απεχθάνεται και τα αποφεύγει. «Νιώθω ότι λέμε ψέματα και δεν βοηθάμε ν’ αλλάξουν τα πράγματα. Να λέμε εμείς οι ίδιοι πέντε πράγματα σωστά για την αναπηρία. Μου λένε πολλές φορές σε καταλαβαίνω. Όχι δεν με καταλαβαίνεις. Έχω ένα πόδι και έχεις δύο πόδια. Δεν θα σε διδάξω για να με καταλάβεις πως είναι η ζωή με ένα πόδι» λέει. Και πρέπει η κουλτούρα αυτή ν’ αλλάξει.
Πηγή: Philenews
