«Αιτητής ποιητικού ασύλου»… – Η νέα ανατρεπτική ποιητική συλλογή του ψυχολόγου δρα Μιχάλη Παπαδόπουλου
«Μια από τις αρτιότερες εκφράσεις του δικού του, εντελώς προσωπικού ύφους, του ποιητικού του οίστρου και της μεγάλης ψυχικής του ευαισθησίας», χαρακτηρίζουν τη νέα ποιητική συλλογή με τίτλο «Αιτητής ποιητικού ασύλου» του ψυχολόγου στη Λεμεσό Μιχάλη Παπαδόπουλου οι ιστορικοί Νίκος Σιγάλας και Λεωνίδας Εμπειρίκος που προλόγισαν το βιβλίο.
Η συλλογή κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Μανδραγόρας» στην Αθήνα και είναι η έκτη που ο δρ Παπαδόπουλος έγραψε τα τελευταία δέκα χρόνια, πάντα με το χαρακτηριστικό γλωσσοκεντρικό ποιητικό του στιλ, που εκπορεύεται από τη φόρμα ανατρέποντας τις λέξεις και δημιουργώντας νέες! «Θεωρώ τιμή μου που δύο εκλεκτά μέλη της αθηναϊκής διανόησης ασχολήθηκαν και προλόγισαν αυτή την ποιητική μου συλλογή», ανέφερε στον «Φ» ο Μιχάλης Παπαδόπουλος. Ο ποιητής αφιερώνει το βιβλίο σ την από πολύ παλιά, στενή του φίλη στη Λεμεσό Νίτσα Οικονομίδου, ενώ ευχαριστεί τη Μύρια Τσιάκκιρου και τον Φοίβο Σπάρο για την πληκτρολόγηση. «Ιδιαίτερες ευχαριστίες – γράφει – απευθύνω στον σύντροφο Φοίβο Σπάρο για την ενεργό παρουσία και την φροντίδα του κατά την προετοιμασία της δημιουργίας αυτής της ποιητικής συλλογής».
Ζητήσαμε από τον δρα Παπαδόπουλο να σχολιάσει τους στίχους «Κάθε βιβλίο που γράφω, με απομακρύνει από τον τάφο» του ποιήματος του με τίτλο «Η δύναμη της γραφής» και αναφέρθηκε στο «αγωνιστικό πνεύμα» της λογοτεχνικής του δουλειάς, αφού τα τελευταία 15 χρόνια που γράφει ποίηση και παιδαγωγικά δοκίμια, ζει με τη νόσο Πάρκινσον. Ο δρ Παπαδόπουλος αφυπηρέτησε πρόωρα το 2013 στα 61 του χρόνια, ενώ ήταν αναπληρωτής διευθυντής της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του υπουργείου Παιδείας και αφού υπηρέτησε σε δημόσια σχολεία ως εκπαιδευτικός ψυχολόγος για 37 χρόνια.
Σπάζοντας το κέλυφος του συμβατικού λόγου
Όπως γράφουν στον πρόλογο του βιβλίου οι Νίκος Σιγάλας και Λεωνίδας Εμπειρίκος, «ήδη από την πρώτη του ποιητική συλλογή «Σωμα το ποίηση» (Νήσος 2012), ο Μιχάλης Παπαδόπουλος χάραξε τον δικό του, ξεχωριστό, δρόμο στην ελληνική ποίηση. Με τη νέα του ποιητική συλλογή, «Αιτητής ποιητικού ασύλου», συνεχίζει την ποιητική του διαδρομή προς νέες κατευθύνσεις».
Προσθέτουν τα ακόλουθα, οι προλογίσαντες το βιβλίο: «Στο κέντρο της ποιητικής του Μιχάλη Παπαδόπουλου βρίσκεται η γλώσσα από την οποία η ποίηση αποσπά καινά νοήματα. Ο ποιητής διασαλεύει τη γλώσσα, επιχειρώντας να την ανατρέψει. Αντιστέκεται στη γλώσσα, στον τετριμμένο, συμβατικό κόσμο που η γλώσσα αναπαράγει: στον ελλιπή συναισθηματικό και πολιτικό κόσμο στον οποίον η γλώσσα παραπέμπει.
Ανατρέποντας τη γλώσσα, σπάζοντας το σκληρό κέλυφος του συμβατικού λόγου, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος δημιουργεί ένα χώρο δικό του, χώρο ελπίδας, που διεκδικεί από το θάνατο. Πολλοί στίχοι είναι λογοπαίγνια. Βρίσκουμε εδώ το ασυνείδητο νόημα του λογοπαιγνίου, όπως το ανέλυσε ο Φρόυντ στο σημαντικότερο έργο του για το λόγο, «Το λογοπαίγνιο και η σχέση του με το ασυνείδητο». Σχολικός Ψυχολόγος με σημαντικό θεωρητικό έργο και πρακτική, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, γνωρίζει καλά το έργο του Φρόυντ. Το «ποιητικό άσυλο» που ζητά, παραπέμπει συνειρμικά στη σύγχρονη τραγωδία της μετανάστευσης: «Ένας λαθρομετανάστης / Του λόγου και του / Νοήματος»: στίχοι πολύσημοι, πολιτικοί, που περιγράφουν με ακρίβεια την πέραν των ορίων – και των συνόρων – ποιητική διαδρομή του Μιχάλη Παπαδόπουλου. Ορισμένοι στίχοι ανήκουν στα όνειρα, καθώς «η ποίηση είναι η σάρκα του ονείρου», όπως γράφει ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, προσθέτοντας αυτόν τον στίχο στους ωραιότερους ποιητικούς ορισμούς της ποίησης. Κάποιοι άλλοι στίχοι παραπέμπουν στην αϋπνία:
«Οι λέξεις μου
Έχουν πυρετό
Και σκέφτομαι
Να τις ποιηματογραφήσω».
Άλλοτε η ποίηση έχει εδώ μια λυτρωτική/θεραπευτική αποστολή, όπως στο ποίημα «Παράπονο»:
«Πήρα τα ποιήματα μου
Από το χέρι
Και πήγα να κοιμηθώ
Στο παρακείμενο
Μοναστήρι».
Στο κέντρο της συλλογής, το συγκλονιστικό ποίημα «Νόσος» περιλαμβάνει και τη μόνη, συνειρμική, αναφορά στην Νήσο (Κύπρο). Πρόκειται για ένα ποίημα σπάνιας εσωτερικότητας και δύναμης. Η «Νόσος» οδηγεί στο σκοτεινό πυρήνα του κόσμου μας: τον φόβο. Ο φόβος όμως, τον οποίον αποδέχεται ο ποιητής, δεν γίνεται επ’ ουδενί αφορμή μιας καταθλιπτικής ποίησης. Η ποίηση του Μιχάλη Παπαδόπουλου είναι θεμελιωδώς αγωνιστική:
όταν «Η θλίψη/Ανεβ[αίνει]
Σε επικίνδυνα
Ύψη» δεν απειλεί με κατάθλιψη αλλά «Απειλεί με νέα
Ποιητική Συμπλοκή» – η έκφραση «Ποιητική Συμπλοκή» σημαίνει άλλωστε στο ποιητικό του ιδίωμα, ποιητική συλλογή».
Η κριτική του συστήματος και οι καινοτομίες
Σημειώνουμε ότι τρία από τα ποιήματα της συλλογής αναφέρονται στην πολύχρονη εργασία του δρα Παπαδόπουλου στο υπουργείο Παιδείας. Το πρώτο έχει τίτλο «37» και είναι το ακόλουθο: «Τριανταεπτά συναπτά έτη στο Έρημο τοπίο Το λένε Υπουργείο Που κυκλοφορούν Fuck έλη Τους φακέλους Μεταφέρουν νεκροί Με θρησκευτική Ευλάβεια Μήπως και Δραπετεύσει Καμιά λέξη Από την εμπερικλειόμενη Σοφία των Φακελλοκρατόρων».
Το δεύτερο ποίημα έχει τίτλο «ΤΟ ΠΟΙΝΟΛΟΓΙΟ» και είναι το ακόλουθο: «Οι νομοταγείς καθηγηταί Γράφουν εις τα ποινολόγια Των μαθητών Τα πειθαρχικά περιττώματα Την ώρα του διαλείμματος Κατεγράφη ως πράξη Απειθαρχίας Ένα φιλί Εκλήθει δε ο ψυχολόγος Να εξετάσει την περίπτωση».
Το τρίτο ποίημα έχει τον τίτλο «ΕΝΑΣ ΑΝΤΡΑΣ ΦΕΥΓΕΙ» (Για τον Γιώργο Δημοσθένους) και είναι το ακόλουθο: «Ένας άντρας φεύγει Τα βήματα του, βαριά Χωρίς να κοιτάξει πίσω Σκεφτικός, συννεφιασμένος Κρατά σφικτά Στο αριστερό του χέρι Το σχολείο της χαράς Και του χαμόγελου Που δεν το άφηναν Ν’ ανθίσει Στο άλλο χέρι κρατά ένα Κομμάτι από την καρδιά μου Αίφνης το τοπίο αλλάζει Εντός το Υπουργείο Επανηύρε το γνωστό Γκρίζο του χρώμα Φόρεσε την μαθητική του στολή Τώρα πια επικρατεί ξανά η Ασφάλεια Καθώς και η φακελοκρατική Δυσκοιλιότητα».
Ερωτώμενος σχετικά, ο δρ Παπαδόπουλος ανέφερε στον «Φ»: «Με τα ποιήματα μου αυτά, αποκαλύπτω το βαθύ κράτος της παιδείας στην Κύπρο. Ναι, ασκώ οξεία κριτική προς το τοξικό σύστημα εκπαίδευσης, η οποία τεκμηριώνεται με το δοκιμιακό μου έργο, αλλά αναγνωρίζω σίγουρα ότι υπήρχε και υπάρχει πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό. Γνώρισα πολύ καλούς υπουργούς Παιδείας – πέρα από τον Γιώργο Δημοσθένους στον οποίο αφιέρωσα το ένα από τα τρία προαναφερόμενα ποιήματα, ήταν ο Ανδρέας Φιλίππου, ο Ουράνιος Ιωαννίδης και ο Πεύκιος Γεωργιάδης. Και βεβαίως φεύγοντας από το υπουργείο μετά από 37 χρόνια εργασίας, δεν πήρα μαζί μου μόνο απογοήτευση, αλλά και ικανοποίηση και χαρά. Ένιωσα πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, βάζοντας «νάρκες» και ανοίγοντας «τρύπες» στο σύστημα, με το να εισαγάγω προγράμματα και εκπαιδευτικές καινοτομίες που έτυχαν αναγνώρισης, κυρίως στο εξωτερικό και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο υπουργείο Παιδείας της Γαλλίας. Αναφέρομαι στο Πρόγραμμα Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο για την πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και στο Πρόγραμμα των Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας για την αντιμετώπιση της σχολικής ανισότητας και σε άλλες δράσεις μου για τις οποίες αναγνωρίσθηκα ως διεθνής εμπειρογνώμονας για τη βία στο σχολείο».
Πηγή: Philenews
