Φάρμακα vs Συμπληρώματα διατροφής για απώλεια βάρους
Φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους κατακλύζουν την αγορά. Μόνο για τα συμπληρώματα διατροφής ο τζίρος διεθνώς το 2022 ξεπέρασε τα $40 δισ. ενώ η φρενίτιδα του 2023 με τα ενέσιμα φαρμακευτικά προϊόντα για τον διαβήτη τα οποία πλασαρίστηκαν από «influencers» ως «lifestyle φάρμακα» για απώλεια περιττών κιλών, ανέβασε τον ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστών φαρμάκων. Η βιομηχανία έπιασε δουλειά και υπόσχεται εύκολες και ασφαλείς φαρμακευτικές λύσεις με τους κατασκευαστές των ήδη αδειοδοτημένων σκευασμάτων να βλέπουν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται. Μετά τη Novo Nordisk στο παιγνίδι μπήκε και η Eli Lilly με τους αναλυτές της Wall Street να εκτιμούν ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια βιομηχανία $100 δισ. έως το 2030.
Την Eli Lilly ακολουθούν κι άλλες φαρμακοβιομηχανίες και ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές μελέτες για νέα φαρμακευτικά προϊόντα που έχουν στόχο την παχυσαρκία.
«Τα προϊόντα που προορίζονται για απώλεια βάρους είτε, φάρμακα είτε, συμπληρώματα διατροφής, μπορούν να δώσουν το καθένα διαφορετικού βαθμού αποτελέσματα αλλά δεν υπάρχει μαγική συνταγή. Χωρίς άλλη ταυτόχρονη προσπάθειαμε άσκηση και σωστή διατροφή, τα κιλά επανέρχονται», τόνισε μιλώντας στον «Φ» ο αναπληρωτής καθηγητής στο πανεπιστήμιο Λευκωσίας Χρίστος Πέτρου. Το σημαντικότερο, είπε, «είναι ότι πρέπει να γνωρίζουμε ότι κυρίως τα φαρμακευτικά προϊόντα δεν ενδείκνυνται για την απώλεια ολίγων κιλών. Για παράδειγμα των κιλών που πήραμε τις γιορτές ή στις διακοπές μας, αλλά για ανθρώπους με Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 27 ή 30, για κάποια». (Ο ΔΜΣ αποτελεί ένα συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο για την κατηγοριοποίηση των ενηλίκων ανθρώπων σε ελλιποβαρείς, φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρους ή παχύσαρκους. Υπέρβαρος θεωρείται κάποιος όταν ο ΔΣΜ ξεπερνά το 25 και παχύσαρκος όταν ξεπερνά το 30).
Ποια όμως είναι τα συν και ποια τα πλην
«Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, που είτε έχουν ένδειξη, είτε χρησιμοποιούνται εκτός ενδείξεων για απώλεια βάρους, όπως οι GLP-1 αγωνιστές είναι αποτελεσματικά για αρκετούς ασθενείς. Aυτή η κατηγορία φαρμάκων χαρακτηρίζεται από το περιοδικό «Science» ως μια από τις πιο σημαντικές προόδους της επιστήμης το 2023 έναντι της παχυσαρκίας. Όντως κάποια από αυτά τα προϊόντα παρουσιάζουν σημαντική αποτελεσματικότητα και δείχνουν ότι θα κατακτήσουν την σχετική αγορά φαρμάκων, με πολλαπλά οφέλη. Σε κάθε περίπτωση όμως άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής (άσκηση και διατροφή) εξακολουθούν να είναι απαραίτητες για μακροπρόθεσμη επιτυχία, αφούμετά την διακοπή της λήψης των φαρμάκων αυτών, το μεγαλύτερο ποσοστό που βάρους που χάνεται, επανέρχεται, αν δεν συνοδεύεται από αλλαγές στον τρόπο ζωής».
Γενικά, «όλες οι ομάδες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας λειτουργούν μειώνοντας την όρεξη, προκαλώντας το αίσθημα του κορεσμού, ώστε να τρώμε λιγότερες θερμίδες, είτε μειώνοντας την απορρόφησηθρεπτικών συστατικών, όπως το λίπος, με αποτέλεσμα τη λήψη λιγότερων θερμίδων, είτε αυξάνοντας την καύση λίπους, με αποτέλεσμα την καύση περισσότερων θερμίδων. Όταν αυτά τα προϊόντα «συνδυάζονται με άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής και λαμβάνονται υπό την επίβλεψη επαγγελματία υγείας, μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό τρόπο μείωσης του περιττού βάρους».
> «Πλεονέκτημα των φαρμακευτικών παρεμβάσεων, είναι ότι υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά τους στην μείωση του σωματικού βάρους, προσφέροντας, ειδικά οι GLP-1 αγωνιστές, και άλλα οφέλη όπως για παράδειγμα σε ανεπιθύμητα συμβάματα από το καρδιαγγειακό, μείωση της αρτηριακής πίεσης, βελτίωση λιπιδικών διαταραχών, βελτίωση της λιπώδους ηπατικής νόσου, μείωση κίνδυνου καρδιακής νόσου και νεφρικής νόσου, καθυστέρηση της εξέλιξης της νεφροπάθειας που σχετίζεται με το διαβήτη.».
>Μειονέκτημα, το γεγονός ότι «αυτά τα φαρμακευτικά προϊόντα δεν είναι κατάλληλα για όλους, είναι συνταγογραφούμενα, είναι φάρμακα ασφαλή, χωρίς όμως να λείπουν και οι ανεπιθύμητες ενέργειες όπως σε όλα τα φάρμακα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο παρελθόν αποσύρθηκαν από την αγορά φάρμακα που προορίζονταν για απώλεια βάρους λόγω σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως η σιβουτραμίνη και άλλα.
Από την άλλη τα συμπληρώματα διατροφής που χρησιμοποιούνται για την απώλεια βάρους κατέχουν ένα πολύ μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς και τα δεδομένα για την αγορά τους είναι περισσότερα, σε αντίθεση με τα νέα και αποτελεσματικά φάρμακα τα οποία κερδίζουν έδαφος και η αγορά τους εκτοξεύεται με πολλαπλασιασμό της συνταγογράφησής τους.
Η αγορά σύμφωνα με διάφορες αναλύσεις για τα συμπληρώματα διατροφής:
Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς συμπληρωμάτων απώλειας βάρους «αποτιμάται κοντά στα 40 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022 και προβλέπεται να αυξηθεί με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 16,6% από το 2021 έως το 2028. Οι αυξανόμενες περιπτώσεις παχυσαρκίας και συναφών παθήσεων υγείας, όπως τα καρδιαγγειακά, οι ασθένειες (CVDs), ο διαβήτης και η υπέρταση, αναμένεται να αυξήσουν τη ζήτηση των προϊόντων αυτών.
Όπως εξήγησε ο κ. Πέτρου, «ορισμένα συμπληρώματα απώλειας βάρους έχει βρεθεί ότι περιέχουν κρυμμένα συστατικά, όπως συνταγογραφούμενα ή ακόμα και απαγορευμένα φάρμακα, που μπορεί να είναι επιβλαβή. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η σιβουτραμίνη που αν και απαγορευμένο φάρμακο από το 2010 βρίσκεται σε παράνομα νοθευμένα προϊόντα μέσα σε «συμπληρώματα διατροφής».
«Ουσιαστικά λόγω της φύσης των προϊόντων και ότι συνήθως δεν υπόκεινται σε δίπλες τυφλές κλινικές μελέτες, αφού δεν είναι απαραίτητο για την κυκλοφορία τους, γνωρίζουμε πολύ λίγα για την αποτελεσματικότητά τους και δεν είναι σωστό ο κόσμος να εμπιστεύεται τυφλά τους ισχυρισμούς των κατασκευαστών. Για τα περισσότερα είναι πολύ λίγες οι γνωστές κλινικές πληροφορίες. Λίγα περιέχουν ουσίες ή εκχυλίσματα που είναι όντως αποτελεσματικά, ειδικά αυτά που προκαλούν αίσθημα κορεσμού ή βοηθούν στην καύση λίπους, αλλά φυσικά δεν αποτελούν μαγικές συνταγές αν δεν συνοδεύονται όπως και με τα φάρμακα από αλλαγές στον τρόπο ζωή».
Φυτικό ή φυσικό δεν σημαίνει ασφαλές
«Ένα προϊόν δεν είναι απαραίτητα ασφαλές απλώς και μόνο επειδή είναι ή λέγεται ότι είναι φυτικό ή φυσικό. Σπάνια, ορισμένα συμπληρώματα διατροφής έχουν συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα, όπως ηπατική βλάβη, αλλαγές στη διάθεση, υψηλή αρτηριακή πίεση, ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό, εγκεφαλικά επεισόδιά καρδιακές προσβολές κ.α. Αυτά συνήθως συμβαίνουν λόγω υπερδοσολογίας ή νοθείας με φάρμακα, που μειώνουν μεν την όρεξη, αλλά έχουν απαγορευτεί λόγω τοξικότητας. Οι εταιρείες που παράγουν συμπληρώματα είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια των προϊόντων τους. Πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα τους περιλαμβάνουν ότι αναφέρει η σήμανση. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ξανά ότι δεν ρυθμίζονται όπως αυστηρά ρυθμίζονται και αδειοδοτούνται τα φάρμακα, αφού ουσιαστικά θεωρούνται τρόφιμα». Με άλλα λόγια, «σε αντίθεση με τα φαρμακευτικά προϊόντα, δεν χρειάζονται κλινικές αποδείξεις για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα πριν πολλά συμπληρώματα φτάσουν στην αγορά. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, απαιτείται πρόσθετη έρευνα για την πλήρη κατανόηση της ασφάλειας ή/και της αποτελεσματικότητας των συστατικών τέτοιων προϊόντων». Σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα τους, «σε μια μεγάλη συστηματική ανασκόπηση που σύγκρινε την αποτελεσματικότητα απομονωμένων οργανικών ενώσεων σε συμπληρώματα διατροφής για την απώλεια βάρους και δημοσιεύτηκε το 2021 στο International Journal of Obesity για τα συμπληρώματα για τα οποία υπήρχαν δεδομένα από κλινικές μελέτες αποτελεσματικότητας, διαπιστώθηκε ότι παρουσιάζουν κάποια αποτελεσματικότητα, η οποία ωστόσο δεν έχει στατιστικά σημαντική διαφορά από το placebo (εικονικό σκεύασμα)».
ΑΠΟΨΗ
Δεν κάνουν θαύματα
Τα φαρμακευτικά σκευάσματα για απώλεια βάρους, αυστηρά ομιλούντες, δεν προορίζονται για όλους όσους θέλουν να χάσουν μερικά κιλά για να νιώθουν καλά στην παραλία το καλοκαίρι. Προορίζονται για ανθρώπους που πραγματικά έχουν πρόβλημα παχυσαρκίας και κινδυνεύει η υγεία ή και η ζωή τους. Τα συμπληρώματα διατροφής χρησιμοποιούνται ευρέως εδώ και πολλά χρόνια. Οι ειδικοί το έχουν τονίσει πολλές φορές. Από μόνα τους τα φάρμακα ή τα συμπληρώματα διατροφής δεν κάνουν θαύματα. Μια ισορροπημένη διατροφή, άσκηση και σωστός τρόπος ζωής επιβάλλονται για να υπάρξουν αποτελέσματα. Ακόμα και να χαθούν κάποια κιλά με τη χρήση σκευασμάτων, αν δεν υπάρχουν τα υπόλοιπα, το βάρος επανέρχεται.
Μ.Π.
Πηγή: Philenews
