Table of Contents
«Αγκάθι» στη διαδικασία ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών αποτελούν οι περίπου 460.000 αντιρρήσεις που έχουν υποβληθεί από πολίτες και στην πλειονότητά τους δεν έχουν ακόμη εξεταστεί, με συνέπεια χιλιάδες ακίνητα να παραμένουν σε «ομηρεία» εδώ και μια επταετία.
Επειτα από μια μακρά περίοδο αδράνειας αλλά και διάφορων αγκυλώσεων που καθυστέρησαν τη διαδικασία, τον Ιανουάριο έρχεται διπλή ρύθμιση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που θα επιταχύνει τις διαδικασίες.
Τα σενάρια που εξετάζονται αφορούν την ενεργοποίηση υφιστάμενων αλλά και νέων Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕπΕΑ) στις περιοχές της χώρας όπου η διαδικασία παραμένει «παγωμένη», την αντιμετάθεση ΕπΕΑ από μια περιοχή όπου ολοκλήρωσε το έργο της σε άλλη, ή και συνδυασμός των δύο.
Εκκρεμότητα
Σήμερα, από τις 460.000 αντιρρήσεις και αιτήματα διόρθωσης προδήλου σφάλματος που έχουν υποβληθεί, έχει εξεταστεί μόνο το 35%, με αποτέλεσμα περίπου 300.000 αντιρρήσεις για ακίνητα που αποτυπώνονται στους χάρτες ως εκτάσεις δασικού χαρακτήρα να βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
Ετσι, οι ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να τις διαχειριστούν (π.χ. να εκδώσουν οικοδομική άδεια) ή να μεταβιβάσουν την περιουσία τους έως ότου περατωθεί η διαδικασία, με επακόλουθο αγοραπωλησίες και επενδύσεις να παραμένουν μπλοκαρισμένες.
Μάλιστα, ενώ η εξέταση των αντιρρήσεων παραμένει σε εκκρεμότητα, πολλοί πολίτες ενημερώθηκαν από το Κτηματολόγιο ότι η ιδιοκτησία τους διεκδικείται από το Ελληνικό Δημόσιο ως δασική, όπως συνέβη με αγρούς που δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης, οι οποίοι είχαν προέλθει από χρησικτησία, δηλαδή οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν τίτλους.
Οι δασικοί χάρτες μπορεί να εξετάζουν μόνο τον χαρακτήρα μιας έκτασης, ωστόσο όταν αυτή είναι δασική και δεν έχει αναγνωριστεί ως ιδιωτική, στις περιοχές όπου ισχύει το τεκμηρίου υπέρ του Δημοσίου (σ.σ. ό,τι είναι δασικό θεωρείται δημόσιο και αποτελεί ευθύνη του ιδιώτη να αποδείξει ότι δεν είναι) τότε εγγράφεται στο Κτηματολόγιο ως περιουσία του κράτους.
Πάντως, και από τις 161.000 αντιρρήσεις που έχουν εξεταστεί – όπως αναφέρουν πηγές του τεχνικού κόσμου που παρακολουθούν στενά τις διαδικασίες – οι περισσότερες δεν γίνονται δεκτές.
Ρυθμοί χελώνας
Η εξέταση των αντιρρήσεων πολιτών κατά του περιεχομένου των δασικών χαρτών εξελισσόταν εξαρχής με πολλά προβλήματα και ρυθμούς χελώνας. Τα πρώτα χρόνια, η «επιχείρηση» σύστασης των ΕπΕΑ απέτυχε καθώς οι αμοιβές για τα μέλη τους ήταν πολύ μικρές, με συνέπεια να μην ανταποκρίνονται οι νομικοί, οι δασολόγοι και οι μηχανικοί. Αλλά και όταν, στις αρχές του 2023, τα ποσά της αποζημίωσής τους αυξήθηκαν και ξεκίνησαν να συστήνονται περισσότερες επιτροπές, υπήρξαν κωλύματα στην καταβολή τους.
Το «κερασάκι» στην τούρτα ήρθε με την αποχή των δικηγόρων από δίκες συμφερόντων του Δημοσίου, με αφορμή το φορολογικό νομοσχέδιο, η οποία κράτησε από τον Οκτώβριο του 2023 έως το περασμένο Πάσχα, ενώ ορισμένοι σύλλογοι της επαρχίας συνέχισαν έως το καλοκαίρι του 2024. Ετσι, οι περισσότερες επιτροπές δεν λειτούργησαν για τουλάχιστον έξι μήνες και ορισμένες για σχεδόν έναν χρόνο έως τον περασμένο Σεπτέμβριο, οπότε, προοδευτικά, άρχισαν να ενεργοποιούνται. Ωστόσο, πλέον ο όγκος των υποθέσεων είναι τεράστιος.
Οι «μαύρες τρύπες»
Σε κάθε περίπτωση, με τα βασικά προβλήματα να έχουν σχεδόν επιλυθεί, οι ρυθμοί εκδίκασης των αντιρρήσεων, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο «Βήμα» ο γενικός γραμματέας Δασών κ. Ευστάθιος Σταθόπουλος, θα ενταθούν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Το επιτελείο του ΥΠΕΝ εστιάζει πλέον στις πολύ προβληματικές περιοχές, δηλαδή εκεί όπου το ποσοστό εξέτασης των αντιρρήσεων είναι κάτω από τον εθνικό μέσο όρο. Στο «κόκκινο» με πολύ μεγάλο όγκο ενστάσεων, σύμφωνα με τον κ. Σταθόπουλο, βρίσκονται η Κρήτη, η Ανατολική και Δυτική Αττική και ένα τμήμα της Θεσσαλίας.
Στην Κρήτη οι επιτροπές που έχουν συσταθεί είναι ακόμη ελάχιστες. Στους Νομούς Χανίων και Λασιθίου η εξέταση αντιρρήσεων είναι σχεδόν μηδενική, ενώ και στο υπόλοιπο νησί – πλην του Νομού Ηρακλείου – τα ποσοστά είναι μονοψήφια. Στη Θεσσαλία οι περισσότερες υποθέσεις συσσωρεύονται στην Καρδίτσα και σε τμήματα της Λάρισας και των Τρικάλων.
Οι περισσότερες αντιρρήσεις στον κάμπο, όπως και σε όλες τις εύφορες περιοχές της χώρας, όπως αναφέρει ο κ. Σταθόπουλος, έχουν να κάνουν με τη σύγκρουση μεταξύ δασικού και αγροτικού χαρακτήρα των εκτάσεων. Ουσιαστικά πρόκειται για ιδιωτικά κτήματα που στο παρελθόν είχαν εκχερσωθεί ή παραχωρηθεί για αγροτική χρήση. Επίσης, χαμηλά ποσοστά εξέτασης αντιρρήσεων καταγράφονται και στη Νότια Πελοπόννησο, δηλαδή στη Λακωνία και στη Μεσσηνία.
Ερχονται λύσεις
Για να «τρέξει» η εξέταση των αντιρρήσεων στις προβληματικές περιοχές και να ξεκαθαρίσει πόσες από τις 300.000 αντιρρήσεις πολιτών ευσταθούν, το ΥΠΕΝ θα προωθήσει άμεσα στη Βουλή μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία. «Εξετάζουμε μία, ενδεχομένως και δύο, νομοθετικές παρεμβάσεις με έμφαση. Αποτελεί πολιτική απόφαση να λυθεί το θέμα στις αρχές του 2025 για να επιταχύνουμε» τονίζει ο κ. Σταθόπουλος.
Οι λύσεις που αυτή τη στιγμή εξετάζει το ΥΠΕΝ είναι δύο. Η μία αφορά την αύξηση του αριθμού των επιτροπών, ακόμη και με μέλη από άλλες περιοχές, και η δεύτερη προκρίνει την αντιμετάθεση, δηλαδή να ζητηθεί από επιτροπές της υπόλοιπης Ελλάδας που έχουν σχεδόν ολοκληρώσει το έργο τους σε ποσοστό 80% ή και 100% – όπως της Κεντρικής και της Δυτικής Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θράκης κ.ά. – να εξετάσουν φακέλους κυρίως στις περιοχές της Κρήτης, της Ανατολικής και Δυτικής Αττικής και εντός τμήματος της Θεσσαλίας κ.α.
Στόχος είναι τον Ιανουάριο να ψηφιστούν οι σχετικές ρυθμίσεις προκρίνοντας μία από τίς δύο λύσεις ή συνδυασμό τους, ώστε στα τέλη του 2025 να έχουν βγει αποφάσεις για το 80% των συνολικών αντιρρήσεων.
Εως σήμερα έχουν κυρωθεί Δασικοί Χάρτες που αντιστοιχούν στο 90% της επικράτειας και εκκρεμεί η κύρωση για τις εκτάσεις για τις οποίες έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις και αιτήματα διόρθωσης προδήλου σφάλματος καθώς και η τελική απόφαση για την τύχη των περιοχών που καταλαμβάνουν αυθαίρετοι οικισμοί στα δάση (οικιστικές πυκνώσεις).
Τροχοπέδη οι πληρωμές και οι ελλείψεις δασολόγων
Πρόβλημα είχε προκύψει με τις πρώτες πληρωμές των μελών των Επιτροπών από το «Πράσινο Ταμείο» το οποίο ανέλαβε την αρμοδιότητα στις 31 Μαρτίου 2023. Η ανάγκη διενέργειας διαγωνισμού για την ηλεκτρονική πλατφόρμα και μιας σειράς άλλων διαδικασιών κράτησε περισσότερο από χρόνο, με αποτέλεσμα οι πρώτες πληρωμές για τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2023 να γίνουν μόλις τον προηγούμενο μήνα, με τους ρυθμούς να αναμένεται να ενταθούν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Τότε εκτιμάται ότι θα έχει καταβληθεί σημαντικό μέρος των οφειλών προς τα μέλη των επιτροπών. Προς το παρόν, έχουν ξεκινήσει οι πληρωμές από την Ηπειρο και τη Δυτική Μακεδονία και θα ακολουθήσουν έως το τέλος του χρόνου σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα.
Τροχοπέδη στη διαδικασία αποτέλεσε και η αδυναμία έγκαιρης πρόσληψης δασολόγων. Μόλις τον περασμένο Ιούλιο άρχισαν σταδιακά να πιάνουν δουλειά οι πρώτοι καθώς η διαδικασία μέσω ΑΣΕΠ καθυστέρησε σημαντικά – όλες οι προθεσμίες το 2023 είχαν παγώσει για ένα εξάμηνο λόγω των δύο εθνικών εκλογών και του διπλού γύρου αυτοδιοικητικών αναμετρήσεων.
Ωστόσο, και πάλι οι θέσεις δεν έχουν καλυφθεί διότι πολλοί επιτυχόντες δεν αποδέχονται τελικά τον διορισμό τους.
Οι δασολόγοι, εκτός από τη συμμετοχή τους στις ΕπΕΑ, είναι απαραίτητοι καθώς οι υποθέσεις που καταλήγουν σε αυτές πρέπει να συνοδεύονται από εισήγηση των Δασικών Υπηρεσιών οι οποίες όμως είναι υποστελεχωμένες για να ανταποκριθούν στον αυξημένο όγκο των απαιτήσεων.
Πηγή: ToVima.gr
