Τις τελευταίες ημέρες γίνεται ένας μικρός χαμός στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, σε σχέση με τη λειτουργία νέου πολυκαταστήματος JUMBO στην ήδη υπέρ-βεβαρημένη κυκλοφοριακά περιοχή στον Στρόβολο / είσοδο της Λευκωσίας (περιοχή Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας).
Τελευταία αφορμή συζητήσεων, τα φώτα τροχαίας σε κυκλικό κόμβο, τα οποία τελικά είχαν θέμα και απενεργοποιήθηκαν, κ.ο.κ. Τα ερωτήματα που τίθενται και η αγανάκτηση που φαίνεται να δημιουργείται είναι εύλογα.
Περιμένετε μέχρι τα Χριστούγεννα, είπα εγώ. Εκεί θα δούμε όλοι την επίπτωση των αλλόκοτων αποφάσεων μας. Και φυσικά, μια ζωή Επιμηθείς, θα τρέχουμε πυροσβεστικά για διορθώσεις και ας ελπίσουμε ότι μπορεί να περισωθεί κάτι. Φυσικά, σημασία έχει με τι κόστος θα ληφθούν οι εκ των υστέρων λύσεις μετριασμού του κυκλοφοριακού και κυρίως ποιος θα το επωμισθεί.
Το άρθρο αυτό θέλει να θέσει και να σχολιάσει την αρχή της συσσωρευμένης περιβαλλοντικής (ή άλλης) επιβάρυνσης στην αδειοδότηση στη νήσον. Και επειδή μού σύστησαν να φανερώνω από τις πρώτες γραμμές των άρθρων μου περί τίνος πρόκειται, να γράψω από τώρα πως η πολεοδομική αδειοδότηση του νέου πολυκαταστήματος JUMBO στην περιοχή Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσία είναι κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον δείγμα ασύγγνωστης αδιαφορίας της αδειοδοτούσας αρχής και όσων είχαν αρμοδίως ρόλο στην αδειοδότηση, κυρίως σε θέματα κυκλοφοριακά.
Επ’ ευκαιρίας, ας γυρίσουμε τα ρολόγια μας λίγο πίσω και να θυμηθούμε κάποια ενδιαφέροντα και σχετικά στοιχεία από την 2η παρέκκλιση που χορηγήθηκε στο εμπορικό κέντρο στην υπό αναφορά περιοχή. Το 2015, σε δημόσια παρέμβαση του, το ΕΤΕΚ είχε, μεταξύ άλλων, κάνει αναφορά σε «μέτριες και αβάσιμες, για την επιστήμη της πολεοδομίας ή την επιστήμη των συγκοινωνιών, εκθέσεις των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων».
Παρατίθονταν και αποσπάσματα από την επιχειρηματολογία των αρμόδιων αρχών που τοποθετήθηκαν θετικά, όπως η οικονομικά προσιτή παροχή φαγητού και η απαίτηση υλοποίησης ανάπτυξης αναψυχής, όπως Sushi Kiosk, στα όρια του κέντρου της Λευκωσίας.
Στην ανακοίνωση χαρακτηρίστηκε επίσης «αντιφατική» η στάση του Τμήματος Δημοσίων Έργων σε σχέση με τα επιβληθέντα για την κυκλοφοριακή επιβάρυνση αντισταθμιστικά μέτρα. «Ενώ αρχικά το Τμήμα επεσήμανε ότι οι απαιτούμενες αναβαθμίσεις των κυκλοφοριακών κόμβων και δρόμων και η κυκλοφοριακή επιβάρυνση είχαν τεράστιο κόστος, το τελικά εισηγούμενο αντισταθμιστικό κόστος ήταν πενιχρό», σημειωνόταν.
Αθροιστική επιβάρυνση
Τώρα, ας γυρίζουμε τα ρολόγια μας ακόμη πιο πίσω. Περί το 2000, τεταρτοετής φοιτητής στο πτυχίο Μηχανολογικής Μηχανικής στο ΑΠΘ. Μάθημα περιβαλλοντικής προστασίας και Καθηγητής ο Νικόλαος Μουσσιόπουλος. Θυμάμαι μέχρι σήμερα με ιδιαίτερη λεπτομέρεια τη διάλεξη που αφορούσε την αρχή της συσσωρευμένης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, σε περιβαλλοντικές (ή άλλες) αδειοδοτήσεις. Πιθανόν να τη θυμάμαι μέχρι σήμερα ευδιάκριτα γιατί η αρχή ήταν απλή, λογική και αυτονόητη.
Η αρχή λοιπόν της συσσωρευμένης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης αναγνωρίζει ότι η συνολική ζημία/επιβάρυνση προκύπτει από πολλαπλές, μικρές ή μεμονωμένες πηγές ρύπανσης ή δραστηριότητες που αθροίζονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η αρχή υπογραμμίζει τη σημασία της εξέτασης των συλλογικών και διαχρονικών επιπτώσεων των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, αντί της απομονωμένης αξιολόγησης κάθε δραστηριότητας ξεχωριστά.
Ο στόχος είναι μια ολιστική προσέγγιση, που δεν θα περιορίζεται στην αποσπασματική εξέταση αυτού που έχω ενώπιον μου. Στη δική μου αντίληψη, είναι αυτονόητο πως μπορούμε άνετα να αντικαταστήσουμε τη λέξη «περιβαλλοντικής» με τη λέξη «πολεοδομικής» και η ουσία παραμένει η ίδια.
Καταρχήν, πολεοδομική επιβάρυνση και περιβαλλοντική είναι απόλυτα συνυφασμένες, ενώ η κυκλοφοριακή επιβάρυνση είναι αλληλένδετη με θέματα πολεοδομίας. Εκ των πραγμάτων, η αρχή αυτή οφείλει να εφαρμόζει και την αρχή first come first served. Το γεγονός ότι προγενέστερες δραστηριότητες ή αναπτύξεις οι οποίες (ας πούμε) καλώς αδειοδοτήθηκαν, δεν δημιουργούν προηγούμενο. Δηλαδή, με τη δικαιολογία μιας στρεβλής αίσθησης της ισονομίας ή ίσης μεταχείρισης («αφού χορηγήθηκε άδεια σε διπλανό τεμάχιο στην ίδια ζώνη, ακόμη και με διακριτική ευχέρεια, δεν μπορώ να αρνηθώ στον δεύτερο ή τρίτο που θα αιτηθεί κάτι τέτοιο στην περιοχή»). Κάτι τέτοιο ισοδυναμούσε πάντα, κατά το σκεπτικό της διοίκησης, σε άνιση μεταχείριση και αδικία!
Επιστρέφουμε στο σήμερα λοιπόν. Τα τελευταία χρόνια έχω διαπιστώσει πως η στρεβλή εξυπηρέτηση της τάχα ισονομίας έχει επικρατήσει στην πολεοδομική αδειοδότηση, ενώ η αρχή της χορήγησης άδειας, λαμβάνοντας υπόψη τη συσσωρευμένη επιβάρυνση, μάλλον δεν υπάρχει.
Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα… «Μα αφού δώσαμε άδεια για επαύλεις στην περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή των Σπηλιών του τάδε… θα αρνηθούμε να δώσουμε παρόμοια άδεια παραδίπλα;».
«Μα αφού ασκήσαμε την ευχέρεια μας και δώσαμε δύο ορόφους επιπρόσθετους σε περιοχή χαμηλής δόμησης στον δείνα, πώς θα αρνηθούμε να κάνουμε το ίδιο στο διπλανό οικόπεδο;», κοκ.
Δεν φταίει το Σύνταγμα
Συζητώντας τα πιο πάνω με ένα καλό φίλο, ο οποίος είναι και πιο έμπειρος σε θέματα ανάπτυξης γης, περιλαμβανομένων και νομοθεσιών, αλλά και πιο οξύνους, εγώ έριξα την ευθύνη σε όλο αυτό – παρασυρόμενος ίσως και από τις δικαιολογίες που αναφέρονται – σε πρόνοιες του Συντάγματος και τη νομολογία που υπάρχει.
Φυσικά, εάν οι δικαστές είναι αυτό που αναμένουμε, θα γίνει ευκολά αντιληπτό πως η αρχή της συσσωρευμένης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης είναι σύγχρονη μεν, αλλά θεμελιώδης έννοια. Επίσης, θα ήταν λογικό να μην υπήρχε σε νομολογία προ του 1980. Σήμερα όμως;
Αυτός, ως πνεύμα πιο αισιόδοξο από μένα, σημείωσε ότι δεν είναι θέμα ούτε συντάγματος, αλλά ούτε νομολογίας. Απλά εφαρμόζεται, είπε, και εδώ η αρχή της ελάχιστης προσπάθειας από τη δημόσια διοίκηση και του «κρύψε να περάσουμε». Η επιβάρυνση και η επιδείνωση της ποιότητας ζωής θα διαχυθεί στους πολλούς…
Την έλαβαν υπόψη;
Πίσω στο θέμα μας. Ανεξαρτήτως των διαδικαστικών και των λεπτομερειών της νομοθεσίας της πολεοδομικής αδειοδότησης, είμαι πραγματικά περίεργος αν στην περίπτωση της χορήγησης άδειας στο JUMBO στην περιοχή του ΓΝΛ:
– Λήφθηκε υπόψη η συσσωρευμένη κυκλοφοριακή επιβάρυνση; Αν ναι, πώς θα μετριαστεί (καθώς το να αντιμετωπιστεί… δεν παίζει) η συσσωρευμένη κυκλοφοριακή επιβάρυνση στην περιοχή από τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας για μια χρήση εξαιρετικά μεγάλης επισκεψιμότητας;
Τελευταίο ερώτημα είναι «ποιος θα πληρώσει τα έργα για τον μετριασμό αυτό;».
Προφανώς, πέραν του ειδικού ζητήματος που αφορά την πρόσθετη κυκλοφοριακή επιβάρυνση (για να μην γράψω χάους) στην περιοχή ΓΝΛ, στο άρθρο αυτό επιδιώχθηκε να αναπτυχθεί και το γενικό θέμα, καθώς αν συνεχίσουμε την πεπατημένη, αυτό που λέμε ορθολογική πολεοδόμηση και βιώσιμο δομημένο περιβάλλον θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και είναι κρίμα.
* Μηχανολόγος Μηχανικός
Dipl Eng, MBA
* Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
Πηγή: philenews.com
