Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους στον «Φ»: Η κακοδιαχείριση για το Natura2000 στέλνει την Κύπρο στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Ένα από τα κρισιμότερα χαρτοφυλάκια βρέθηκε να έχει οΒιργκίνιους Σινκεβίτσιους, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την αλιεία.
Η κλιματική αλλαγή είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές που έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και ολόκληρος ο πλανήτης και επιπλέον είναι μια πραγματικότητα που δύσκολα μπορούμε να αγνοήσουμε.
Στη συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο ο Ευρωπαίος Επίτροπος μίλησε για τις δράσεις με τις οποίες η ΕΕ πρωτοπορεί στην προστασία του περιβάλλοντος και για το ότι ηΠράσινη Συμφωνία χαράζει την πορεία της προς ένα βιώσιμο μέλλον για όλους τους πολίτες της. Οι προκλήσεις, τόνισε υπάρχουν και είναι πολλές, ωστόσο πρέπει να παραμείνουμε σταθεροί στην πορεία για την επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων μας.
Η Κύπρος, επεσήμανε, λόγω της γεωγραφικής της θέσης αναμένεται πως θα είναι από τα κράτη μέλη που θα επηρεαστούν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή, με την οικονομία της να υφίσταται σημαντικές συνέπειες, αφού θα επηρεαστεί η γεωργία, ο τουρισμός, η αλιεία. Για αυτό και εξήγησε είναι εξαιρετικά σημαντικό όλα τα κράτη μέλη, να εφαρμόσουν τους κλιματικούς στόχους, διασφαλίζοντας έτσι ότι θα επιβραδύνουμε τις δυσμενείς συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ο Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους μίλησε, επίσης και για το πόσο σημαντικό είναι εφαρμόσουμε τις πρόνοιες για τις περιοχές Natura2000 και να διασφαλίσουμε πως τα οικοσυστήματα θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στις αυξανόμενες πιέσεις που δέχονται. Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με διαδικασίες για παραβιάσεις που αφορούν το δίκτυο Natura2000. Όπως είπε ο Ευρωπαίος Επίτροπος οι διαδικασίες που τηρεί η χώρα μας δεν είναι ξεκάθαρες και έτσι δεν αποφεύγεται η σύγκρουση με άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Πάντως, ήταν ξεκάθαρος και τόνισε πως αν η Κύπρος δεν λάβει τα απαιτούμενα μέτρα δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να οδηγηθεί για το δίκτυο Natura2000 ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
-Το επόμενο διάστημα λήγει η θητεία της παρούσας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πως αποτιμάτε το έργο που έχει γίνει στον τομέα σας, το περιβάλλον, τους ωκεανούς και την αλιεία; Υπάρχουν σημαντικά έργα που δεν ολοκληρώθηκαν;
– Κατ’ αρχάς, αυτή ήταν μια πολύ δυναμική θητεία που είχε πολλές αναταράξεις, ξεκινώντας από την πανδημία και στη συνέχεια, φυσικά, την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή κατάφερε να βάλει μπρος την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας. Σε ό,τι αφορά στο χαρτοφυλάκιό μου οι τρεις βασικοί πυλώνες ήταν η κυκλική οικονομία, η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και ο στόχος για μηδενικές εκπομπές ρύπων. Σχετικά με την κυκλική οικονομία εκπονήσαμε ένα σχέδιο με περισσότερες από 300 δράσεις. Όλες τους υλοποιούνται τώρα ή βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει. Ξεκινήσαμε επίσης με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με βασικό της στοιχεία το νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, τον οποίο ελπίζουμε να ολοκληρώσουμε τώρα που έχουμε μια συμφωνία. Παράλληλα, ένα σημαντικό έργο ήταν η διεθνής συμφωνία Cop15 για τη φύση και τους ανθρώπους. Ο τρίτος πυλώνας είναι η φιλοδοξία μας για μηδενική ρύπανση. Για αυτό και η ΕΕ υιοθέτησε κρίσιμες αλλαγές που απαιτούνται για την ποιότητα του αέρα, την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, διασφαλίζοντας ότι ο καθαρός αέρας και το καθαρό νερό δεν μπορούν να αποτελούν πολυτέλεια πουθενά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Άλλα σημαντικά επιτεύγματα είναι θα έλεγα η οδηγία για τα απόβλητα και για τα απόβλητα υφάσματα. Σχετικά με την αλιεία είμαι ικανοποιημένος με τα μέτρα που πάρθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας όπως και μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Υπάρχουν έργα που δεν έγιναν, όμως πιστεύω πως είναι σε καλό δρόμο και πως η νέα Κομισιόν θα τα υλοποιήσει.
-Η Πράσινη Συμφωνία είναι μια εμβληματική πρωτοβουλία που αποσκοπεί στο να κάνει βιώσιμη την ευρωπαϊκή οικονομία. Πώς οραματίζεστε την εφαρμογή αυτού του φιλόδοξου σχεδίου; Βλέπετε ότι η Κύπρος παίζει ρόλο στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί;
-H εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνία αφορά άμεσα την Κύπρο γιατί είναι ήδη ένα κράτος που ήδη επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή και η οικονομία της απειλείται από τις συνέπειες. Από τα μέσα Απριλίου είχατε πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες από το κανονικό και αυτό αναμένεται πως θα συνεχιστεί και το καλοκαίρι. Κυρίως θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την γεωργία, την αλιεία και τον τουρισμό σας. Δεν μιλάω καν για τη λειψυδρία και τις συνέπειες. Επομένως, πιστεύω πως είναι εξαιρετικά σημαντικό όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου φυσικά, να εφαρμόσουν τους κλιματικούς στόχους, διασφαλίζοντας έτσι ότι θα επιβραδύνουμε τις δυσμενείς συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι πρακτικές μας θα αλλάξουν και θα προσαρμοστούν σε μια νέα πραγματικότητα και ότι θα διασφαλίζουμε ότι υπάρχουν επαρκή μέσα διαβίωσης για όλους, ώστε να αποφύγουμε τις κοινωνικοοικονομικές πιέσεις για τα κράτη που πλήττονται περισσότερο. Έτσι, όλα ξεκινούν με τη φιλοδοξία να απαλλαγούμε εντελώς από τη χρήση άνθρακα και να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου η Κύπρος μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο.
-Δεν ξέρω αν θα συμφωνήσετε αλλά η υποστήριξη σε πράσινες πολιτικές δείχνει να χάνει την δυναμική της, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν και αντιδράσεις, όπως έδειξαν οι αγροτικές κινητοποιήσεις.
-Χμμ Κοιτάξτε, οι απαιτήσεις των αγροτών λιγότερο είχαν να κάνουν με πράσινες πολιτικές και περισσότερο με την αναπροσαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Εύχομαι ότι είχαμε συμφωνήσει πριν από πέντε χρόνια, να εφαρμοστούν τώρα. Αλλά μιλώντας για πράσινη πολιτική και οικονομικές δραστηριότητες όπως η δασοκομία ή η αλιεία, όλες εξαρτώνται από τις οικοσυστημικές υπηρεσίες και αυτές δεν μπορούν με τίποτα να αντικατασταθούν. Επομένως, κάνοντας μακροπρόθεσμα σχέδια πρέπει να βρούμε τρόπο να καταστήσουμε τις δράσεις μας βιώσιμες οικονομικά, διαφορετικά θα οδηγηθούμε σε μια βαθύτερη οικονομική καταστροφή, στην οποία τα οικοσυστήματα δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν. Όταν έχουμε ένα έδαφος που δεν είναι γόνιμο, όταν έχουμε έλλειψη νερού, όλοι αυτοί είναι παράγοντες που επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής και την μειώνουν θέτοντας σε κίνδυνο και τους αγρότες. Πρέπει να διασφαλιστεί πως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η ρύπανση δεν θα αφήσουν τους αγρότες χωρίς εργασία. Για αυτό πρέπει και αυτοί να αποτελούν μέρος της λύσης.
-Με ποιο τρόπο η Κύπρος μπορεί να συνεισφέρει στο να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;
– Όπως έχω ήδη πει, πρέπει και αυτό αφορά και στην Κύπρο να εφαρμόσουμε την ατζέντα μας όχι μόνο σχετικά με τη μείωση των εκπομπών ρύπων, αλλά να εφαρμόσουμε τις πολιτικές για τη βιοποικιλότητα, ολοκληρώνοντας, για παράδειγμα, τις πρόνοιες για τις περιοχές Natura2000 και να διασφαλίσουμε πως τα οικοσυστήματα θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στις αυξανόμενες πιέσεις. Παράλληλα, πρέπει να μειώσουμε σημαντικά τη ρύπανση, διότι αυτή ενισχύει την κλιματική κρίση και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Και επιπλέον, πρέπει να φροντίσουμε να εφαρμόζουμε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ώστε να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τα απόβλητα. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να πετύχουμε στρατηγική οικονομία αλλά και να δημιουργήσουμε πρόσθετες θέσεις εργασίας.
-Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με τα αρμόδια όργανα της ΕΕ για διάφορες παραβάσεις που αφορούν τα δίκτυα Natura2000. Μπορώ να έχω ένα σχόλιο για αυτό το θέμα;
-H Κύπρος αυτή τη στιγμή είναι αντιμέτωπη με διαδικασία για οκτώ παραβιάσεις περιοχών του δικτύου Natura2000. Γιατί βλέπετε αν το θέμα δεν αντιμετωπιστεί ορθά από την αρχή, δεν ξέρεις τι να προστατεύσεις και ποιους στόχους προσπαθείς να πετύχεις και κατά συνέπεια στη συνέχεια υπάρχει μικρή πρόοδος. Μιλώντας με την υπουργό Γεωργίας και Περιβάλλοντος πήρα διαβεβαιώσεις ότι η διαδικασία ολοκλήρωσης θα προχωρήσει στην Κύπρο, γιατί πρόκειται για μια εκκρεμότητα που υπάρχει εδώ και εφτά χρόνια. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ότι πρέπει να γίνει ολοκληρωμένη αξιολόγηση των μέτρων προστασίας των περιοχών του δικτύου Natura2000 με στόχο να αποφεύγεται η σύγκρουση με παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες. Στην Κύπρο δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο ποιους στόχους έχει το Natura2000 τι μπορεί να γίνει και τι όχι. Θα έλεγα ότι η Κύπρος προσπαθεί να τετραγωνίσει τον χάρτη χωρίς να υπάρχει ξεκάθαρη λειτουργία για κάτι τέτοιο.
-Θα ληφθούν μέτρα εναντίον της Κύπρου;
-Αν η Κύπρος δεν λάβει τις απαιτούμενες δράσεις, φυσικά και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να προχωρήσει με τις διαδικασίες και να την οδηγήσει ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για θέματα που αφορούν το Natura2000. 
Συνεργασία για τη Μεσόγειο
-Η Μεσόγειος Θάλασσα αντιμετωπίζει μια σειρά περιβαλλοντικών προκλήσεων από την μόλυνση μέχρι την υπεραλιεία ή τον υπερτουρισμό. Με ποιο τρόπο μπορούν οι χώρες της περιοχής όπως η Κύπρος να προστατέψουν τα θαλάσσια οικοσυστήματά τους;
-Η Μεσόγειος Θάλασσα πάντα υπήρχε και μέσα στο αίμα των ανθρώπων που ζουν γύρω από αυτή. Πάντα ήταν πηγή εισοδήματος και οικονομικών δραστηριοτήτων και τώρα καταγράφονται σοβαρές προκλήσεις. Σχετικά με το θέμα της υπεραλίευσης από τη μια πρέπει να εφαρμόσουμε την Κοινή Αλιευτική Πολιτική μας, ώστε να έχουμε μια βιώσιμη αλιεία και από την άλλη πρέπει οι χώρες της περιοχής να ενδυναμώσουν την συνεργασία μεταξύ τους. Να αυξήσουν τις ικανότητές τους, να εργάζονται με τις ίδιες αρχές, να εφαρμόζουν τους ίδιους κανόνες και να έχουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού. Γιατί το καλό αποτέλεσμα θα προκύψει από όλους τους ψαράδες της Μεσογείου και όχι μόνο από αυτούς που προέρχονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Και θέλω να σταθώ σε ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, που είναι το θέμα της μόλυνσης και ειδικά τη μόλυνση από πλαστικά. Πρέπει να φροντίσουμε ώστε η μόλυνση των πλαστικών να μην φτάνει στη θάλασσα από τη ξηρά, γιατί συνήθως από εκεί ξεκινά. Πρέπει να έχουμε ένα καλό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο να είναι αποτελεσματικό και που να αντιμετωπίζει τις ροές αποβλήτων σε όλες τις χώρες που περιβάλλουν τη Μεσόγειο Θάλασσα. Και πάλι θα πω πως αυτό δεν αφορά μόνο τα κράτη μέλη, αλλά όλες τις χώρες της Μεσογείου. Πρέπει να διασφαλιστεί πως θα εφαρμοστεί η περιβαλλοντική ατζέντα και πως θα συμβάλει στη βελτίωση του οικοσυστήματος της Μεσογείου, διότι στο τέλος της ημέρας όπως είπα η Μεσόγειος Θάλασσα είναι μια σημαντική πηγή εισοδήματος ενός πολιτισμού και της ταυτότητας των χωρών αυτών.
Τεράστια σπατάλη με τα απόβλητα υφασμάτων
-Ένα άλλο ζήτημα που πλέον δίνετε έμφαση είναι τα απόβλητα υφασμάτων. Γιατί θεωρείτε πως είναι σημαντικό; Έχετε οποιεσδήποτε συστάσεις για την Κύπρο;
-Τα απόβλητα υφασμάτων δημιουργούν επιπλέον πίεση στα οικοσυστήματά μας. Πρόκειται για μια τεράστια σπατάλη, που δεν τυγχάνει της πρέπουσας αντιμετώπισης, αφού αυτή τη στιγμή, μόνο το 1% των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ανακυκλώνεται πραγματικά. Επομένως, πρέπει να βελτιώσουμε σημαντικά την ανακυκλωσιμότητα των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Αυτή τη στιγμή, η καλύτερη λύση είναι φυσικά η επαναχρησιμοποίησή τους, ώστε τα ρούχα να έχουν μια δεύτερη ζωή, κάτι που κάνουν κάποιες φιλανθρωπικές οργανώσεις, αλλά και κάποια καταστήματα, όπως και διαδικτυακές πλατφόρμες. Το δεύτερο πράγμα, το οποίο είναι εξίσου σημαντικό είναι η χωριστή συλλογή των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, των αποβλήτων, η οποία πρέπει να καθιερωθεί. Αυτή τη στιγμή, ξέρετε, η μόνη επιλογή για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα είναι το κάψιμο ή η εξαγωγή τους σε άλλες χώρες, όπως στην Αφρική. Κάτι που φυσικά δεν λύνει το πρόβλημα αλλά απλώς μεταφέρεται αλλού. Έτσι, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν δημιουργούμε ρύπανση που καταλήγει σε άλλα μέρη του κόσμου, μολύνοντας το νερό, το έδαφος και κατ’ επέκταση ασκώντας πίεση στην καθημερινή διαβίωση των ανθρώπων των χωρών αυτών.
-Θα συμφωνούσατε με μέτρα όπως η επιβολή δασμών, ώστε τα ρούχα να καταστούν πιο ακριβά,
-Τα τελευταία ρούχα, τα υφάσματα και συγκεκριμένα τα ρούχα έχουν καταστεί πιο φτηνά. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα η τιμή έχει μειωθεί κατά 18% και το μέσο νοικοκυριό έχει ξοδέψει κατά μέσο 6% περισσότερο για ρούχα. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε πως θα υπάρχει μια βιώσιμη κατανάλωση, δηλαδή οι καταναλωτές να μην αγοράζουν οτιδήποτε δεν χρειάζονται. Πολύ συχνά καταλήγουν στα σκουπίδια, ρούχα που δεν φορέθηκαν ποτέ. Και αυτή είναι μια σπατάλη που αφορά όχι μόνο τα ίδια τα ρούχα, αλλά και τους πόρους που δαπανήθηκαν για να φτιαχτούν. Για παράδειγμα μόνο για την δημιουργία ενός παντελονιού τζιν απαιτούνται περισσότερα από 10.000 νερού. Είναι τα χημικά όπως και άλλοι πόροι που κυριολεκτικά πετιούνται. Πιστεύω πως οι καταναλωτές πρέπει να έχουν επιλογές αλλά και να είναι πλήρως ενημερωμένοι. Για αυτό, προτείναμε πράσινους σχεδιασμούς ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν τι αποτύπωμα έχουν τα ρούχα που θέλει να αγοράσει και να κάνει μια πιο βιώσιμη επιλογή, επιλέγοντας ίσως ένα λιγότερο επιβλαβές προϊόν, αυτό που μπορεί να ανακυκλωθεί ή αυτό που θα τον εξυπηρετεί περισσότερο.
