Μία από τις πρώτες προτεραιότητες για τον υπουργό Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη είναι το «πρασίνισμα» και η ανανέωση εν γένει του ακτοπλοϊκού στόλου. Πρόκειται για μία αναγκαία στρατηγική στόχευση, η υλοποίηση της οποίας θα καθορίσει την ποιότητα του ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τα νησιά μας και τους επιβάτες, έλληνες και ξένους, για τις επόμενες δεκαετίες. Ο Στυλιανίδης συνδέει, όπως προκύπτει από όσα αναφέρει σε συνομιλητές του, την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με μία ευρύτερη παρέμβαση στο ακτοπλοϊκό δίκτυο, την καθιέρωση κατά τα πρότυπα των αεροδρομίων των slots για τα πλοία σε ορισμένα βασικά λιμάνια που θα λειτουργούν ως hub, προκειμένου να μην τίθενται θέματα ασφαλείας στο ποιο πλοίο μπαίνει πρώτο στο λιμάνι.
Επίσης η ανανέωση του στόλου ακουμπάει και στην εισαγωγή των πολυετών συμβάσεων στις λεγόμενες άγονες γραμμές. Πρόκειται για ένα σχέδιο που θα ξεδιπλώνεται σταδιακά αρχής γενομένης από τη διαμόρφωση σε πρώτη φάση μιας σειράς χρηματοδοτικών εργαλείων, για τη ναυπήγηση νέων πλοίων πράσινων και υβριδικών. Τα ηλεκτρικά πλοία δεν είναι λύση για τις ελληνικές θάλασσες παρά μόνο σε πολύ μικρές κοντινών αποστάσεων πορθμειακές γραμμές. Γι’ αυτό θα επιλέγεται η ενίσχυση υβριδικών πλοίων, η χρηματοδότηση των οποίων γίνεται από δεκτή και από την ΕΕ. Οπως αποκάλυψε πρόσφατα, μιλώντας σε εκδήλωση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) «μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις» θα γίνει αξιοποίηση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund), του Ταμείου Καινοτομίας (Innovation Fund), του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων μέσω του ΕΣΠΑ, με συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με την αξιοποίηση της λογικής του εφοπλισμού, δηλαδή θα αξιοποιεί το πλοίο μια ναυτιλιακή εταιρεία που θα ανήκει σε έναν άλλο φορέα.
Δάνεια
Οπως τόνιζαν στα «ΝΕΑ» κύκλοι της ακτοπλοΐας στο περιθώριο της πρόσφατης εκδήλωσης του ΣΕΕΝ, η στήριξη στον ακτοπλοϊκό κλάδο εκτός από χαμηλότοκα δάνεια μπορεί αν περιλαμβάνει ακόμη και άμεσες επιδοτήσεις της κατασκευής του «πράσινου» μέρους του πλοίου, όπως μηχανές, συστήματα ηλεκτροδότησης από τη στεριά, άλλες τεχνολογικές καινοτομίες που στοχεύουν στη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων, κ.λπ.
Επίσης η εισαγωγή πολυετών συμβάσεων στις άγονες γραμμές θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για την απόκτηση νέου «πράσινου» πλοίου με εξασφαλισμένη τη χρηματοδότηση από τις τράπεζες, στις οποίες θα εκχωρηθούν οι συμβάσεις. Ανάλογη πολιτική είχε εφαρμοστεί στη χώρα μας από το υπουργείο Ναυτιλίας πριν από την οικονομική κρίση του 2010.
Επισημαίνεται ότι για τους ακτοπλόους το «πρασίνισμα» του στόλου είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας και συνδέεται άμεσα και με την ανανέωσή του καθώς το 70% του ακτοπλοϊκού στόλου είναι ηλικίας άνω των 20 ετών, γεγονός που επιβεβαιώνει την ανάγκη ανανέωσής του σε όλα τα μεγέθη των πλοίων. Σημειώνεται επίσης ότι από την 1η Ιανουαρίου 2030 το σύνολο της ακτοπλοΐας θα ενταχθεί στο σύστημα εμπορίας ρύπων, γεγονός που σημαίνει πολύ αυξημένο κόστος για τα πλοία που θα ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα.
Δράσεις
Μιλώντας πάντως στην εκδήλωση του ΣΕΕΝ ο πρόεδρος του Διονύσης Θεοδωράτος χαρακτήρισε σημαντική τη χάραξη των επιμέρους δράσεων για την απανθρακοποίηση και τη πράσινη μετάβαση και του ακτοπλοϊκού τομέα, αντιμετωπίζοντας τον ως υπηρεσία γενικού συμφέροντος. Πρόσθεσε επίσης ότι η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ελληνική ακτοπλοΐα στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης είναι αυτή της ανανέωσης του στόλου, καθώς «ακόμη αναμένουμε να ανοίξουν κύκλοι χρηματοδότησης». Οι επενδύσεις απανθρακοποίησης με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση του αποτυπώματος του στόλου της επιβατηγού ναυτιλίας θα πρέπει να αφορούν κυρίως έργα ναυπήγησης νέων πλοίων ή εκσυγχρονισμού υφιστάμενων πλοίων με μηχανές χρήσης διπλού εναλλακτικού καυσίμου.
Η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου περνά μέσα από τη ναυπήγηση νέων πλοίων καθώς δεν είναι πλέον οικονομικά συμφέρουσα η ανανέωση μέσω αγοράς μεταχειρισμένων μικρής ηλικίας πλοίων από την αγορά της Ιαπωνίας και μετασκευή τους στα ευρωπαϊκά επίπεδα άνεσης και ασφάλειας, μια πολιτική που υλοποιούσαν οι ακτοπλοϊκές τις προηγούμενες δεκαετίες.
